Brussel & de decoratieve kunsten - Allesomvattende samenvatting: historische stijlen, overzicht meubels in categorieën en examenvragen
11 views 0 purchase
Course
Brussel & de decoratieve kunsten (1020915BER)
Institution
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Dit document bevat drie verschillende onderdelen. Ten eerste een overzicht van de meubelstijlen, zoals verteld in de hoorcolleges dus chronologisch. Ze zijn uitgebreid samengevat dus bevatten alle informatie, maar ook op overzichtelijke wijze door de nette lay-out. Het tweede deel omvat een overzic...
1 Romaans (770 – 1250)
Geschiedkundig
Versnippering
Romeinse Rijk: centralisatie van Rome
→ Werd te groot om te centraal te besturen
→ 476: Val van West-Romeinse Rijk
begin versnippering + Dark Ages (middeleeuwen)
→ Onder Karel V (768 – 814): opnieuw opflakkering van kunsten door centraal bestuur
Kloosterordes vs burchten
Kloosterordes
→ Wanneer: 6e eeuw + toename 10/11e eeuw
→ Wat: lezen, schrijven, manuscripten (van Romeinse tijd)
→ Stabiliteit: enige in die periode (>< geen centralisatie Europa) → stabiel en comfortabel leven
wetenschap, macht en comfort
Burchten
→ Wat: grote heren leven in burchten en trokken rond
o + boeren rondom burchten: trokken verder wanneer geen oogst, afhankelijk van grote heren
→ Geen stabiliteit: >< kloosterordes
→ Meubilair: klein en verplaatsbaar
o Bv. kisten, vouwstoelen, stoffen kussen om comfortabel te maken…
Romaans meubilair
Weinig gekend
→ Voorbeeld
o Tafels: niets van geweten
o Bedden: bak met stof erover
▪ niet bewaard, enige bron is Middeleeuwse miniaturen (voornamelijk ‘dood van Maria’
taferelen)
→ Christendom: geen grafgiften meer
→ >< Egyptisch meubilair: meest gekend ookal ouder
o Via graftombes en graven als gift voor hiernamaals
Gekende meubels
→ Door overlevering
→ Meestal uit kloosterordes (want stabiel en comfortabel leven)
→ Niet uit burchten (want instabiel leven en veel verplaatst)
1
,Meubilair
Techniek
Terugval na Romeinse Rijk
→ Vergeten van zaken omdat er geen centralisatie was
→ (nadien in gotiek: heruitvinding van technieken)
primitieve afwerking
→ Bv. kloven = slaan op hout tot het vanzelf begint te splitsen (niet mooi afgewerkt)
→ Werktuigen: dissel, boor, hamer, kloofbijlen
o Zaag ‘vergeten’
Gedraaide meubelen
→ Reeds gekend in Oudheid maar werd ‘vergeten’
→ Bv. draaibank in zweden, wieg
Banken met rechte rugleuning en soms snijwerk
→ Afkomstig uit Scandinavië of Duitstalige gebieden
Meubeltypes
Kist (bergmeubelen)
→ Meest voorkomende type
o Eenvoudig en verplaatsbaar
o Men kent nog geen kasten
→ Uitwerking: gekloofde planken bij elkaar gehouden door ijzerbeslag
o Geklampt aan binnenkant: gesmede nagels krom slaan (primitieve techniek)
o Nadeel: kan niet bewegen → in vochtige omstandigheden (burchten) trekt hout krom → barsten
→ Vermoeden: bekleed met perkament en beschilderd = steviger
o Afgeleid uit miniatuurboeken
o Aanleiding tot motiefontwikkeling ‘parchemin plié’ (geplooid perkament) in gotische periode
▪ Perkament (gelooide dierenhuid) → veel verplaatsen → slijt en krult
Kasttype (bergmeubelen)
→ Enkel gekend van kerken en kloosters
o Voor het opbergen van oorkondes
o Geen algemeen type
▪ Toevallig achtergebleven
▪ Beperkt voorkomen in Duitsland
→ Vorm: soort ‘schildwachthuisje’
o met 1 of 2 deuren
o vastgeklampt
Tabouret en X (zitmeubelen)
→ verplaatsbaar: om op te vouwen en mee te nemen
→ decoratie
o iconografische motieven (leeuwenklauwen, eendensnavels, drakenkoppen…)
o motieven gekend uit Oudheid (< boeken overgeschreven in kloosters)
2
,Besluit
Weinig stabiliteit in die periode
→ meest voorkomende meubeltypes zijn ideaal voor transport
o bergmeubel (kist)
o zitmeubel om op te plooien (tabouret en X)
→ teruggang van techniek: meubels vervaardigd met primitieve technieken
3
, 2 Gotiek (1150 – 1550)
Geschiedkundig
Terugkeren naar meer organisatie
Stedelijke ontwikkeling
→ kloosterorden aan basis (want daar is wetenschap): ontginnen gebieden en stichten dorpen
→ meer structuur en organisatie (uit donkere middeleeuwen geraken)
→ geldeconomie verdringt ruilhandel
→ handelaren beheersen stedelijke leven
opkomst 3e klasse: burgerij
→ naast kasteelheren en mensen uit kloosterordes
→ organisatie nodig om hen producten aan te leveren
→ ambachtsontwikkeling: beeldhouwen, meubels maken…
opkomst gildehuizen
→ gilden = ambachtslieden verenigen zich in broederschappen
→ belang: wetgeving avant la lettre
o regulerende functie met bepaalde regels voor ambacht
o tot 1789 (FR) wanneer alle gilden afgeschaft behalve edelsmeden
o edelsmeden blijven bestaan voor controle op zilver en goud productie
o wat nodig was want vervalsen door veel koper toe te voegen → geldwaarde daalt → economie
onderuithalen
Meubilair
Stijl
Verspreiding Gotische stijl
→ komt op in Parijs (1150)
→ komt voor in geheel Europa
o kortstondig in Italië want al snel renaissance (1400)
Gotische bouwkunst: ontstaat in Parijs (centralisatie) → hier bloeit het
Gotische meubelkunst
→ ontstaat voornamelijk buiten Frankrijk
→ link met bouwkunst: decoratieve elementen van architectuur ook in meubelkunst gebruikt
o bv. ruitwerk, pinakels, wimbergen, traceerwerk…
Decoratie
Raamwerk (vanaf 1500)
→ praktische functie: minder slijtage omdat hout kan uitzetten en krimpen
Briefpaneel (parchemin plié)
→ ontwikkeld vanuit perkament dat om kisten krulde
→ meest toegepaste motief
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller svdbrande. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.37. You're not tied to anything after your purchase.
