Kennisclip 1 – De- en remineralisatie
De- en remineralisatie: het in oplossing gaan en weer neerslaan van de
mineralen in harde tandweefsels.
- De tandstructuur kan worden aangetast
- De tandstructuur kan zich ook weer herstellen
Eigenschappen van harde tandweefsels
- Sterk
- Slijtvast
- Zuurgevoelig
We zijn altijd opzoek naar een evenwicht tussen hydroxyapatiet als vaste stof en in oplossing.
Hydroxyapatiet is een calciumzout met de onderstaande scheikundige formule. Het evenwicht ‘ligt ver naar
links’. Dit betekent dat er een relatief groot gedeelte van de stof hydroxyapatiet aanwezig is als vaste stof
en eigenlijk maar heel weinig gaat in oplossing in water. In de mond is er niet sprake van ‘oplossing met
water’, maar hier is speeksel en tandplaque aanwezig.
Demineralisatie
In de mond heerst dan ook niet altijd een pH van 7. Wanneer de pH zakt, dan reageren de fosfaat- (PO 43-) en
hydroxylionen (OH-) (aan de rechterkant van de vergelijking) met het zuur. Daardoor is de oplossing onder
verzadigd voor hydroxyapatiet. Het evenwicht verschuift dan weer naar rechts en meer van de vaste stof zal
in oplossing gaan. Hydroxyapatiet heeft een kritische pH van ongeveer 5,5. Wanneer de pH zakt onder de
5,5, zal er veel meer hydroxyapatiet in oplossing gaan. Wanneer de pH boven de 5,5 is, is dit veel minder
(lees: heel weinig).
Demineralisatie vindt plaats op kristalniveau (nm). Omdat glazuur voor een groot gedeelte bestaat uit
hydroxyapatiet, kan een groot deel van het glazuur demineraliseren. Tussen de kristallen hydroxyapatiet
zijn hele kleine porositeiten (openingen, kanaaltjes). Deze ruimte is groot genoeg om ionen te laten
diffunderen (calcium en fosfaat uit het speeksel, zuur (cariës)).
Wanneer we iets uitzoomen en demineralisatie bekijken op prismaniveau (micrometer) weten we dat de
ruimte tussen de prisma’s (interprismatische ruimte) als eerste zal demineraliseren doordat de kristallen
hier iets minder netjes bij elkaar liggen. Er zijn hier meer porositeiten en demineralisatie treedt dus sneller
op. Het verst voortgeschreden deel zit dan ook vaak interprismatisch.
Remineralisatie
Tijdens de demineralisatie wordt het zuur ‘opgemaakt’. Als de pH weer stijgt, komen onze fosfaat (PO 43-) en
hydroxyl (OH-) ionen weer terug. Het evenwicht verschuift weer naar links en er kan weer mineraal
(kristallen) neerslaan. Het is van belang dat het calcium en fosfaat weer diffundeert naar de plek waar de
defecten zijn. Er komt geen kristal bij, alleen defecten worden ‘ingevuld’. Dit gaat relatief traag.
De verhouding tussen de- en remineralisatie is heel belangrijk.
Uiteindelijk bepaalt deze verhouding of er netto sprake zal zijn van
mineraalverlies. Dit ligt eraan hoe lang de periodes van demineralisatie
zijn en hoelang de periodes van remineralisatie zijn.
- Netto geen sprake van mineraalverlies (korte periodes van
demineralisatie) bij de eerste grafiek.
Er zijn langere periodes van remineralisatie nodig omdat dit meer tijd
nodig heeft dan demineralisatie. Cariës ontstaat wanneer er geen
balans is tussen re- en demineralisatie.
, Kennisclip 2 – Suiker – Etiologie van cariës
De basale, proximale, centrale factoren zijn alle 3 tegelijk nodig voor het ontstaan van cariës. Dit zijn:
- Suiker
- Bacteriën
- Tanden
Suiker
Ongeveer 5kg/persoon/jaar tot de 18e eeuw. In de 20ste eeuw kwam er een explosieve toename in het
consumeren van suiker van de burger – 40-50kg/persoon/jaar. Dit is zo’n 125 gram per dag (1kg per week).
Zoals je in de grafiek hiernaast kunt zien loopt de toename van het
consumeren van suiker gelijk aan de toename van cariësprevalentie.
In de 1930er jaren was cariës een enorm probleem (dramatische
cariësprevalentie). Er was nog veel onduidelijk over etiologie en er was nog
geen duidelijke relatie tussen snoepen en cariës.
Vipeholm studie (1945-1954)
- Toevoegen van suiker, bij overigens gelijkblijvende omstandigheden
- Zeer gecontroleerde omgeving (instituut voor geestelijk gehandicapten
- Zeer gestructureerde en langdurige studie
Een van de belangrijkste uitkomsten: ‘extra suiker leidt tot extra
cariës’. Mits je de suiker tijdens de hoofdmaaltijden toedient,
dan is de toename van cariës vrij gering.
Neem je de suiker tussen de hoofdmaaltijden door in (hogere
suiker frequentie), dan zie je een dramatische cariës toename.
Wanneer toevoeging extra suiker stopt, dan stopt ook extra
cariës.
Andere studies (Hopewood House (Sullivan & Harris 1958/1963))
- Lactovegetarisch dieet
o Geen suiker/ wit brood
o Koolhydraten: volkorenbrood, sojabonen, haver, rijst, aardappelen, beetje stroop
o Verder veel melkproducten en groente, fruit en noten
Deze studie onderbouwde eigenlijk de studie van Vipeholm. Echter werd dit
onderzoek wel anders uitgevoerd (met behulp van een lactovegetarisch dieet).
Hieruit bleek dat suikerbeperking leidt tot lagere cariëservaring. Ook werd
geconcludeerd als suikerbeperking stopt, dit cariësprogressie ‘normaliseert’.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maximeschroembges. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.39. You're not tied to anything after your purchase.