Deze samenvatting volgt het verloop van de powerpointpresentatie van de prof. Het bevat foto's, voorbeelden, ... Alle informatie die gekend moet zijn voor het examen staat hierin.
Toegepaste dierkunde: Invertebraten
(vgl dit met samenvattingen op studocu!!!!)
I. Inleiding
1. De wetenschap zoölogie
1.2 Leven
Voorwaarden van leven:
- Unieke en complexe moleculaire organisatie (NZ, EW, koolhydraten, lipiden (C,N,O,H,P))
-> dna -> ew enzo
- Complexe hiërarchische organisatie
Macromoleculen tot populaties
Elk niveau bouwt verder op het vorige
- Communicatie: interactie met omgeving
Waarnemen en verwerken en reageren op prikkels
- Reproductie
- Genetische code: DNA
- Metabolisme
- Ontwikkeling via een specifieke levenscyclus NNN
- ‘leven’ begon 3-4 miljard jaar geleden
1.3 Structuur van de zoölogie
Zoölogie = dierkunde:
- Systematiek
o Poging tot orde
▪ Veel mogelijkheden, fylogenie = afstammingsleer wint
▪ Gebruikt alle disciplines om fylogenie te doorgronden
▪ Dynamisch: geen dogma’s: afspraken
▪ Classificatie gebeurt volgens regels en principes
o Ingedeeld in slecht omlijnde deelgebieden:
taxonomie, classificatie
- Morfologie = studie v vorm
o Vergelijkende morfologie: studie v verschil en gelijkenis tss dieren en diergroepen
o Anatomie: inwendig
o Histologie = weefselleer
o Cytologie = celleer
o Karyologie = kernleer
- Fysiologie
- Ecologie
= studie vd wisselwerking tss organismen en hun omgeving/milieu
o Milieu:
▪ Abiotische factoren (temp, lucht, pH,…)
▪ Biotische factoren (voedsel (E), nat vijanden (opeten, infecteren,…))
o Autecologie (bekijkt individuen)
1
, ▪ Wisselwerking tss 1 soort (individuën) en milieu
▪ Bepaling reactie v dier tov reeks abiotische en biotische factoren
▪ Meestal: dier isoleren uit milieu en impact vd variatie v 1 factor bepalen terwijl
andere constant gehouden w
o Demecologie (bekijkt populaties)
▪ Populatie-ecologie (homotypische groep = groep dat bepaalt kenmerk deelt )
▪ Wisselwerking tss populatie en milieu
▪ Populatiedynamica – modellenbouw
▪ Populatie = groep v organismen die in hetzelfde gebied leven en onderling
kunnen reproduceren
o Synecologie
▪ Onderlinge wisselwerking tss organismengezelschap en milieu
▪ Organismengezelschap: uit versch soorten organismen (heterotypische groep)
▪ Heterotypische betrekkingen
• Micro-organismen in herbivoren
• Predators – prooien
• Tritrofische interacties: plant – herbivoor – carnivoor
(3 lagen)
• Intraguild interacties: predator – predator
Bv eitjes van collega insect opeten
- Zoögeografie = dierenaardrijkskunde
= studie v verspreiding v soorten en oorzaken
o Geografische factoren bv. Bergen
o Ecologische factoren bv. klimaatsverandering
o Historische factoren bv. Migratie mens
o Passief (wind, mens,…) of actief (migratie)
Economische belangrijke:
o Ratten en muizen
o Voorraadongedierte
o Quarantaineorganismen (soms protectionistisch)
o Neveneffecten biologische bestrijding – exoten
- Ontogenie
= studie v ontw- en groeiprocessen v dier vanaf ei tot dood
o Embryologie: ontw v embryo
o Post-embryonale ontw: geboorte tot dood
- Fylogenie = afstammingsleer
= studie v stamboom v organismen
Belang voor evolutieleer en systematiek
- Genetica = erfelijkheidsleer
2. Diversiteit, eenheid en evolutie
2.1 Verscheidenheid en eenheid in de biosfeer
Biosfeer = som v alle levende organisme vd Aarde
Diversiteit in de biosfeer: macro-schaal
- Mens <-> (opmerkelijke verschillen)
o Naaste verwanten, familie, andere dieren, rassen, planten, micro-organismen
2
,Eenheid in de biosfeer: micro-schaal
- Org stoffen: KH, AZ, ATP, DNA, RNA
- Cellen: grote overeenkomsten
- Gelijkaardige biochemische processen
- Bevruchting: EC-ZC
- Contractiele EW (actine, myosine)
➔ Oorzaak: evolutie
2.2 Biologische evolutie
Biologische evolutie
- = progressieve ontw v dieren en planten (levende organismen) uit voorouders met versh en in
regel minder complexe morfologie en fysiologie
- Gemeten via geologische tijdschaal
- Macro-evolutie: ontstaan en verwantschap v grote taxa, traag en gradueel
- Micro-evolutie: soorten vormen soorten binnen hetzelfde genus
1 soort -> versch soorten
Evolutie valt buiten directe waarneming
- Niet experimenteel te bewijzen
- Blijft hypothese
- Staving meestal enkel door indirecte bewijzen
Bij gebrek aan experimenteel bewijs en algemene aanvaarding
→ Postulaat
= niet bewijsbare theorie die als waarheid w aanvaard via indirecte argumenten
2.3 De verklarende evolutietheorieën
Pogingen tot verklaring vormenrijkdom
- Anaximandros
Kosmos uit chaos, leven uit stof, hogere uit lagere dieren: uit slijk ontstonden pantservissen die
later aanleiding gaven tot de mens
- Empédocles
levende wezens ontstaan uit losse organen die zich door de liefde verenigen en door de strijd
(haat) weer gescheiden w
- Linnaeus (L achter naam v dieren en planten)
fixisme: scheppingsverhaal
- Buffon, De Lamarck, Darwin , Wallace
evolutietheorie – nat selectie
Verklarende evolutietheoriën:
- De Lamarck (1744-1829)
o = Lamarckisme
o Kern: overerfbaarheid v tijdens het leven verworven eigenschappen
o Fossielen zijn uitgestorven diersoorten
o Eerste wet:
▪ = transformatietheorie
▪ Bij veel gebruik ve structuur: ontw
3
, ▪ Bij weinig: degeneratie
▪ Milieu is !!ste oorzakelijke factor
o Tweede wet: deze modificaties zijn erfelijk
o Modificatie = fenotypische verandering te wijten aan milieu en gebruik
o (giraffen)
- Darwin (1809-1882)
o = Darwinisme
o Nat selectietheorie
▪ Naturalist (h alle natwet onder de knie)
▪ Inspiratiebronnen:
• Beagle-reizen en reisbrochures: versch diersoorten op versch plaatsten
=> niet dr god
• Malthus lezen
• Nr boeren kijken
o Gebaseerd op reeks waarnemingen en conclusies
W1: exponentiële groei W2: toch blijven populaties gelijk
W3: milieu is beperkt (voedsel, ruimte, predatie, schuilplaatsen): exponentiele groei
heeft oneindig milieu nodig
C1: ‘struggle for life/existence’ door beperkte middelen
W4: tss individuen ve soorten bestaan variaties W5: deel v deze variatie is erfelijk
C2: overleving v struggle for life gebeurt niet ad random: bep variaties zijn nuttiger in
een bep milieu dan andere
• = differential survival
• = survival of the fittest (= best aangepaste)
C3: deze survival veroorzaakt nieuwe vormen over generaties heen
Samengevat:
- Nat selectie is 2delig
o Random component: variatie
o Non random comp: overleving v best aangepaste eig binnen bep milieu
- Best aangepaste is succesvol (= geslachtsrijp nageslacht kunnen voortbrengen)
Tegenstanders
- Aanhangers vh scheppingsverhaal (nu: intelligent design)
- Via nat selectie w geen nieuwe structuren gegenereerd, maar w oude aangepast
- Variatie is vaak gebaseerd op modificaties die niet erfelijk zijn
- De Vries: mutatietheorie
o Evolutie niet geleidelijk maar sprongsgewijs: spontane mutaties
o Nu: mutatie = verandering in DNA v individu
In geslachtscellen: overerfbaar
Geinduceerd dr milieufactoren
- Neo-darwinisme
Verfijning v darwins theorie dr beter kennis v
o mutaties: duidelijker in rekening gebracht als bron v variatie
▪ Kleine veranderingen (wegens grote niet leefbaar)
▪ Niet gericht
▪ Milieu (nat selectie) bepaalt of nuttig
o Gesl voortpl en overerving v eig (Mendel)
▪ Recombinatie
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller biobroeder. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.55. You're not tied to anything after your purchase.
