Typische kenmerken van een staat:
Grondgebied
Inwoners
Bepaalde vorm van overheidsgezag
“Een staat is een samenleving van mensen die wonen op een bepaald stuk grond waar
bepaalde rechtsregels gelden, die zo nodig onder dwang gehandhaafd kunnen worden”
Staatsrecht beschrijft de organisatie van het overheidsgezag in een bepaalde staat.
o Grondwet
Structuur van het Nederlands staatsbestel
Opsomming fundamentele rechten
Positie van de volksvertegenwoordiger, ministers en het staatshoofd
o Organieke wetten: is een wet die in opdracht van de grondwet een bepaald
onderwerp nader regelt
Kieswet
Gemeentewet
Vreemdelingenwet
o Gewoonte
o Jurisprudentie
o Internationale verdragen
o Statuut voor het Koninkrijk: regelt de verhouding tussen de verschillende delen van
het Koninkrijk der Nederlanden
3.4
De invloed van burgers op het landbestuur krijgt vorm via de volksvertegenwoordiging, ook
wel Staten-Generaal of parlement genoemd.
De Staten-Generaal bestaat uit 2 kamers, de taak van deze kamers is het vertegenwoordigen
van het hele Nederlandse volk.
o Wetgevende en controlerende taak
o Samen met de regering de hoogste wetgever, want hier worden wetten gemaakt
o Controleren het beleid van de regering
Tweede kamer bestaat uit 150 leden en wordt voor een periode van 4 jaar rechtstreeks
gekozen. (Art. 54 en 56 GW)
Eerste kamer bestaat uit 75 leden deze leden worden ook voor 4 jaar gekozen, niet
rechtstreeks door de burgers maar door de Provinciale Staten. De Provinciale Staten worden
wel rechtstreeks door de burgers gekozen. We spreken hier ook wel van een ‘getrapte
verkiezing’
,3.5
Een groot deel van het politieke werk verrichten Kamerleden in kleiner verband,
bijvoorbeeld in hun fractie en in de commissies.
Fractie
Alle Kamerleden van dezelfde partij vormen samen een fractie. De fractie is een uitvalsbasis
van waaruit een kamerlid zijn werk doet. Iedere fractie kiest in de 1 e vergadering na de
verkiezingen een fractievoorzitter, deze leidt de vergaderingen en vertegenwoordigt de
fractie in en buiten de kamer.
Commissie
Een commissie kan gezien worden als een ‘Kamer in het klein’ en wordt officieel telkens voor
een parlementair jaar ingesteld. Een commissie bestaat uit Kamerleden uit verschillende
fracties en houd zich bezig met een bepaald deelterrein van het bestuur (onderwijs, justitie,
defensie).
In de vaste commissie bereiden de fractiespecialisten de plenaire vergaderingen van de
Kamer voor:
o Wisselen standpunten uit
o Komen tot compromissen
o Beoordelen wetsvoorstellen
o Voeren overleg met de minister. Dit scheelt enorm voor de plenaire vergadering.
Naast vaste commissies kent de Kamer ook de mogelijkheid om bijzondere commissies in te
stellen naar aanleiding van een bepaalde gebeurtenis, deze worden opgeheven als ze hun
opdracht hebben afgerond en er naar aanleiding van het eindrapport een debat in de kamer
heeft plaatsgevonden.
3.7 De regering
De regering bestaat uit de 1e en 2e Kamer + de koning en de ministers, het heeft als taak ons
land te besturen.
o Uitvoeren van wetten
o Maken van plannen
o Aanleggen van wegen
o Heffen van belastingen
Ministeries verzorgen ieder een deel van de bestuurstaak, aan het hoofd van elk ministerie
staat een minister die politiek verantwoordelijk is voor de wijze waarop die bestuurstaak
wordt uitgevoerd. (Dit betekent dat de Kamer hem ter verantwoording kan noemen)
Minister zonder portefeuille: ministers met een eigen beleidsterrein maar zonder ministerie.
Bijna alle ministeries kennen naast de minister nog een politiek ambtsdrager, de
staatssecretaris. Deze is verantwoordelijk voor dat deel van het beleid waarvoor hij is
benoemd. Overigens blijft de minister altijd verantwoordelijk voor het hele beleid.
,De ministers (ook zonder portefeuille) vormen samen de ministerraad. Hier worden de
hoofdlijnen van het regeringsbeleid vastgesteld.
o Wetsvoorstellen
o Beleidsplannen
o Ontwerpverdragen
o Benoemingen van commissarissen van de Koning en burgemeesters van steden met
meer dan 50.000 inwoners
Minister-president
o Stelt de agenda van de ministerraad vast
o Is voorzitter van de ‘onderraden’, dit zijn vergaderingen van een beperkt aantal
ministers over een bepaald aspect van het regeringsbeleid.
o Coördinerend en bemiddelde rol
o Gezicht naar buiten (wekelijkse persconferentie na afloop van de ministerraad op
vrijdagavond)
o Wekelijks contact met het staatshoofd
o Maakt deel uit van de Europese Raad
Regeringsleiders van de lidstaten de hoofdlijnen van het beleid van de
Unie vaststellen
3.8 Het staatshoofd
Ons staatshoofd is de koning of koningin. Het koningschap wordt volgens Art. 24 Grondwet
erfelijk vervuld door de nakomelingen van koning Willen I. Bij aftreding of overlijden gaat het
koningschap in principe over naar het oudste kind.
De koning kan niet in de Kamer ter verantwoording worden geroepen voor het
regeringsbeleid. Art. 42 lid 2 van de Grondwet “De Koning is onschendbaar, de ministers zijn
verantwoordelijk”.
Ondanks zijn politieke onschendbaarheid in zijn openbare optredens heeft het staatshoofd
binnenkamers wel degelijk enige invloed op het beleid (wekelijks overleg met de minister-
president en regelmatig met de ministers). Door de gewoonte worden er over deze
gesprekken niks naar buiten gebracht. De onbekende invloed op het beleid van de regering
wordt ook wel het ‘geheim van Huis ten Bosch’ genoemd.
Verschil kabinet en regering regering bestaat uit staatshoofd en ministers. Het kabinet
wordt gevormd door alle politieke ambtsdragers (ministers en staatssecretarissen) en draagt
de naam van de minister-president.
4.2
Drie belangrijke kenmerken van een democratie:
1. Vrije verkiezingen
2. Parlementair stelsel
3. Respect voor de grondrechten
, Vrije verkiezingen
In Art. 4 garandeert onze grondwet het actief kiesrecht (het recht om te kiezen) en het
passief kiesrecht (het recht om gekozen te worden).
De kandidaten voor de verkiezingen worden aangeleverd door de verschillende politieke
partijen. Een politieke partij is een vereniging van mensen die ongeveer dezelfde ideeën
hebben over de positie van de overheid in de staat.
Partijen die oppositie voeren zijn tegen het regeringsbeleid krijgen ook een eerlijke kans om
mee te doen aan de verkiezingen. Art.8 Grondwet.
Kiesstelsel: evenredige vertegenwoordiging
In dit stelsel bestaat het hele land in feite uit één groot kiesgebied. Uiteindelijk worden alle
stemmen die in het hele land op een bepaalde partij zijn uitgebracht bij elkaar opgeteld en
vervolgens gedeeld door de kiesdeler.
totaal aantal geldig uitgebrachte stemmen
=kiesdeler
150 Kamerzetels
totaal aantal geldig uitgebrachte stemmen op een partij
=aantal zetels∈de kamer
kiesdeler
Restzetels
Voor de verdeling van de restzetels deelt men het totaal aantal stemmen dat een bepaalde
partij heeft gehaald door het aantal zetels dat die partij heeft bepaald plus één. De partij die
bij deze berekening het grootste gemiddelde behaalt, krijgt de restzetel.
Uitgangspunt voor de kandidaten die naar de kamer gaan van een partij is de volgorde op de
verkiezingslijst, echter kun je ook een voorkeurstem uit brengen op een kandidaat. Als op
een bepaalde kandidaat minstens een kwart van de kiesdeler aan voorkeurstemmen wordt
uitgebracht, komt deze kandidaat alsnog in de Kamer.
Belangrijkste voordeel van evenredige vertegenwoordiging de vertaling van de
verkiezingsuitslag via dit stelsel geeft een redelijk goede afspiegeling van de politiek
verhoudingen in ons land. (Vooral in een land met veel partijen is dit van belang).
DISTRICTENSTELSEL UITLEGGEN + NADELEN
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cemdalyan. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.