Dit is een samenvatting van Sociaal Wetenschappelijk Kader 5B 'Filosofie' van de opleiding Pedagogiek aan de Hogeschool van Amsterdam. Ik heb de samenvatting geschreven aan de hand van de aangereikte literatuur (Drost, J. (2015). Denken helpt / druk 1.) en mijn aantekeningen van de hoorcolleges.
...
Hoorcollege 1
Epistemologische uitspraak = een uitspraak die aangeeft of een opvatting daadwerkelijk
gerechtvaardigd is. Bijv. ‘Hij handelt op basis van de juiste kennis’.
EPICURUS
Algemeen:
Denken met Epicurus (342 – 271 v. Chr.)
• Richtte eigen school op: Epicurische school
• School = vrije tijd. De rijken hoefden niet te werken voor hun primaire levensbehoeften. Ze
hadden vrije tijd. En in deze vrije tijd gingen ze in tuinen zitten en filosoferen met elkaar.
o De tijd nemen om in de drukte van de samenleving met elkaar te bespreken ‘waar
we het nou eigenlijk over hebben’, ‘wat we nou eigenlijk doen’, etc.
• ‘Die van die tuin’: de Epicurische school van een tuin
o De ‘lessen’ waren dan ook dat ze met een wijntje en iets lekkers gingen praten over
bijvoorbeeld liefde of vriendschap
• Kernwoorden: lust en genot
• Een school gebaseerd op vriendschap
• Geen standsverschillen: ook vrouwen en slaven waren welkom
• Veel misvattingen en onbegrip rondom Epicurus
o Vanwege het niet hebben van standsverschillen, vreetfestijnen en seksorgiën
• Epicurus was een atomist = hij dacht dat alles uit atomen bestaat en geloofde niet in dat er
een god was die alles had gemaakt
• De taak van filosofie → het doorgronden van de aard van de werkelijkheid om de mens van
zijn angsten te bevrijden.
• Het begrijpen van de natuur helpt de mens om angsten los te laten
• De meest perfecte manier van bestaan is een zorgeloos bestaan
o Je bent gelukkig als je geen zorgen of (mentale) pijn hebt
Wereldbeeld:
De kosmos (heelal) is een toevallige, tijdelijke ordening.
• Het leven is niet zo vanwege een God die de wereld geschapen heeft
Alles bestaat uit atomen
• Ook de mens, dus als wij sterven, is het voorbij
Mensbeeld & Ethiek
De werkelijkheid is geen ‘natuurlijke woning’:
• Geen bovennatuurlijke kracht of zin in het leven
• We zijn even in deze wereld en daarna is er niks.
• Een eigen orde scheppen waarin we ons even thuis kunnen voelen wereld → vriendschap
• Zin geven aan het leven d.m.v. vriendschappen
Hedonistisch (hêdonê = lust):
• Lust of genot is de drijfveer/criterium voor ons handelen
• Hoeveel lust of pijn levert mij het handelen naar iets op?
• Onze gevoelens (pathê) van lust en onlust/pijn zijn onbetwijfelbaar
Maar: we hebben ons verstand (phronêsis) nodig
• We moeten ons verstand gebruiken
, • Als we dat niet doen gaan we alleen maar voor lust op de korte termijn wat niet persé voor
het juiste genot zorgt
• Bijv. leren voor filosofie is nu heel stom (pijn/onlust) maar is op de lange termijn als ik de
toets gehaald heb juist heel fijn (genot/lust) omdat ik dan niet hoef te herkansen
• Hedonistische calculus = rekenmodel wat het verstand kan helpen bepalen wat je moet
doen.
2 gestelde doelen:
1. Zelfredzaamheid (autarkeia):
• We moeten slechts de behoeften toelaten waarvan we de bevrediging in onze eigen macht
hebben. Bijv. alcohol niet toelaten.
• Veel behoeften zijn ingebeelde behoeften. Bijv. die nieuwste sneakers heb je echt niet het
meest nodig om een fijn leven te hebben.
• 3 soorten verlangens/behoeften:
o Natuurlijk-noodzakelijk = om te blijven leven. Bijv. ademen
o Natuurlijk-niet noodzakelijk = om prettig te leven. Bijv. vrienden
o Niet natuurlijk-niet noodzakelijk. = totaal niet nodig voor een prettig leven. Bijv. die
mooie sneakers
2. Gemoedsrust (ataraxia) = verstandig geluk, geestelijk genot, vrij zijn van angsten
• Zag de filosofie als viervoudig medicijn hiervoor (tetrapharmakos) = de filosofie helpt mee
om deze gemoedsrust te vinden/herpakken. Het viervoudig medicijn moet de mens
bevrijden van:
o De verslavende kracht van hun begeerten: de mens is altijd op zoek naar genot maar
dat zit ons soms ook in de weg.
o De pijn en de last van het alledaagse bestaan, een pijn- zorgeloos leven is een fijn
leven.
o De angst voor de dood
o De vrees voor goden
• Pijn te lijf gaan door er lustgevoel tegen over te stellen. Bijv. fijne herinneringen.
Toevoegingen:
Kritiek op Epicurus:
- Individuele filosofie
- Egoïstisch
- Teruggetrokken van de samenleving.
Hoorcollege 2
Plato & Aristoteles → ze hadden een sterke overtuiging: ze geloofden sterk in een waarheid. Volgens
hun was de taak van de filosofie om deze waarheid te doorgronden.
• Zij ergerden zich aan de sofisten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller miekemarutte. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.86. You're not tied to anything after your purchase.
