Samenvatting Boek en Colleges Grondslagen van het Recht
9 views 2 purchases
Course
Grondslagen van het Recht
Institution
Universiteit Utrecht (UU)
Een complete en overzichtelijke samenvatting van alle tentamenstof voor het vak Grondslagen van het Recht (de colleges en het boek). Ik heb met deze samenvatting een 8 gehaald voor het tentamen. Succes met leren!
Wat is recht?
Recht = regels → rechter gebonden aan bestaande regels, wetgever maakt nieuwe regels
Recht = idealen → moet rechtvaardigheid nastreven om recht te mogen heten
Recht = maatschappelijke belangen → bij ongewenst effect moet rechter ingrijpen
Drie verschillende perspectieven, ieder zo zijn voordelen en nadelen
Zes onderscheidingen:
1. Positief recht – wenselijk/ideaal recht
Positief recht
Recht zoals het is
Het recht dat door een gemeenschap is erkend
Makkelijk objectief vast te stellen
Is verbindend/ heeft gelding
Of een regel wel of niet effectief is maakt niet uit voor de vraag of het een geldende of positieve regel is
Wenselijk recht
Recht zoals het zou moeten zijn
Wat door mensen als ideaal gezien wordt
Het recht wat men nastrevend waardig vindt
Kan per persoon verschillen, iedereen kijkt vanuit ander perspectief
Positief en wenselijk recht kunnen ook overlappen
2. Objectief recht – subjectief recht
Objectief recht
Het geheel van rechtsregels
VB: het familierecht, het afstammingsrecht
VB: artikel 6:162 lid 1 en 2
Subjectief recht
Een aanspraak of bevoegdheid
Het recht is gekoppeld aan een subject, iemand heeft het recht
VB: Een kind heeft recht op twee ouders
Ezelsbruggetje → vertaal naar het engels
Familierecht = family law → objectief recht
Recht van het kind = right of the child → subjectief recht
3. Internationaal recht – nationaal recht
Internationaal recht
Recht tussen staten
Recht van internationale organisaties (IO’s)
VB: Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens van de Raad van Europa
Nationaal recht
Recht binnen een staat
VB: wetboek van strafrecht, boek van het burgerlijk recht
4. Publiekrecht – privaatrecht
Publiekrecht
Recht met betrekking tot relatie overheid – burger
Alleen dwingend recht
Hiërarchisch
VB: staatsrecht, bestuursrecht, strafrecht
, Privaatrecht
Recht met betrekking tot burgers onderling, overheid kan ook als privaatrechtelijk rechtspersoon
handelen
Ook aanvullend recht, waarvan afgeweken mag worden
Gelijke rang partijen
VB: overeenkomstenrecht, goederenrecht, aansprakelijkheidsrecht, familierecht
5. Dwingend recht – aanvullend recht
Dwingend recht
Regels waarvan niet kan worden afgeweken
Publiekrecht is vaak dwingend
Bij privaatrecht staat het er vaak bij
VB: ‘van bepalingen in deze afdeling mag niet (ten nadele van…) worden afgeweken’
Aanvullend recht
Regels voor als betrokkenen niets zelf geregeld hebben
VB: ‘tenzij anders geregeld’, ‘kan worden afgeweken’
6. Materieel recht – formeel recht
Materieel recht
Regels met betrekking tot rechten, plichten en bevoegdheden
Formeel recht
Regels om materieel recht te handhaven
Werkcollege 1
Aanzetting tot zelfdoding artikel 294
In artikel 23 voor alle misdrijven en overtredingen waar een geldboete voor staat
Verdiepingscollege 1
Uit de context kan je beoordelen of iets dwingend of aanvullend recht is
Algemeen belang staat centraal → dwingend recht
Autonomie staat centraal → aanvullend recht
Autonomie vind je vaak in het overeenkomstenrecht
Bij bijvoorbeeld goederenrecht, strafrecht, publiekrecht etc zit algemeen belang bij en is het belangrijk dat
voor iedereen hetzelfde geldt dus is er sprake van dwingend recht
Dwingend, tenzij ….. → dan is er sprake van aanvullend recht
- direct of indirect aangegeven
- einde artikel of afdeling
vaak aan het einde staat of het aanvullend of dwingend recht is
staat er niks dan mag je ervan uitgaan dat het dwingend recht is
→ er zijn uitzonderingen hierop
Een wet mag niet met terugwerkende kracht van toepassing zijn, want anders weet men niet precies wat
wel of niet in de wet staat.
Systematisch te werk gaan bij een wettelijk kader levensbeëindiging op verzoek is belangrijk
Hoofdregel
→ bijzondere uitzonderingsgrond
- voorwaarden/zorgvuldigheidsvereisten…
,Euthanasie/levensbeëindiging op verzoek is strafbaar, tenzij er voldaan is aan de zorgvuldigheidsvereisten
- vrijwillig en weloverwogen verzoek patiënt
- uitzichtloos en ondraaglijk lijden
- voorlichting situatie en vooruitzichten
- geen andere redelijke oplossing
- tweede arts die tot dezelfde conclusie is gekomen
- medisch zorgvuldige uitvoering
→ alleen voor artsen
→ meldingsplicht
Actuele vraagstukken
Wilsbekwaamheid is een lastig vraagstuk bij dementie
Ander vraagstuk is mensen die zeggen dat ze een voltooid leven hebben gehad, hebben zij recht op
euthanasie? Nee, maar in de politiek worden wetsvoorstellen voorgesteld om dit te veranderen. Raad van
State is het er niet mee eens
Euthanasie bij kinderen jonger dan 12 jaar is ook een discussiepunt
Hulp bij zelfdoding strafbaar, maar moeten naasten toekijken bij het lijden van hun geliefde?
Meer vraagstukken in PowerPoint
Onderwerp paper
Is de zoon van Moek strafbaar?
Wat is het beste perspectief op het recht?
- Regel perspectief
- Idealen perspectief
- Maatschappelijk belang perspectief
1400-1700 woorden
Betoog
Rechtstheoretisch standpunt: hulp bij zelfdoding door intimi
Hoorcollege 2
Casus: Van Hese/De Schelde (2000)
1959-1963 → Van hese werkt bij de Schelde
1996 → Mesothelioom (asbestkanker) geconstateerd bij van Hese en hij overlijdt snel hierna.
1997 → Nabestaanden klagen de schelde aan voor een schadevergoeding
Artikel 7.658 lid 1 en 2 BW → Werkgever is richting de werknemer aansprakelijk voor de schade die de
werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt
Artikel 3.310 lid 2 BW → is de schade een gevolg van verontreiniging van lucht, water of bodem …. Dan
verjaart de rechtsvordering tot vergoeding van schade … in ieder geval door verloop van 30 jaren na de
gebeurtenis waardoor de schade is veroorzaakt
Kantonrechter oordeelt over deze zaak
De wet is pas 5 jaar van kracht, er is in de wet ook rekening gehouden met incubatietijd van deze ziekte
Van Hese werd 33 jaar later ziek en er kan tot 30 jaar na datum schadevergoeding worden gegeven.
Nabestaanden krijgen dus geen schadevergoeding, want de zaak is verjaard. Zij gaan in hoger beroep en
de zaak komt terecht bij de Hoge Raad.
Verjaring van een zaak om drie redenen
1. Oog voor de rechtvaardigheid
2. Oog voor de afweging van de rechter
3. Rechtszekerheid
→ werkgever kan er dan rekening mee houden d.m.v. een verzekering o.i.d.
Een beroep op de verjaringstermijn kan naar de maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar
zijn → Artikel 6.2 BW
Dus dit artikel geeft de mogelijkheid voor rechtvaardigheid
, In het geval van een belangen afweging door de Hoge Raad houden ze rekening met de volgende
gezichtspunten:
- Gaat het om vermogensschade, en komt de vergoeding ten goede aan het slachtoffer zelf of diens
nabestaanden
- Kan het slachtoffer aanspraak maken op een uitkering?
- In hoeverre kan de gebeurtenis de aangesprokene verweten worden?
- Is de aansprakelijkheid door de verzekering vergoed?
- Is de vordering, nadat de schade aan het licht is gekomen, binnen redelijke termijn ingesteld?
Drie perspectieven op recht
→ deze kernwaarden staan met elkaar in driehoeksverhouding en kunnen voor een dilemma zorgen
Gustav Radbuch
→ zei dat ieder rechtssysteem drie kernwaarden heeft
→ iedere rechtstheorie sluit aan bij een kernwaarde
Drie theorieën over recht
- Rechtspositivisme (rechtszekerheid)
→ rechtszekerheid is noodzakelijk om een samenleving te laten werken, anders is het overleven
- Natuurrecht (rechtvaardigheid)
→ recht moet ervoor zorgen dat gelijke gevallen gelijk behandeld worden
- Rechtsrealisme (doelmatigheid)
→ het recht probeert ook maatschappelijke en politieke doelen na te streven
→ verzamelbak van verschillende ideeën van Grote Denkers
Dit zijn uitersten van ideaaltypen, dus je kan ook een tussenpositie innemen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller minkebroekens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.05. You're not tied to anything after your purchase.
