Ik heb met deze samenvatting een 18/20 behaald in 1ste zit. Deze samenvatting bevat notities van de video's op canvas (personenrecht) en tijdens de les (familierecht), aangevuld met het boek. Deze samenvatting heb ik aan een vriendin ter beschikking gesteld waardoor zij in 2de zit ook een mooi cijf...
Personen- en familierecht
Inleiding
In de loop der jaren zijn er al heel wat wijzigingen in deze rechtstak gebeurt. Denk maar aan
wetten rond: echtscheiding, nationaliteit, (holebi-)adoptie, …
1 Begripsbepaling
Formele begripsbepaling
Het personen- en familierecht behoort tot het burgerlijk recht. Het focust zich op de
personen. – art. 7 tot art. 515 OBW.
Verder zijn er ook onderdelen van ons personen- en familierecht terug te vinden in:
Afzonderlijke wetgeving
o Bv. geesteszieke, jeugdbescherming, ...
Internationale verdragen
Inhoudelijke begripsbepaling
We maken een onderscheid tussen personenrecht en familierecht.
Personenrecht:
o Algemene begrippen en beginselen.
Familierecht:
o Privaatrechtelijke verhoudingen.
Verticaal familierecht: ouders, kinderen, kleinkinderen.
Horizontaal familierecht: alle nieuwe, ‘alternatieve’
samenlevingsvormen.
Bv.: Latrelatie.
2 De vier kwadranten van de familie
4 kwadranten die oorspronkelijk worden samengehouden door het huwelijk:
Seks
Paarvorming
Voortplanting
Ouderschap
Mensen worden een paar, ze hebben seks, ze krijgen kinderen en worden zo ouders.
De kwadranten worden uit elkaar geschoven:
Seks en voorplanting uit elkaar door dat er een seksuele revolutie is dat het
mogelijk maakt voor de vrouw om zich voort te planten zonder seks te hebben. Dus
seks en voortplanting horen niet noodzakelijk meer samen.
Paarvorming en ouderschap uit elkaar door Paula Marcks. Zij kreeg in de jaren 70
een buitenechtelijk kind. Dat kind kreeg niet dezelfde rechten als kinderen die binnen
een huwelijk geboren werden. Paula is daarmee naar het Europees hof van de
rechten van de mens gestapt. Het hof heeft toen gezegd dat dit discriminatie is. Een
kind mag niet anders of voordeliger dan anderen behandeld worden enkel en alleen
maar omdat het kind binnen of buiten een huwelijk geboren werd.
1
, Personen- en familierecht
In de jaren 1980, 1990, 2000 trekken de kwadranten zich nog meer uit elkaar.
Voortplanting en ouderschap uit elkaar omdat je je namelijk biologisch kunt
voortplanten zonder juridisch de ouder te zijn van een kind.
o Denk aan medisch geassisteerde voorplanting bv. donorzaad.
Biologische en juridische ouderschap vallen niet noodzakelijk nog
samen.
Seks en paarvorming uit elkaar omdat je een losse flirt kunt hebben met iemand
en met deze persoon naar bed kunt gaan zonder een koppel te zijn.
Er zijn personen die zeggen dat paarvorming en ouderschap terug naar elkaar toe zouden
moeten trekken. In de vorm van nieuwe samengestelde gezinnen. Hoewel de stiefouder de
rol van ouder opneemt, wordt die rol door het recht amper herkent. Die personen zeggen dus
dat deze nieuwe gezinsvormen een stukje juridische erkenning zouden moeten geven.
Nu:
Kwadranten verschuiven constant.
3 Belangrijke tendensen
1. Emancipatie: vrouwen, kinderen en personen met een handicap
Is het verantwoord dat een kind/persoon met een handicap volledig
handelingsonbekwaam is? Tot een aantal jaar geleden bestond er in België het
statuut van de verlengde minderjarige waarbij bepaalde personen met een handicap
nooit vrij zouden kunnen bewegen als meerderjarige in het rechtsverkeer. Dat wil
zeggen dat ze voor de rest van hun leven onder de vleugels van een andere zouden
moeten blijven. Eerst hun ouders en wanneer deze sterven onder de vleugels van
een bewindvoerder.
Dit statuut is vandaag afgeschaft. Waarom? Personen met een handicap zijn ook
geëmancipeerd. Zij zouden moeten rechtshandelingen kunnen stellen eens ze
meerderjarig zijn geworden.
DUS: emancipatie van groepen die vroeger paternalistisch behandeld worden.
2. Individualisering: individualisering waarbij er niet meer gewerkt wordt met het
standaardpakketje/traject maar waarbij iedereen zijn eigen persoonlijke keuzes in het
leven maakt.
Vroeger had de kerk wat betreft familie en personen heel veel invloed. Zij hadden het
huwelijk geïnstitutualiseerd. Het huwelijk was eigenlijk de norm. Vandaag de dag niet
meer. Het recht is vandaag sterk geïndividualiseerd. Je kan vandaag de dag
individueel beslissen of je met een man/vrouw/non-binair persoon wil huwen, wettelijk
of feitelijk samen wil wonen. Die individualiteit gaat ook gepaard met de toename
autonomie en de contractualisering.
De autonomie = het zelf kunnen beslissen, beschikken over je eigen leven.
3. Toename van grondrechten: recht op privéleven, familieleven,…
2
, Personen- en familierecht
4. Verfeitelijking:
Vroeger: je bent een kind, je mag zelf geen iPhone kopen. Jij mag niks, je ouders
moeten alles beslissen.
Nu: je bent een kind, wat kan jij in feite? Er wordt feitelijk gekeken naar wat een
kind kan. Is het kind in staat om een iPhone te kopen of niet?
PERSONEN
1 Het begrip persoon
Algemeen
Wat is een persoon? Geen wettelijke definitie, wel aanwijzingen in BW.
o Art. 3:38 BW.
o Art. 3:35, tweede lid BW.
Synoniem van persoon = rechtssubject.
Wat is er belangrijk aan personen? Ze hebben rechtspersoonlijkheid. D.w.z. dat ze
kunnen deelnemen aan het rechtsverkeer.
o Het recht legt ze rechten en plichten op maar dat betekent ook dat ze naar de
rechtbank kunnen stappen wanneer hun rechten geschonden worden.
2 soorten personen: natuurlijke personen & rechtspersonen.
o Natuurlijke persoon = personen van vlees en bloed.
o Rechtspersoon = door natuurlijke personen gecreëerde onlichamelijke personen.
o Beide soorten personen hebben rechten en plichten.
Antropocentrisme = De mens wordt aan de top van de piramide geplaatst. Het is
gemaakt door mensen voor mensen.
o Waarom enkel voor mensen? Rechtspersoonlijkheid wordt enkel toegekend aan
mensen (2 entiteiten natuurlijke en rechtspersoon).
4 Dieren
Traditioneel (OBW): personen en voorwerpen
o In OBW werden dieren gezien als voorwerpen.
Nu (BW): Personen, voorwerpen en dieren
o Art. 3:38 BW.
o Art. 3:39 BW.
3
, Personen- en familierecht
o Wetgever zegt dieren hebben gevoelens en biologische noden wat dus wil
zeggen dat dieren geen voorwerpen zijn. Ze zijn echter ook geen personen. Ze
zitten er dus tussenin.
o Er zijn geen specifieke regels in het BW voor dieren. Indien er regels zullen
moeten worden toegepast op dieren zijn de regels m.b.t. lichamelijke voorwerpen
van toepassing. art. 3:39 BW.
Dit artikel is louter symbolisch.
Voorwerpen en dieren hebben geen rechtspersoonlijkheid!!
Dieren in familierecht
Bv. bij een scheiding Wat met de huisdieren? Wie krijgt de huisdieren? De rechter moet
zich vaak over deze vraag buigen.
Uitspraak 2019 van 2 chihuahua’s:
Verblijfsregeling voor de honden.
Rechter zegt: dieren zijn niet louter eigendom. Wie het huisdier mag behouden moet je niet
louter beoordelen vanuit de regeling van eigendomsrecht. Je moet niet kijken wie het dier
gekocht heeft of wie de juridische eigenaar ervan is. Los van eigendomsrecht geldt ook
omgangsrecht dat voorkomt uit de bijzondere relatie tussen de persoon en het dier. De
rechter zegt ook dat een dier zijn rechten heeft waardoor je het dier moet zien als “een quasi-
goed”.
5 De natuurlijke persoon
De geboorte
Opdat een natuurlijke persoon rechtspersoonlijkheid heeft, moet hij levend en
levensvatbaar geboren worden. – art. 3.13; 4.4, tweede lid, 2° en 4.137, derde lid BW. Art.
44, 1° en 331bis OBW. Art. 2, 23° Wet Medische Experimenten. Art. 2, 4° en 5° Wet
Menselijk Lichaamsmateriaal.
Levend = kijken of er een teken van leven is op het moment van de geboorte. Is er
een teken van leven? Bv. de baby ademt? Dan is hij levend geboren.
o Art. 58, §3 OBW.
o Levend geboren worden is niet voldoende om als rechtspersoon erkend te
worden. Je moet op het moment van de geboorte ook levensvatbaar zijn.
Levensvatbaar = je moet op het moment van de geboorte over de noodzakelijke
menselijke eigenschappen beschikken om een tijd zelfstandig in leven te kunnen
blijven.
D.w.z. 1 keer adem is leven. Dat is niet voldoende. Je moet ook zelfstandig kunnen
ademen.
De wet vermoed dat je levensvatbaar bent vanaf een geboorte van 180 dagen na de
verwekking. Dus ben je minimum 180 dagen na de verwekking geboren? Dan ben je wettelijk
levensvatbaar.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller student1500. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $20.34. You're not tied to anything after your purchase.
