Dit document bevat aantekeningen/samenvattingen van alle hoorcolleges die worden gegeven voor het vak Cel tot Weefsel in het eerste jaar van de bachelor Diergeneeskunde (UU). Bovendien bevat dit document uitwerkingen van de practica die ook in dit vak zitten.
Van Cel tot Weefsel
Inhoud
Hoorcollege 1: ontstaan van cellen en hun organellen................................................................................... 2
Hoorcollege 2: algemene opbouw van de cel ................................................................................................. 4
Practicum 1 (incl. ZS 1 en 2): ........................................................................................................................... 9
Hoorcollege 3: secretie en biosynthese route .............................................................................................. 15
Hoorcollege 4: endocytose............................................................................................................................ 19
Hoorcollege 5: het cytoskelet........................................................................................................................ 23
Hoorcollege 6: de extracellulaire matrix ....................................................................................................... 29
Hoorcollege 7: celgroei.................................................................................................................................. 36
Hoorcollege 8: pathologie ............................................................................................................................. 42
Hoorcollege 9: neoplasieën – cellulaire kenmerken ..................................................................................... 47
Hoorcollege 10: neoplasieën – moleculaire kenmerken ............................................................................... 52
Practicum 2: Neoplasie microscopie en macroscopie ................................................................................... 56
Hoorcollege 11: celdood ............................................................................................................................... 65
Hoorcollege 12: adaptatie en stapeling ........................................................................................................ 69
Practicum 3: cel adaptatie en stapeling ........................................................................................................ 73
Hoorcollege 13: ontsteking ........................................................................................................................... 82
Practicum 4: Ontsteking ................................................................................................................................ 90
Hoorcollege 14: stamcellen ........................................................................................................................... 94
Pagina 1 van 100
,Elise van Gool 2023
Hoorcollege 1: ontstaan van cellen en hun organellen
Organen bestaan uit weefsels → weefsels uit cellen → cellen uit organellen
Cellen zijn de functionele eenheid van leven. Een eencellige kan leven, maar er zijn beperkte
aanpassingsmogelijkheden.
- Prokaryoten = eencellige organismen
o Denk aan bacteriën
o Hebben relatief simpele structuur (primitieve structuur)
o Erfelijk materiaal is opgeslagen in de vorm van circulair DNA
o Hebben geen intracellulaire membranen
o Sommige bacteriën hebben een extra membraan = gram negatief
Het voordeel van meercellig zijn is dat cellen kunnen gaan samenwerken en specialiseren → meer
aanpassingsmogelijkheden
- Eukaryoten
o Kunnen één- (gist) of meercellig (schimmels, planten en dieren)
zijn.
o Erfelijk materiaal ligt opgeslagen in lineaire DNA moleculen (=
chromosomen) in een kern
o Complexe structuur met organellen, compartimenten en een
cytoskelet
o Ooit ontstaan uit prokaryoten: evolutionair ontstaan
van de kern en andere compartimenten van het
vacuolaire systeem (rechts). Door instulping van het
buitenmembraan ontstaan dubbele binnen
membranen.
o Endosymbiose theorie: Mitochondriën
behoren niet tot het vacuolaire systeem, ze
zijn apart geëvolueerd vanuit een aerobe
prokaryote cel die in een eukaryote cel is
gaan leven. Via het endocytose proces is het
de cel ingekomen. Het binnen membraan van
mito’s is dus van de prokaryote cel en het
buitenmembraan van de gastheercel,
daarom heeft het mitochondrion twee
membranen. Mitochondriën kunnen delen.
Het mitochondrion heeft ook zelf DNA en
ribosomen om eiwitten voor zichzelf te
produceren. De overige eiwitten worden
door de cel gemaakt.
Pagina 2 van 100
,Elise van Gool 2023
o Peroxisomen zijn belangrijk voor de afbraak/oxidatie van toxische stoffen en langketige
vetzuren. Ze ontstaan in het ER, maar zijn daarna niet verbonden met het vacuolaire
systeem (er zijn geen transportblaasjes naar peroxisomen toe). Peroxisomen worden
omgeven door een enkel membraan. En sommige enzymen die ze hebben zijn in de vorm
van eiwitkristallen
o Alle organellen van een eukaryote cel:
▪ Cytoplasma = alles binnen de cel
inclusief organellen minus de kern (A)
▪ Cytosol = oplosbare massa tussen de
organellen → cytoplasma minus alle
organellen (~50%) (B)
o Aantallen en totale volume tussen organellen
verschilt heel erg.
o Verschillende celtypen hebben verschillende (verhoudingen van) organellen.
De rol van het vacuolaire systeem:
- Biosynthese en transport van (glyco-)proteïnen en lipiden
Pagina 3 van 100
, Elise van Gool 2023
Hoorcollege 2: algemene opbouw van de cel
Compartimentatie:
Cellen kunnen doen aan regulatie van celfuncties door de compartimentering van organellen en gebieden.
De verschillende compartimenten kunnen met elkaar communiceren.
- De compartimentatie is belangrijk voor de regulatie van genexpressie door translocatie van
transcriptie factoren. Genexpressie is belangrijk omdat cellen zo een bepaalde functie krijgen. De
transcriptiefactoren zorgen ervoor dat bepaalde genen worden afgelezen en zo dus het gen tot
expressie komt
- De compartimentatie is ook belangrijk voor de secretie van eiwitten en de regulatie ervan. Soms
is een secreet bijvoorbeeld wel of niet nodig en dit moet dus op het juiste moment uitgescheiden.
- De compartimentatie is ook belangrijk voor de synthese en expressie van
transmembraaneiwitten.
- De compartimentatie is ook belangrijk bij de endocytose. Hiervoor zijn receptoren nodig en
blaasjes die de cel in kunnen gaan, nadat herkenning plaats heeft gevonden.
- De compartimentatie zorgt voor organel specifieke milieus, die geoptimaliseerd zijn voor
specifieke taken. De scheiding voor opeenvolgende taken is vergelijkbaar met een lopende band
die telkens op een andere specifieke plek komt waar iets uitgevoerd wordt. Stapsgewijs worden
producten opgebouwd.
Het plasmamembraan:
De scheiding van en de verbinding tussen extracellulaire en intracellulaire milieus.
- Fosfolipide bilaag
- Membraan eiwitten
o Communicatie tussen extracellulair en
intracellulair vindt plaats via integraal eiwitten
o De integrale membraaneiwitten kunnen binden
met perifere eiwitten (dit zijn eiwitten die aan één
kant van het membraan zitten)
o Sommige (perifere) eiwitten zijn lipide geankerd
o Andere eiwitten zijn verankerd mbv een GPI anker
o Aan de buitenkant kunnen eiwitten vast zitten aan
de extracellulaire matrix en aan de binnenkant
kunnen ze vast zitten aan het cytoskelet.
Functies van plasmamembraan:
- Binding en signalering
o Interacties met ECM
o Interacties en signalering met andere cellen
o Plasmamembraan heeft receptoren waar signaalmoleculen aan kunnen binden
- Barrière vormen:
o Creëert het juiste chemische milieu (ionen concentratie, pH, etc.)
o Reguleert het transport van nutriënten de cel in
o Reguleert het transport van afvalstoffen de cel uit
Pagina 4 van 100
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elisevangool. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.38. You're not tied to anything after your purchase.
