Dit is een samenvatting van inleiding van het economisch recht. Deze samenvatting is gebaseerd op het eerste boek (deel 1) toevoeging van de dia's en notities uit de lessen van Prof J. Vananroye. Veel succes!
BOEK 1: RECHT EN RECHTSSTAAT
Hoofdstuk 1: het begrip recht
INLEIDING
1. Wat is recht?
Recht = geheel van regels dat menselijke gedragingen regelt, in een maatschappij, opgelegd door een
bevoegd orgaan, waarvan de naleving afdwingbaar is
Recht = geheel van normen en gedragsregels
Recht = maatschappelijk fenomeen, ontstaan op een bepaald historisch ogenblik
Er bestaat een hiërarchie binnen de rechtsregels
Rechtsregel moeten worden uitgevaardigd zodat het kenbaar is voor er aan te onderworpen
personen en dat ze hun gedrag eraan kunnen aanpassen.
Gebeurd door een daaraan bevoegd orgaan:
- Nationale (bv: Belgische wetgever)
- Supranationale (bv: wetgevende instanties binnen de Europese unie)
- Internationale instantie (bv: algemene vergadering van de verenigde naties)
2. Objectief en subjectief recht
Objectief recht (‘law’): het recht als het geheel van regels → dat gedragingen van mensen (die in de
maatschappij leven) regelt dat wordt afgedwongen door de overheid
Subjectief recht (‘right’): wordt gebruikt om aanspraak te doen aan iemand die het objectief recht
niet nakomt, men gaat recht dus vanuit het individu bekijken
Voorbeelden:
regels die voorschrijven welke rechten en verplichtingen zijn van een koper en verkoper → objectief
recht
- Verkoper: verplichting levering
- Koper: wanneer hij aanspraak maakt op levering (iets bestellen) → subjectief recht
Regels die bepalen wat eigendomsrecht is en hoe eigendom overgaat → objectief recht
1
,Wanneer men spreekt over iemands eigendomsrecht → subjectief recht
ENKELE BEGRIPPEN IN HET OBJECTIEF RECHT
1. Positief recht
= recht dat op een bepaalde tijdstip en plaats geldt. Wordt gebruikt als tegenstelling van het recht
zoals men zou willen dat het er zou uitzien in de toekomst
2. Gemeenrecht en bijzonder recht
Eens goed lezen
3. Formeel en materieel recht
Materieel recht: omvat de eigenlijke gedragsvoorschriften
Formeel recht: dient voor de eigenlijke gedragsvoorschriften af te dwingen. Regelt hoe via
gerechtelijke weg rechtsregels kunnen worden afgedwongen. Bepaalt de procedure van de
toepassing en handhaving van het materiële recht.
4. Aanvullend recht, dwingend recht en dwingend recht van
openbare orde
Rechtsregels kunnen verder worden ingedeeld in regels van:
1. Regels van AANVULLEND RECHT
DOEL: aanvullen lacunes in afspraken tussen partijen
AFSTAND: steeds mogelijk
Regels die van toepassing zijn indien partijen niets anders zijn overeengekomen
Bv: bij een koop dat de eigendom van iemand overgaat bij wilsovereenstemming = regel van
aanvullend recht
Nuttig? Want ze hoeven bij een overeenkomst niet alle details uit te werken, ze hebben zelf de
vrijheid om te kiezen hoe en wat
Sanctie op niet naleving: geen sanctie; afwijken van de regel is steeds mogelijk
2. Regels van DWINGEND RECHT
DOEL: bescherming private belangen, dient om zwakke partij te beschermen
- Bv: woninghuurwet: wet zegt dat je min 6 maanden moet huren, ook al spreek je 2 weken af
AFSTAND: nadat het recht verworven is
- Bv als je ontslagen bent kan je wel zeggen dat je akkoord gaat met 5 ipv 6 maanden opzeg
2
, Partijen krijgen niet meer de vrijheid om zelf de inhoud en vorm van hun contracten te bepalen. De
wetgever acht een bepaalde groep van personen te beschermen die niet in staat zijn hun wil op te
dringen bv huurders, werknemers, consumenten, patiënten of mensen die niet instaat zijn zelf te
beslissen bv kinderen, geesteszieken. Van dwingend rechtsregels kunnen partijen niet afwijken.
Sanctie op niet naleving: nietigheid die alleen beschermde partij kan oproepen
3. Regels van (dwingend recht van) OPENBARE ORDE
DOEL: bescherming algemeen belang, beschermt de maatschappij
- Bv: je mag jezelf niet verkopen als slaaf → je mag niets doen dat in strijd is met de openbare
orde
AFSTAND: niet mogelijk
Regels die het algemeen belang beschermen (overstijgen het private bescherming van het dwingend
recht)
- Bv het beroepsgeheim van een arts
Sanctie op niet naleving: nietigheid dat door elke belanghebbende kan worden ingeroepen
Hoofdstuk 2: de indelingen van objectief recht
1. Publiek- en privaat recht
Publiekrecht: regels die de organisatie en de werking van de overheidsinstelling betreffen en die de
verhoudingen tussen burgers en de overheid beheersen.
Privaat recht: behandelt de regels die de relaties tussen de burgers onderling betreffen
Uitgangspunt in het privaat recht → regels zijn van aanvullend recht
Uitgangspunt in het publiek recht → regels zijn van dwingend recht
2. Het grondwettelijk recht
= constitutioneel recht
= Handelt over de normen die in de grondwet van de staat werden vastgelegd.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Fleurvdyck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.11. You're not tied to anything after your purchase.
