College 9
Gezondheidspsychologie à klinische + sociale psychologie.
Definitie klinische psychologie: de tak van psychologie die zich bezighoudt met afwijkend, slecht-
aangepast en abnormaal menselijk gedrag.
- Psychische stoornissen: symptomen uiten zich primair in abnormale emoties, gedachten en/of
gedrag
- Oorzaak kan weldegelijk lichamelijk zijn!
o Na mishandeling hersenletsel waardoor gedragsstoornis ontstaat
Klinische psychologie bestudeert oorzaak (etiologie), verloop, psychodiagnostiek en behandeling van
psychische stoornissen.
Wat is abnormaal?
- Tijd- en cultuurgebonden? à denk aan homoseksualiteit
- Statistisch model?
- Vormt een probleem voor het individu, omgeving of maatschappij?
DSM IV-TR criteria:
Gedrag dat samengaat met…
1. Actueel lijden
2. Onvermogen (disfunctionaliteit)
3. Sterk toegenomen risico om dood te gaan, pijn te lijden of de persoonlijke vrijheid te verliezen
DSM-5 classificatie stoornissen:
- Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen (ADHD, autisme; ontstaat tijdens kindertijd)
- Schizofrenie en andere psychotische stoornissen
- Stemmingsstoornissen
- Angststoornissen
- Obsessieve-compulsieve stoornissen
- Trauma en stressgerelateerde stoornissen
- Dissociatieve stoornissen
- Somatische-symptoomstoornis (dementie, alzheimer)
- Seksuele en genderidentiteitsstoornissen
- Voedings- en eetstoornissen
- Slaapstoornissen
- Aan middelen gebonden stoornissen
- Stoornissen in de impulsbeheersing
- Aanpassingsstoornissen
- Persoonlijkheidsstoornissen (Bordeline)
Nieuw in de DSM-5 (nadelen):
- Minder gericht op aantal symptomen, meer aandacht voor ernst van symptomen
- Minder gericht op (sub)categorieën, meer op dimensies
- Overdiagnose? à criteria is breed; veel mensen met label; stijging medicijngebruik; onnodig
en verkeerd behandelen
- Conflict of interest? à psychiaters vaak verboden met farmaceutische industrie; mensen
vinden dat je daar geen banden mee mag hebben want dan gaat het vooral om de winst
Voordelen DSM-5:
- Eerder identificeren; zorgt voor een kapstok waardoor je er snel bij kan zijn
- Mensen krijgen label; verzekeraars vergoeden dan vaak pas een behandeling
- Consensus voor onderzoek; uitkomsten kunnen vertalen buiten landen; kennis creëren in
dezelfde taal
Persoonlijkheidsstoornissen zijn langdurige patronen in gedachten, visie en gedrag die afwijken van
wat in de betreffende cultuur als normaal wordt ervaren.
• Antisociale persoonlijkheidsstoornis (Joran vd Sloot)
, • Borderline persoonlijkheidsstoornis
Verschillende benaderingen:
Binnen de klinische psychologie bestaan verschillende theoretische benaderingen mbt etiologie en
behandeling van psychische stoornissen:
1. Biologische benadering
2. Leertheoretische benadering à cognitieve gedragstherapie
3. Cognitieve benadering à cognitieve gedragstherapie
4. Psychoanalystische benadering
5. Humanistische benadering
6. Systeem georiënteerde benadering
Biologische benadering: psychische stoornissen hebben een fysiologische oorzaak of component.
Vorm van behandeling:
- Medicatie
- Electrovulsietherapie (ECT)
- Biofeedback; leren ontspannen door hartslag te herkennen en onder controle te krijgen
- Relaxatie; ontspanningsoefeningen
** Voorbeeld is depressie à te weinig serotonine à antidepressiva.
Leertheoretische benadering: psychische stoornissen ontstaan uit (negatieve) leerervaringen.
- Nature-nurture debat
- Operante en klassieke conditionering (modelling)
Behandeling:
- Gedragstherapie à exposure
** Voorbeeld is fobie voor spinnen.
Behandeling:
- Cognitieve therapie: rechtzetten van disfunctionele schema’s
- Socratische dialoog: doorvragen totdat irrationele ideeën worden verworpen
Psychoanalytische benadering: psychische stoornissen ontstaan door onverwerkte, vaak onbewuste
conflicten (Freud).
Behandeling:
- Psychoanalyse: (evt onder hyponose) teruggaan naar de (kinder-)tijd om onverwerkte
conflicten bloot te leggen en alsnog te verwerken
Humanistische benadering: mensen zijn van oorsprong goed en streven naar zelfactualisatie
(zelfontplooiing). Psychische stoornissen ontstaan uit worstelingen met de vraag ‘wie ben ik?’
(Rogers).
Behandeling:
- Rogeriaanse/clientgerichte therapie: elk individu is uniek en beleving en aspiraties van cliënt
staan daarom centraal à empathische vorm van therapie
Systeem georiënteerde benadering: psychische stoornissen kun je niet los zien van iemands sociale
omgeving. Communicatie en interactie speelt een grote rol. Gaat om verwachtingen of rollen die niet
functioneel zijn.
Vormen van behandeling:
- Systeemtherapie
- Gezinstherapie, relatietherapie
- Focus op communicatie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elinemadern. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.