Stromingen zijn visies op de maatschappelijke rol van de media. Als proffen doen ze
allemaal aan wetenschappelijk onderzoek, ze vertrekken allemaal vanuit een stroming om
aan media onderzoek te doen. In het vak gaan we het hebben over de verschillende
stromingen & visies.
Schema (zie slide en voeg toe)
1.2 Inhoud
• Les 1. Inleiding
• Les 2. Algemene situering: maatschappelijke rol van media en communicatie
• Les 3. Effectstudies
• Les 4. Media en nationale identiteit
• Les 5. Politieke economie
• Les 6. Culturele mediastudies
• Les 7. Alternatieve media
• Les 8. Political entertainment I: Satire
• Les 9. Political entertainment II: Fictie
• Les 10. Gastles
Les 11. Herhalingsles
1
,1.3 Spanningsvelden
Maatschappelijke rol van de media
- Is er een verschil tussen de feitelijke en wenselijke functies van media?
- Hebben media een sterke of beperkte invloed op gebruikers?
- Bieden media diverse en tegengestelde visies op vraag van de consument?
Of herhalen zij vooral eenzijdige visies die heersende waarden en belangen
reproduceren?
- Hebben media een verbindend of isolerend effect op individuen en groepen in
de samenleving?
- Is media-inhoud een oorzaak (of motor) van standpunten en
machtsverhoudingen in de maatschappij? Of eerder een gevolg (of
weerspiegeling) ervan?
- Laten media ons toe om tot maatschappelijke consensus te komen? Of laten
zij in de eerste plaats toe om maatschappelijke ongelijkheid te bestendigen?
1. Object vs subject
“Hebben media een beperkte of sterke invloed op de gebruiker?”
2
,• Object: passief, ontvanger, consument, afhankelijk en beïnvloedbaar
• Subject: actief, zender,producent, onafhankelijk
• Impact media: historische verschuivingen
• Opkomst nieuwe media: elite vs verzet
Ofwel vertrek je als stroming vanuit de objectvisie: dan zie je de mens als een heel
kwetsbaar wezen die heel makkelijk beïnvloed kan worden zeker door media. Ze zijn
beïnvloedbaar, afhankelijk van info. De mens moet beschermd worden.
Je hebt ook een tegengestelde als subject: daar zie je de mens als actief wezen die niet
puur een ontvanger is maar ook een zender. Een producent. Wanneer wij informatie
lezen en we gaan daar in gesprek over met een ander dat we ondertussen die info
verwerken op basis van onze eigen achtergrondkennis, onze positie, onze afkomst,.. dan
zie je de mens als subject.
Vaak zijn het de gevestigde elites die zich zorgen maken over de opkomst van de nieuwe
media. Er zijn ook vaak groepen die hiervan gebruik willen maken.
Internet werd vroeger gebruikt om zich te organiseren tegen de grote toppen maar de
voorbije jaren zien we ook een andere beweging vanuit het radicaal rechts om zich te
mobiliseren. Voorbeeld alternatief: alt-right. Bright bart is de website die het meest
genoemd is, infowars van Alex Jones, .. deze alternatieve media worden gelinkt met de
Brexit en de volgelingen van Trump bijvoorbeeld.
2. Maatschappij – Mediacentrisch
Gebaseerd op een tegengesteld maatschappijbeeld en hoe samenlevingen veranderen.
“Veranderd media de samenleving of veranderd media de samenleving?”
• Mediacentrisch: Media als oorzaak, motor of startpunt
• Maatschappijcentrisch: Media als gevolg, weerspiegeling of eindpunt
• Rol nieuwe technologieën bij sociale veranderingen en opinie diversiteit
- Technologisch determinisme
• Beeldvorming en politieke krachtsverhoudingen
3
, Mediacentrisch denken: iemand komt op een bepaalde manier in de media en plots wint
die persoon de verkiezingen. Denk aan Bart de Wever en de slimste mens. Als je
terugdenkt aan de 2de wereldoorlog: propaganda apparaat van de Nazi’s waardoor ze 2de
wereldoorlog hebben veroorzaakt. <-> Maatschappij centrisch: Duitsland van de jaren 30
was aan het snakken naar leiderschap en daardoor kon het propaganda – apparaat zich
ontwikkelen.
Arabische lente: wat is daar een verklaring die je vaak hoort?
Één verklaring is social media die opkwam. Andere verklaring is de werkeloosheid.
Kleine nuance: de rol die men aan nieuwe technologieën verbindt. Technologisch
deterministisch denken.
3. Centrifugaal vs centripedaal
Richting van maatschappelijke integratie
• Centrifugaal:
- Sociale verandering, vrijheid, individualisme,
fragmentatie, diversiteit, pluralisme
- Weg van centraal punt (minder van hetzelfde)
• Centripetaal:
- Sociale verbondenheid, orde, cohesie, integratie,
eenheidsdenken, zwijgspiraal
- Naar centraal punt (meer van hetzelfde)
• Sociale media?
“Hebben media een verbindend effect op ons of een isolerend effect?” Beiden.
De echokamers: filterbubbel je mening wordt nog versterkt door deze filterbubbel.
Vroeger had je de zuilen: je was onderdeel van een zuil – katholiek, liberalistisch en dan
lazen we die krant en gingen we naar die events.
Centrifugaal staat voor meer diversiteit en pluralisme: minder van hetzelfde. Media leiden
tot sociale verandering (zie tekening slide)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hhhbbb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.84. You're not tied to anything after your purchase.