Deze samenvatting betreft een volledige samenvatting van een deel van het vak Algemene Farmacologie van Prof. Roth en Prof. Guns. In deze samenvatting gaat het namelijk om de lessen over Farmacokintiek van Prof. Roth. Hierin vindt je (bijna) alle lessen volledig uitgeschreven en verduidelijkt met ...
Farmacokinetiek
De farmacodynamiek beschrijft wat een geneesmiddel doet met een organisme. In de
farmacokinetiek wordt er gekeken naar wat het organisme doet met het geneesmiddel.
Een geneesmiddel wordt toegediend in een bepaalde farmaceutische vorm. Dit komt in het
lichaam terecht en geeft aanleiding tot een bepaalde plasmaconcentratie spiegel in de tijd.
De plasmaconcentratie spiegel is bepalend voor de uiteindelijke werking van het
geneesmiddel. Als de concentratie te laag is, zal er geen effect optreden. Bij een te hoge
concentratie zal het geneesmiddel toxisch zijn. De concentratie moet dus eigenlijk precies
goed zijn. We spreken dan van de therapeutische concentratie. De plasmaconcentratie in
de tijd wordt bepaald door de farmacokinetiek. Dit is afhankelijk van de absorptie, de
distributie, het metabolisme en de excretie (ADME). In totaal wordt dit de dispositie van het
geneesmiddel genoemd.
De plasmaconcentratie zal gaan veranderen tot de biofase. Op deze plek zal het
geneesmiddel interageren met een specifieke receptor. Vervolgens zullen er geneesmiddel
effecten optreden. Dit is de farmacodynamiek. De effecten zijn van invloed op de
pathofysiologie. De farmacokinetiek, farmacodynamiek en pathofysiologie zijn bepalend voor
de dosis en frequentie van het toedienen van een bepaald geneesmiddel.
Eerst moet een geneesmiddel geabsorbeerd worden in het lichaam. Vervolgens zal het
terechtkomen in de circulatie, oftewel de bloedsomloop. Vanuit de circulatie kan het
geneesmiddel gaan distribueren naar verschillende organen en weefsels. Het geneesmiddel
kan ook geëlimineerd worden. Dit kan het
gevolg zijn van metabolisme in de lever of
excretie via de nieren.
De dispositie is een gesloten systeem. Dit
betekent dat de geneesmiddelen die in het
lichaam gebracht worden er uiteindelijk ook
weer terug uit verwijderd zullen worden. Er zal
een deel gemetaboliseerd worden en een deel
zal geexcreteerd worden.
,Om een werkzaam geneesmiddel te hebben, moet deze toegediend worden in de
therapeutische concentratie. Dit is een concentratie die gelegen is in de therapeutische
window. Als de plasmaconcentratie lager is dan de therapeutische window krijgen we te
maken met een sub-therapeutisch geneesmiddel. De concentratie is te laag om een effect te
gaan hebben. Bij een hogere plasmaconcentratie zal het geneesmiddel een toxische
werking hebben. Dit leidt tot nevenwerkingen en toxiciteit. Zo lang de plasmaconcentratie
binnen de therapeutische window valt, zal het geneesmiddel daadwerkelijk effect hebben.
Op basis van de plasmaconcentratie kunnen een aantal parameters bepaald worden. De
maximale plasmaconcentratie is de Cmax. De tijd waarin de maximale plasmaconcentratie
bereikt wordt is de Tmax. Verder onderscheiden we de halfwaardetijd (t1/2). Dit is de tijd die
nodig is om vijftig procent van het geneesmiddel te elimineren uit het plasma. Een
geneesmiddel met een korte halfwaardetijd wordt sneller geëlimineerd dan een
geneesmiddel met een lange halfwaardetijd. De area under the curve (AUC) is een maat
voor de totale systemische blootstelling en beschikbaarheid van het geneesmiddel.
De halfwaardetijd is belangrijk om te bepalen hoe vaak een bepaald geneesmiddel
toegediend moet worden. Dit wordt bepaald door het distributievolume en de klaring van het
organisme. De klaring en de absorptie van het organisme zijn belangrijk als we kijken naar
de orale biobeschikbaarheid. Aan de hand hiervan kan de dosis van een geneesmiddel
bepaald worden.
Als een geneesmiddel op de markt wordt
gebracht, moeten deze farmacokinetische
parameters bepaald worden. Op deze manier
kan de dosering en de frequentie van het
geneesmiddel bepaald worden om te zorgen
voor een effectieve werking.
Verder kan de toedieningswijze van het
geneesmiddel van belang zijn. Ook kunnen
bijvoorbeeld andere geneesmiddelen of voeding een invloed uitoefenen op het gebruikte
geneesmiddel. Andere geneesmiddelen kunnen van invloed zijn op de absorptie. Voeding
speelt een belangrijke rol in de metabolisatie van een geneesmiddel. Hier moet dus allemaal
rekening mee gehouden worden. De farmacokinetiek zal van belang zijn om te bepalen of
het geneesmiddel toegediend kan en mag worden.
,De variabiliteit van een geneesmiddel is groot. Dit houdt in dat het geneesmiddel bij
verschillende patiënten zorgt voor een verschillende plasmaconcentratie. We zien
bijvoorbeeld vooral grote verschillen als we de waarden van een kind vergelijken met de
waarden van een volwassene. Er is heel veel variatie tussen verschillende individuen
aanwezig. Zo zijn er ook belangrijke verschillen tussen de verschillende diersoorten.
De dosering van een geneesmiddel zal aangepast moeten worden naargelang de diersoort.
De farmacokinetiek zal per dier verschillen. Als gevolg zal ook het effect per dier verschillen.
Het is bijvoorbeeld belangrijk om de juiste dosering toe te passen als het gaat om
anesthesie. Onder- en overdosering moet voorkomen worden.
, Dissolutie en permeabiliteit
De dissolutie en permeabiliteit van een geneesmiddel dragen bij tot een goede opname in
het organisme. Wanneer een geneesmiddel toegediend wordt, zal deze eerst in oplossing
moeten gaan. Als dit niet gebeurt, kan het geneesmiddel nooit opgenomen worden. Om
deze reden is de dissolutie of oplosbaarheid van een geneesmiddel een hele belangrijke
parameter.
Vervolgens zal het geneesmiddel geabsorbeerd worden. Alleen vrije, niet-eiwitgebonden en
niet-geïoniseerde geneesmiddelen kunnen membranen passeren. Voor de absorptie moet er
een membraan gepasseerd worden. De fysicochemische eigenschappen van het
geneesmiddel zijn dus ook van belang.
Als het membraan is gepasseerd, bevindt het geneesmiddel zich in het plasma in vrije vorm
of gebonden aan een eiwit. Vanaf hier kan het geneesmiddel gedistribueerd,
gemetaboliseerd of geëxcreteerd worden. Voor al deze processen is opnieuw transport
langs een membraan nodig.
Bij orale inname van een tablet zal deze terechtkomen in de maag. Voordat het
geneesmiddel in oplossing geraakt, zal deze eerst uit elkaar moeten vallen. Dit wordt
desintegratie genoemd. De kleinere partikels zullen
uiteindelijk in oplossing gaan. Een snelheids-
bepalende stap voor de absorptie is maaglediging.
Oraal toegediende geneesmiddelen worden namelijk
vooral geabsorbeerd in de dunne darm. Hier wordt
het geneesmiddel via passieve diffusie opgenomen.
Desintegratie van de formulatie op de plaats van
absorptie is belangrijk. Dit hangt onder andere af van
de galenische vorm van het geneesmiddel. Dit wil bijvoorbeeld zeggen dat een tablet dat
heel erg bij elkaar geperst is, moeilijker uit elkaar valt dan een capsule waar poeder in zit.
Een oplossing hoeft helemaal niet meer uit elkaar te vallen en ook al niet meer opgelost
worden. Het proces van opname van een oplossing zal dus een stuk sneller gaan.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudentDGK2020. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.57. You're not tied to anything after your purchase.
