Samenvatting, examenvragen en stappenplannen bij het vak Vertaaltechnologie - Gedoceerd door Gert Vercauteren - 1e semester - - Toegepaste Taalkunde (Vertalers & Tolken) - Universiteit Antwerpen
Het vertaalproces: de verschillende (sub-)fases
Hoofdfases v/h vertaalproces
1) Contact met de klant
a. Freelancevertalers: groter vertaalbureau
b. Groter vertaalbureau: rechtstreekse klant (bedrijf, overheidsdienst)
2) Voorbereiding vertaling/opdracht
a. Vertaler moet eerst voorbereidingen treffen alvorens daadwerkelijk aan de slag te gaan
3) Vertaling
4) Administratieve verwerking v/d opdracht
a. Vertaling terug naar klant sturen
b. Vertaler wordt betaald
Subfases
Contact met de klant
1. Vertaler moet ervoor zorgen dat vertaalbureaus en bedrijven weten dat zij/hij bestaat
Adverteren
a. Via Gouden Gids (traditioneel)
b. Via internet (steeds vaker elektronisch)
2. Ontvangen v/d vertaalopdracht
a. (Op papier)
b. Scans
c. Bewerkbaar elektronisch document (Word/PowerPoint)
d. Een door een vertaalbureau voorbereid vertaalproject
i. Projecten kunnen gedeeld worden als XLIFF-bestanden
3. Initiële administratie
a. In geval van onderaanneming: vertaler maakt offerte en neemt vertaling in eigen planning
op
b. Soms zegt de klant (m.n. vertaalbureaus) ook zelf hoeveel die wilt betalen via een
bestelbon (purchase order; PO)
Voorbereiding
1. Terminologie
a. (Woordenboeken/glossaria)
b. Terminologiebeheerprogramma’s: zelfgemaakte of ontvangen terminologielijsten
importeren
i. Mogelijk eerst naar juiste bestandsformaat converteren
2. Tekstmateriaal: parallelteksten met vertaling zoeken
a. (Teksten zoeken rond hetzelfde thema en daarin op zoek gaan naar vertalingen van termen en/of
specifieke formuleringen)
b. Vertaalgeheugens: bestaande geheugens kunnen geïmporteerd worden
c. BT & DT van eerdere vertalingen aligneren (zin per zin aan elkaar koppelen) & importeren in
geheugen
3. Vertaalproject: hierin de twee voorbereidende stappen en de eigenlijke vertaling combineren
Vertaling: de subfases lopen hier parallel
1. Vertalen v/d opdracht
a. Opzoekwerk
i. Nieuwe woorden/terminologie opzoeken
ii. Nagaan hoe zinnen/zinsdelen in eerdere vertalingen werden vertaald
1
, b. Vertaalwerk: vertaling zelf kan verschillende vormen aannemen
i. Vertalen
ii. Lokaliseren
iii. Post-editen
c. Kwaliteitscontrole
i. Spelling & grammatica
ii. Consistentie, correct overnemen van cijfers & data, behoud klantspecifieke formats…
Administratieve verwerking v/d opdracht/projectbeheer
1. Facturatie: 8 à 9 cent per woord; reviseren is 2 à 5 cent per woord
2. Opvolging: controleren of de factuur effectief, correct & tijdig wordt betaald
CAT-tools (Computer-Assisted Translation)
- Software (bv. Translation Environment Tool of TEnT) gebruikt door vertalers om
o Het vertaalproces te vergemakkelijken
o Vertalingen te editen, beheren en op te slaan
- Ontwikkeld voor vakspecifieke teksten met welbepaalde terminologie en een zeker repetitief
karakter
- Het is geen machinevertaling: het gaat niet voor jou vertalen, maar het helpt je wel bij de
monotone of repetitieve taken van het vertalen zodat jij vooral kan focussen op het vertalen zelf
Componenten van een CAT-tool
Basiscomponenten
- Vertaalgeheugen (translation memory; TM)
- Terminologiedatabanken (termbases) of terminologiemanagementsysteem (TMS)
Bijkomende componenten
- Woordenboeken: woorden opzoeken, spelling checken en fragmenten matchen
- Plug-in: hulp van machinevertaling (machine translation (system); MT(S))
- Het zet de tekst terug in originele format zonder dat jij het volledig moet aligneren/aanpassen
- Concordancer/concordantietool: functie in vertaalsoftware die in het vertaalgeheugen woorden,
zinnen of zinsdelen in hun context opzoekt; je vindt de vertaling van een bepaalde term die je
niet kent zoals die door de klant in de context van je tekst wordt gebruikt
- Module voor documentanalyse: welk vertaalgeheugen te gebruiken, prijs, deadlines
- Module voor projectmanagement
- Module voor kwaliteitscontrole
- Termextractor/extractiesoftware: wanneer parallelteksten in bron- en doeltaal worden
aangeleverd kan hiermee terminologie worden onttrokken
Vertaalgeheugens
- Databases met taalparen die tekstsegmenten opslaan die eerder zijn vertaald
o Identieke/vergelijkbare segmenten kunnen uit de TM-database worden gebruikt voor
toekomstige vertalingen
o Segment: zinnen, zinsdelen, uitdrukkingen, paragrafen, kopteksten…
o Vertaaleenheden (Translation units; TUs): bronsegmenten met vertaling
- CAT-tool past TM toe en zoekt voortdurend naar overeenkomsten met bestaande vertalingen
Suggestie Accepteren of wijzigen of weigeren
o Contextmatch
o 100% match of exact match: te vertalen segment komt helemaal overeen met een
segment dat reeds in het geheugen zit
2
, o Fuzzy match: te vertalen segment komt deels overeen
o Fragmentmatch
- Vertaalgeheugens opbouwen
o Alle segmenten die je vertaalt opslaan (CTRL + Enter)
o Vertaalgeheugen aanvullen met bestaande teksten en hun vertaling via alignering
o Vertaalgeheugens wisselen & delen via TMX-bestanden
- Module voor uitlijnen/aligneren v. eerder tekstmateriaal
- Module voor het importeren v. gealigneerde bestanden of eerdere vertaalgeheugens
- Module voor het vertalen: controleren of een segment dat moet worden vertaald reeds bestaat
in het geheugen of nieuw is
Terminologiedatabanken/terminologiebeheertools
- Enkele woorden of uitdrukkingen opslaan
o Naast bron- & doelterm kan extra informatie toegevoegd worden, bv. woordsoort,
definitie, bronvermelding, notitie, illustratie…
- Gebruikt voor termen die specifiek voor een organisatie, klant of product bedoeld zijn Meer
accurate vertaling van hogere kwaliteit
- Wanneer je in je vertaalsoftware een termbase integreert, kun je termen herkennen en de
vertaling ervan tonen (bij sommige software kan je de term ook automatisch laten invoeren)
- Terminologielijst delen via TBX-bestanden
- Module voor onttrekken van termen uit eerder tekstmateriaal (terminologie-extractie)
- Module voor converteren & importeren van termen uit andere programma’s
- Module voor beheren (i.e. toevoegen, aanpassen, verwijderen) van nieuwe termen i/e databank
Woordenboeken gebruikt in CAT-tools
- Helpen bij betekenissen van bepaalde woorden of vertalingen
- Spellchecker
- Autosuggest: vorige vertalingen voorstellen, jij kan dan kiezen of je deze gebruikt
o Enkele woorden of fragmentsegmenten
Bitext: bron- en doelsegmenten aan elkaar gekoppeld
Machinevertaling
- Automatische vertaling door een computer + pre- of post-editing door mens
o Pre- en post-editing geen vorm van CAT: geen technologie, maar een taak die de vertaler
zelf moet uitvoeren wanneer die met MT werkt
Pre-editing: vertaler past brontekst aan zodat output v/d machine beter zal zijn
Post-editing: vertaler controleert & verbetert output achteraf en vertaalt verder
- Kan getraind worden voor grotere accuraatheid: lang proces met duizenden woorden vooraf
- Adaptive MT: terwijl je vertaalt, leert de MT Hogere kwaliteit
Voordelen van een CAT-tool
- Verbeterde kwaliteit & consistentie
- Hogere productiviteit & snelheid
- Grotere schaal: bedrijven kunnen meer vertalen
- Verbondenheid: assets, projecten, terminologie, vertalingen… delen
Nadelen van een CAT-tool
- Doordat segment per segment wordt vertaald, dreigt de vertaler de context uit het oog te
verliezen+ ‘natuurlijkheid’ vertaling komt in het gedrang
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller studywithme789. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.
