Summary
samenvatting muziekgeschiedenis
- Course
- Institution
volledige smv muziekgeschiedenis adhv boek en les notities
[Show more]
Seller
Follow
tinekedewitte
Content preview
lOMoARcPSD|18978891Muziekgeschiedenis
1. Klassieke Oudheid
ð Twee dingen aan oud Griekenland te danken: het denken over muziek en de term muziek
1.1. geschenk v/d Muzen
• muziek is een vluchtige kunstvorm, een actie
o vooral een verdwenen geschiedenis: watbetreft de KO enkel een paar bronnen (te
verwaarlozen ivm duurzame kunstvormen)
o mogelijke informatiebron: muzikale tradities die tot recent leefden in MZ-gebied (mogelijks
gaan ze terug op een langdurige overlevering);
§ etnomusicologie: identificering en datering v/d oudste lagen in eennog levende
muziektraditie (een hypothetische wetenschap!)
o oorsprong v e herkenbare europese tradtie = moeilijk te achterhalen
§ oud-Griekse methodiek m.b.t muzieknotatie (schriftgeleerde cultuur!):
• melodieën in manuscripten en als inscripties op steen
• redelijk ontcijferbaar (a.d.h.v. contemporaine muziektheoretischegeschriften)
• +/- 50 muziekfragmenten gekend uit de periode 3e eeuw v.C.- 4e eeuwn.C.:
voorbeelden;
° Delfische hymnen (ca. 128 v.C.) (inscripties op de muur v/d
Atheense schatkamer in Delphi)
° hymne aan Asklepios (3e eeuw v.C.)
° epitaaf van Seikilos (1e eeuw n.C.) (inscripties op de een grafsteleuit
Tralles [huidige Aydin in Turkije])
° toneelfragmenten op papyrus (o.a. drama’s van Euripides)
° 4 hymnen van Mesomedes van Kreta (2e eeuw n.C.)
o betekenis van KO-muziek ligt hem vooral in het denken over muziek:
* als bakermat v/d filosofie leverde het oude Griekenland een grotebijdrage aan
het debat over het wezen en de betekenis van muziek
* humanistische studie (vanaf 14e eeuw) ➔ oud-Griekse teksten overmuziek
worden toegepast op muziek (bevindingen) uit de eigen tijd
* conclusie: ‘muziekgeschiedenis’ is de studie van zowel een reëlekunstvorm
als een idee
* DUS geen continue evolutie vd muziek sinds oudgriekelnad, maar hun
denken is van belang
Downloaded by tineke dewitte (tinekedewitte04@gmail.com)
, lOMoARcPSD|18978891
• term ‘muziek’ afkomstig uit klassiek Griekenland:
o Latijnse ‘musica’ afgeleid van Griekse ‘mousikè’ ➔ Indo-Europese verspreiding als term voor
‘kunst in tonen’
o Europese betekenis v ‘muziek’ = kunst in tonen = verkoepelde bgerip (niet overal zo)
o het oorspronkelijke begrip ‘mousikè’ kende echter niet de huidige betekenis:
§ het slaat oorspronkelijk op ‘het rijk der Muzen’
§ verzamelnaam voor alle kunsten van de muzen - waaronder zich geen enkele
kunstvorm bevond die men vandaag ondubbelzinnig als ‘muziek’ kan bestempelen
§ de 9 Muzen als beschermers v/h intellect
• inhoud v/d kunsten die onder bescherming v/d Muzen staan is evolutief
• 1) volgens Homerus (ca. 800- 750 v.C.) waren zij verantwoordelijk voor
poëzie en liederen, onderhouden de goden met deze, én inspireren ze de
epische bard door hem de gave van gezang teverlenen:
o Geen muzikale kwaliteit, wel talent om de grote daden vh verleden te
vertellen en te verheerlijken -> steunt op goddelijke bescherming
want geen sterveling zou op eigen kracht het verleden kunnen
herineren -> hiervoor inzicht vd goden nodig – dat de muzen
schonken aan enkele uitverkorene individuen
+ in poezie en liederen schenken de muzen de mensen het
vermogen om te communiceren met het goddelijke
De namen vd godinnen omschrijven elk hun kwaliteit - handelen
nog in groep – samen vertegenwoordigen ze de Mousikè Kleio:
‘roem schenkend’
> Polymnia: ‘velerlei bezingend’
> Ouraniè: ‘hemelse vrouw’
> Kalliope: ‘mooi van stem’
>…
• 2) in een latere fase: elk muze krijgt een discipline toegewezen
o Kleio: geschiedenis
o Ourani: sterrenkunde
o …
• 3) de klassieke filosofie ontwikkelt meer en meer de opvatting dat de echte
dienaar der Muzen ‘de filosoof’ is (dus niet de bard):
+ Plato (ca. 427- 347 v.C.):
> dialoog ‘Phaedros’: argumenteert dat Kalliope (kunst v/h
woord) en Ouraniè (kennis v/d hemel) de filosofische kern
uitmaken
zijn beschrijving v/d filosoof culmineert in zijn dialoog ‘De
staat’ -> filosoof als ‘de echte musicus’ die streeft de
hormonieen v zn lich af te stemmen op de harmonie vd ziel
Downloaded by tineke dewitte (tinekedewitte04@gmail.com)
, lOMoARcPSD|18978891
o Mousikè: duikt in telsten v plat, aristotelesn… op => begrip vormde het hart vd Griekse
cultuur, maar kent een moeilijke interpretatie:
§ Plato handelt over de rol van ‘mousikè’ in de ordening v/d samenleving:
§ associatie met filosofie te verklaren omdat ‘mousikè’begrepen wordt als
communicatiemanier met het goddelijke -> Muzen maken kennis toegankelijk voor
stervelingen
o begrip dat dichter staat bij ons concept ‘cultuur’ (i.p.v. ‘muziek’):
§ + de oud-Griekse cultuur heeft GEEN begrip voor muziek als‘kunst van tonen’ want:
onnodig: muziek is vervat in alle Muzenkunsten (dichtkunst, dans, theater én
wetenschap)
§ Voor muziek in strikte zin: de term ‘melos’ [cf. melodie]
Downloaded by tineke dewitte (tinekedewitte04@gmail.com)
, lOMoARcPSD|18978891
1.2. Muziek als Idee (Griek denken over muziek)
• oud-Griekse literatuur geeft info over muziek op 3 manieren:
o 1) beschrijvingen over het muziekleven:
§ bepaalde muziekvormen bij bepaalde soc. gelegenheden (vb.:
‘dithyramben’ [cultusliederen voor Dionysos])
§ meeste genres zijn in de eerst eplaat sliterair gedifinieerd (als muziek te
beschouwen omdat zang-,lier- en fluitspel deel uitmaken v/d
voordracht)
§ binnen gezongen poëzie (‘melos’) maakt men onderscheid tussen
‘monodie’ (1 zanger) en koorzang (groep):
+ koorzang kent een publieke functie
+ mengvorm: ‘epinikion’ (meester v dit genre: Pindaros)
§ frequent gebruikte instrumentalia:
+ ‘aulos’: blaasinstrument met 2 pijpen met vingergaten en
een mondstuk (vooral gebruikt binnen de Dionysoscultus)
+ ‘lyra’: snaarinstrument (7 snaren) bespeeld met een
plectrum (vooral geassocieerd met Apollo)
+ ‘kithara’: grote variant v/d lyra (vooral voor ceremonies)
o 2) filosofische beschouwingen (theorieën over betekenis v/d muziek en haar
plaats in de samenleving):
§ Veel theorien over betekenis v muziek en haar plaats en functie in de
samenleving
§ Beschouwen muziek niet als onafhankelijke kunstvorm MAAR
vervlochten met wetenschap en moraal
o 3) technische (muziektheoretische) traktaten
§ vanaf Hellenistische periode (ca. 323 v.C. – 1e eeuw n.C.)
§ hierin lijkt het begrip ‘mousikè’ haar specifieke/huidige betekenis te
krijgen (<> doch blijft het een inclusief begrip!): als theoretisch
studieobject tot het onderzoek van toonsystemen en instrumentale
stemmethodes
§ invloed op latere muziektheorie: + essentiële technische begrippen zijn
aan griekse traktaten ontleend:
• diatonische, chromatische en enharmonische toonsoorten +
‘tetrachord’ (‘4 snaren’: opeenvolging van 4 noten in de omvang
v/e reine kwart -> BASIS vr muziek theoretisch denken sinds ME)
Downloaded by tineke dewitte (tinekedewitte04@gmail.com)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tinekedewitte. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.71. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
60281 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now