Summary
methodiek 3/5 samenvatting
- Course
- Institution
samenvatting ( schema's tekst) van hfdst oncologie . hematologie , neurologie , chronische pijn ( verwerkingsopdracht) en medische beeldvorming (kort)
[Show more]
7 reviews
By: sharonlaevens2 • 2 year ago
By: sandratuybens • 2 year ago
By: lisavndmm • 3 year ago
By: lynnpoelman • 4 year ago
By: elisedenutte • 4 year ago
By: tomroeland • 4 year ago
By: jillneirynck • 4 year ago
Seller
Followlisablommaert1
Reviews received
Content preview
VERPLEEGKUNDIGE METHODIEK 3/51 ONCOLOGIE
1.1 EPIDEMIOLOGIE
1.1.1 TENDENSEN
- Een van de belangrijkste medische problemen en meest voorkomend
- 2de grootste doodsoorzaak voor de hele populatie
- Komt vaker voor bij mannen (prostaat) dan bij vrouwen (borst )
o Reden van de grote incendentie bij mannen komt door hun gewoontes ( roken , contact
asbest , meer stof,..)
- Het treft vooral ouderen , kanker bij kinderen ( leukemie , nier , hersenen) is eerder zeldzaam
- De overlevingskans is gestegen door combinatie behandelingen
- De verwachting is dat prevalentie de komende jaren blijft stijgen
o Door toenemende vergrijzing en de groei van bevolking ( langer leven = meer kans op
kanker)
1.1.2 PROGNOSE
- Prognose wordt uitgedrukt in vijfjaars of tienjaarsoverleving
o Bijvoorbeeld, een gemiddelde vijfjaarsoverleving van 71% = na 5 jaar nog gemiddeld
71% kans is op overleving = dat er van de 100 patiënten die gediagnosticeerd worden,
na 5 jaar nog gemiddeld 71 patiënten in leven zullen zijn
- De prognose (= vijfjaaroverleving) wordt sterk beïnvloed door :
o Type kanker (pancreas, long, lever, slokdarm borst, prostaat, teelbal , schildklier )
o Tijdstip van diagnose (bij vroege detectie laattijdige detectie )
o Stadium van de kanker (stadium IV stadium I)
- Complete remissie = alle tekens van de ziekte (van de maligniteit) zijn verdwenen
- Partiële remissie = Wanneer de oncologische aandoening (tumor, woekerende maligne
cellen, ….) vermindert
1.2 WAT IS KANKER
- Ontstaat door mutaties i/d genen
o → vaak het gevolg van carcinogenen of door erfelijke afwijkingen in de genen
(minderheid)
- Door mutaties kan cel zich transformeren tot tumorcel
- Onder invloed van bepaalde factoren (hormonale, immunologische factoren) kan een
getransformeerde cel zich ontwikkelen tot een tumor
- Kan een langdurig proces zijn van 5 tot 10 jaar of meer
1.2.1 ONCOGENESE
1.2.1.1 BEGRIPPEN:
1. Ocognese = proces van het ontstaan van kwaadaardige tumoren
2. Carcinogenese = ontstaan van maligne epitheliale gezwellen
3. Cylclines = groep eiwitten die de celcyclus reguleren
4. Apoptose = het proces waarin de cel zichzelf dood
5. Metaplasie: fase van omkeerbare verandering waarbij een celtype door een ander celtype
wordt vervangen
6. Dysplasie: fase van abnormale groei en vorming zonder dat er al sprake is van een
kwaadaardige tumor
1.2.1.2 CARCINOGEEN PROCES
, initiatie
Promotie
Chemische factoren
- Tabak
- Absbest
Fysische factoren
- Straling
Biologische factoren
- Schimmel
- Bacterie
1. Normale cel - Virus
o ONDERHOUD : Evenwicht tussen aanmaak
(celdeling – mitose) en afbraak (apoptose)
door ontelbare reguleringsmechanismen
(bepaald in dna van elke cel)
o GROEI : Celcyclus = proces van celgroei
door celdeling.
FASE1 : interfase FASE 2 : mitose
resultaat 2 nieuwe identieke
dochtercellen
Verschillende
controlemechanismen die het
evenwicht bewaren
2. Ontstaan van kwaadaardige cel
o Er ontstaat een onevenwicht cel ontsnapt aan de controlemechanismen
Oiv carcinogenen , genetische voorbeschiktheid
o 2 belangerijke fases in het carcinogeen proces:
1. INITIATIE : het op gang brengen van een cel verandering oiv van carcinogenen
2. PROMOTIE : ontstaan van proliferatie
o Binnen de oncogenese spelen 4 verschillende soorten genen een belangrijk rol:
PROTO-ONCOGENEN:
Spelen een belangrijke rol bij de celdeling & bij celgroei
Rol in het ontstaan van kanker als ze in de kankercel de groei stimuleren →
excessieve vermenigvuldiging
SUPPRESSOR-GENEN:
Remmen groei van tumoren
Kanker kan optreden als deze genen niet of onvoldoende functioneren →
rem valt weg.
DNA HERSTELGENEN:
complex systeem om fouten in hun DNA door mutaties of celdeling te
herstellen
TELOMERASE:
Belangrijk enzym voor het delende vermogen van de cel ( houdt telemoor
lang en gezond , deling blijft dus doorgaan
Tumorcellen hebben telomerase activatie tumorcellen hebben
onbeperkt delingsvermogen
3. Lokale groei van een tumor
o Borderlinetumoren: een tussengroep waarbij het onderscheid tussen goedaardig en
kwaadaardig niet gemakkelijk te maken is.
o Carcinoma in situ: tumoren die kenmerken van kwaadaardigheid maar nog geen
infiltrerende groei vertonen.
4. Invasie en metastasering
o Lymfogene metastasering
o Hematogene metasttasering
,1.2.2 BENIGNE – MALIGNE
EIGENSCHAP BENIGNE MALIGNE
Begrenzing scherp, afgerond onscherp, onregelmatig, met uitlopers
Groeiwijze expansief infiltrerend
Groeisnelheid laag snel
Necrose zelden frequent
Mitotische activiteit gering hoog
( cel deling)
Differentiatie (= mate hoog matig tot slecht
van gelijkenis op het
weefsel waarin de
tumor ontstond)
- Infiltratieve groei ( de tumor cellen penetreren buiten het weefsel van waarui ze zijn ontstaan)
is het meest betrouwbare om maligniteit vast te stellen
- Borderline tumoren : moeilijk te zeggen of ze benigne of maligne zijn
, 1.3 BEÏNVLOEDENDE FACTOREN IN HET ONTSTAAN
1.3.1 RISICOFACTOREN
- Geslacht , leeftijd , familie antecendenten
1.3.2 CARCINOGENEN
= omgevingsfactoren die in de ontwikkeling van kanker een oorzakelijke rol spelen.
1. Chemische carcinogenen
o Tabak , asbest , benzeen , alcohol , vette voeding , …
o Indirecte carcinogenen = niet in staat kanker te verwekken, ze moeten in het organisme
omgezet worden in de effectieve carcinogene stoffen bv.: asbest
o Directe carcinogenen = binden direct aan het DNA en zijn mutageen bv.: cytostatica. ->
cytostatica leidt tot genezing maar kan een secundaire maligniteit ontwikkelen.
2. Fysische carcinogenen
o Vooral straling ( accidenteel – therapeutisch )
o Uv licht
3. Biologische carcinogenen
o Parasieten , bacteriën , virussen
4. Andere beinvloedende factoren
o Overgewicht
o Lichaamsbeweging
o Hormonen
5. combinatie van risicofactoren bv roken en alcohol hebben een nog groter risico
1.4 CLASSIFICATIE TUMOREN
- Waarom stadiëring?
o Om een duidelijk therapieschema op te stellen dat beantwoordt aan de noden van het
stadium
o Om de resultaten van de therapie later eenduidig te evalueren
o Om een idee te krijgen van de prognose
o Om eenvormigheid te creëren als medische informatie uitgewisseld wordt
1.4.1 EENVOUDIG SYSTEEM
- Solide tumoren
- Niet solide tumoren ( vb leukemie)
1.4.2 COMPLEXER GEDETAILLEERDE SYSTEMEN
1.4.2.1 TNM CLASSIFICATIE
T = primaire tumor / grootte N = lymfeklieren : klier status M = metastasen
Tx: grootte kan niet worden Nx = niet te evalueren Mx = niet te evalueren
vastgesteld
To: geen aantoonbare primaire No = geen aangestaste Mo = geen metastasen
tumor lymfeklieren
Tis: carcinoma in situ: de tumor N1-3: de lymfeklieren zijn M1 = er zijn metastasen op
heeft het omliggende weefsel aangetast, de waarde van 1 tot afstand
nog niet aangetast. 3 geeft een beeld van de
Varierend van 1 tot 4 uitgebreidheid en locatie. M+ = op verschillende plaatsen
Hoe groter het cijfer, hoe groter metastasen
de tumor Hoe groter het cijfer, hoe
slechter de algeme – lokale
toestand
- De staging ( bepaling van het stadium) voor de behandeling wordt kllinische classificatie
genoemd = cTNM
- De staging post-chirurgisch, pathologische = pTNM
- De staging na therapie : yTNM
1.4.2.2 GLEASON SCORE
- Wordt gebruikt voor de classificatie van prostaatkanker en bepaalt de groeisnelheid
1.4.2.3 ANN – ARBOUR STADIERING
- II = er zijn minimum 2 paketten boven het diafragma
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisablommaert1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now