Summary
Samenvatting Havo 5 geschiedenis hoofdstuk 3 en 4
- Course
- Level
In dit bestand zijn hoofdstuk 3 en 4 beschreven voor geschiedenis Havo 5.
[Show more]
Seller
Follow
carmenhoogenkamp
Content preview
Geschiedenis samenvattingHst. 3 en hst. 4
Hst 3: Veranderend mens- en wereldbeeld
Wat hield de renaissance in en waardoor ontstond het?
In de renaissance veranderde het idee dat je leven slechts als voorbereiding diende voor
wat daarna kwam. Door goed te leven kon je in het paradijs komen, was het idee in de
middeleeuwen. In de renaissance komt de nadruk veel meer te liggen van het genieten
van leven hier op aarde.
Middeleeuwen: leven op aarde staat in het teken van leven na de dood —> hemel =
paradijs.
Renaissance: leven op aarde staat in het teken van gelukkig zijn nu —> paradijs = leven
op aarde.
De renaissance duurde van ongeveer 1300 - 1600. De renaissance was vooral een
mentaliteitsverandering. Waar voor middeleeuwer de relatie met god centraal stond,
gingen de mensen in de renaissance meer naar zichzelf kijken. Ze begonnen op zichzelf
te vertrouwen en zichzelf centraal te stellen.
De mens was niet aan op de genade van God overgeleverd, maar had allerlei talenten.
Deze talenten kon je door oefening verder ontplooien, waardoor je jezelf zou verbeteren.
Daardoor kon je uiteindelijk een algemeen ontwikkeld mens worden: de uomo universale.
Wat waren de gevolgen van de renaissance op het terrein van de kunst, het
mensbeeld?
- Tijdens de renaissance greep men terug op de schrijvers uit de oudheid. Dat was in de
middeleeuwen ook al gebeurd, met name het werk van Aristoteles.
- In de renaissance kwam er meer aandacht voor andere schrijvers, zoals Cicero.
- Deze belangstelling voor de antieke literatuur, poëzie en geschiedenis noemen we
humanisme. Let wel: er is geen scherpe breuk tussen middeleeuwen en renaissance.
De Nederlandse historicus Johan Huizinga noemde in zijn boek Herfsttij der
Middeleeuwen de renaissance het starten van de middeleeuwen. De renaissance is dan
ook bovenal een geleidelijke mentaliteitsverandering.
Waardoor ontstonden ontdekkingsreizen?
In de middeleeuwen wisten ze niet beter of de wereld zag er zo uit (plat). Door de
ontdekkingsreizen zou dit veranderen en veranderde hun wereldbeeld.
Om de handel uit India toch in Europa te krijgen gingen de Europeanen op
ontdekkingsreis. De Portugezen en Spanjaarden probeerden India te bereiken om de
handel in specerijen over te kunnen nemen van de Arabieren en hun tol te kunnen
omzeilen.
Oorzaken waarom de ontdekkingsreizen juist in die tijd begonnen:
- De handelsroute naar Azië over land werd minder toegankelijk door het ineenstorten
van het Mongoolse Rijk. Het rijk had een groot handelsnetwerk beschermt.
Dit werd versterkt door de uitbraak van de pestepidemie, waardoor de handel nog
verder stil kwam te liggen. Bovendien eiste het Ottomaanse Rijk steeds hogere
handelsbelastingen, waardoor de handelswegen die daardoor heen liepen minder
aantrekkelijk werden.
- Ook technische verbeteringen waren een oorzaak voor de ontdekkingsreizen. Zo
werden de schepen sterk verbeterd en werd er dankbaar gebruik gemaakt van beter
instrumenten uit de Arabische wereld en het Chinese kompas.
1
, - De zendingsmissie in het christendom: de wil andere volken tot het christendom te
bekeren. Daarom ging er altijd een geestelijke mee op de schepen. Verder gingen er
veel armen mee in de hoop op een beter bestaan in het nieuwe land.
Wat waren de gevolgen van de ontdekkingsreizen?
De Portugezen begonnen ca. 1450 met het stichten van kolonie op de Azoren en Madeira
en voeren vervolgens steeds zuidelijker.
Het was een risicovolle onderneming om op ontdekkingsreis te gaan. Ze begonnen
daarom door af te zakken langs de Afrikaanse kust. In 1488 werd voor het eerst langs
Kaap de Goede Hoop gezeild en in 1498 bereikte Vasco da Gama India. Langs de
Afrikaanse kust ontstonden handelsposten. Waar schepen vers voedsel konden inslaan.
Naast de wandelmotieven hadden ze ook motieven als rijkdom en roem om op reis te
gaan. Maar tegenwoordig kijken we ook naar het vele geweld dat er plaatsgevonden heeft
en kijken we toch wat anders naar deze heldendaden.
De Portugezen bouwden tot in Azië handelsposten maar de Spanjaarden gingen in
Amerika over tot het vestigen van kolonies. Zij waren uit jaloezie ook op zoek gegaan naar
een zeeroute naar India en probeerden andersom te varen. Hierdoor ontdekte Columbus
in 1492 de Bahama’s.
De eerste ontdekkingsreizen brachten alleen de kustlijn in kaart, echt het land ingaan deed
men nog niet. In Azië werden vooral handelsposten opgericht, terwijl de conquistadores in
Amerika wel grote gebieden toe-eigenden. Er werd vreemd tegen de nieuwe ontdekte
gebieden aangekeken. Dat kwam omdat de ontdekkingsreizigers vanuit Europees
perspectief (dus met eigen waarden en normen) naar de andere mensen keken. De
waarden die de Europeanen hadden waren christelijk en die van de klassieke cultuur.
Gevolg: andere beschavingen leken minder ver ontwikkeld in de ogen van de Europeanen.
Hierdoor werden bijvoorbeeld de Indianen verschillend behandeld: heel hard, vol
bewondering of met ‘christelijke waardigheid’.
Op lange termijn waren er grote gevolgen te zien op religieus, demografisch en
economisch gebied:
- Religieus: het christendom verspreidde zich over de hele wereld.
- Economisch: ontstaan wereldeconomie —> plantages, nieuwe producten, grondstoffen
en edelmetaal —> veel Europeanen werden er schatrijk van.
- Demografisch: er stierven veel Indianen en er werden veel Afrikanen naar Amerika
verplaatst.
Waar en waardoor ontstond de reformatie?
Luther stuurde in 1517 een brief naar de plaatselijke bisschoppen waarin hij zijn visie gaf
op de huidige staat van het geloof binnen de katholieke kerk. Hij voegde er 95 stellingen
bij. Hij had kritiek op vier aspecten: de aflaathandel, de heiligenverering, een aantal
sacramenten (heilige rituelen) en de organisatie van de kerk.
Punt 1 aflaten: Luther had veel problemen met de manier waarop de kerk met het begaan
van zonden omging. Wanneer iemand een zonde beging, dan was het mogelijk vergeving
te kopen. Een zondaar betaalde dan aan de kerk en ontving daarvoor in ruil een
aflaatbrief (= de kwijtschelding van zonden omdat je bepaalde goede werken had
verricht). Maar de mensen kochten gewoon deze aflaten in plaats van dat ze berouw
hadden en goede werken hadden verricht.
Punt 2 heiligenverering: heiligen waren mensen die tijdens hun leven veel vroom waren
geweest en vaak bijzondere daden hadden verricht. Heiligen zouden sneller toegang
geven tot het paradijs. Het punt was dat over het vereren van beelden en schilderijen niks
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller carmenhoogenkamp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.35. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81311 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now