Summary
Samenvatting WERKVELD SJD
- Course
- Institution
Volledige samenvatting van het vak Werkveld.
[Show more]
Seller
Follow
Amqumo27
Reviews received
Content preview
WERKVELD SJDDEEL 1
RECHT IN HET SOCIAAL WERK
GOEDE VRAGEN STELLEN
Om een goede kijk op de verhouding tussen recht en sociaal werk te
ontwikkelen, moeten eerst de juiste vragen op tafel komen.
Wanneer mag de staat ingrijpen in het leven van mensen?
Wat is de taak en positie van het sociaal werk?
Juridische en ethische thema’s en/of dilemma’s?
Vb. zorgbehoevende oudere vrouw, een dakloos gezin?
In de zoektocht naar antwoorden moeten we ook rekening houden met de
context waarin de sociaal werker handelt. Meestal werkt hij in
dienstverband, staat hij in een gezagsverhouding en wordt hij aangestuurd
via richtlijnen die gelden in een bepaalde organisatie.
DE DRIEHOEK
Er is nood aan een meer algemeen kader dat
de verschillende vragen en dilemma’s die
zich in de praktijk voordoen, benoemt en
beoordeelt. In de literatuur vinden we zo’n
kader terug dat aandacht heeft voor
waarden, kennis en vaardigheden.
Dit beoordelingskader wordt voorgesteld in
de vorm van een driehoek. De driehoek
combineert drie fundamenten.
Ten eerste moet de sociaal werker goede technische kennis
van het recht hebben en moet hij het recht toepassen in zijn
context.
Ten tweede moet de sociaal werker zich bewust zijn van de
ethische en morele dimensies bij het toepassen van het recht
in de praktijk.
Tot slot moet de sociaal werker het recht en zijn regels
afwegen tegenover de mensenrechten met het doel sociale
rechtvaardigheid te realiseren.
KENNIS VAN HET RECHT
1
,We gaan dieper in op de verschillende hoofdkenmerken van deze drie
fundamenten.
1) RATIONEEL – TECHNISCHE BENADERING
Dat moet gebeuren op basis van accurate juridische kennis.
Het recht wordt gezien als een duidelijk rationeel raamwerk
voor actie met de nadruk op juridisch en procedureel juist
handelen.
De sociaal werker moet weten over welke bevoegdheden hij
beschikt. Hij moet in zijn praktijk juridische kennis kunnen
interpreteren en toepassen.
Tot het kennisrepertorium van de sociaal werker horen ook de
mensenrechten en grondrechten. Zo is er in het raam van
ouderenmishandeling een Europees charter voor de rechten
en verantwoordelijkheden van ouderen met een langdurige
zorg- of hulpbehoefte.
Tot slot moet de sociaal werker de wettelijke beginselen
kennen die noodzakelijk zijn voor het nemen van beslissingen.
GEVOEL VAN MORALITEIT
2) MOREEL-ETHISCH PERSPECTIEF
Het recht is één van de mogelijkheden om ethisch
professionele doeleinden te bereiken.
De nadruk ligt op het bepalen van wat juist is en misschien
niet zozeer juridisch correct is.
Dit vraagt de vaardigheid om aan de hand van ethische
principes te streven naar een evenwichtig handelen. Zo
moeten dilemma’s die de sociaal werker in zijn praktijk
tegenkomt, afgewogen en onderhandeld worden.
Rechten en waarden :
Overeenstemming of op gespannen voet?
Vb. Bijzondere jeugdzorg : plaatsing of begeleiding in het
gezin?
Ouderenzorg : opname of thuis kunnen blijven?
STRUCTUREN VOOR RECHTVAARDIGHEID
Een structurele op rechten gebaseerde benadering.
Het doel van deze benadering is de sociale verandering via de
bevordering van mensenrechten en sociale rechtvaardigheid.
De sociaal werker moet zich bewust zijn van de sociale, juridische,
economische, politieke en culturele context waarbinnen individuele
behoeften en problemen zich voordoen.
Hier zal de sociale werker de aandacht richten op hetgeen macht
veroorzaakt.
2
,VERANTWOORDELIJKHEID
= een adequaat antwoord bieden aan de noden en behoeften die zich
voordoen binnen het raamwerk van het recht en in overeenstemming met
de professionele waarden.
Recht : is het geheel van regels en bepalingen die voortvloeien uit
wetten, rechtspraak en rechtsleer, maar niet alleen statelijk recht
(ook gebruiken, habitus, etc.)
Professionele waarden en normen : reflectief en reflexief :
normatieve professionalisering (Vlg. H. Kunneman)
VAN BOVEN NAAR BENEDEN
Er is verticale en horizontale verantwoordelijkheid.
VERTICALE VERANTWOORDELIJKHEID: de verhouding tussen het
institutioneel raamwerk en de zorgverstrekker/sociaal werker (vb.
Woonzorgdecreet van 13 maart 2009, het werknemersstatuut,
richtlijnen en opdrachten van de voorziening of organisatie)
HORIZONTALE VERANTWOORDELIJKHEID: de verhouding tussen
de gebruiker en de zorgverstrekker/Sociaal werker (vb. mandaat,
beroepsgeheim) en het recht als instrument tot handelen binnen de
verhouding (vb. onderhoudsverplichting, voorlopige bewindvoering,
…)
TELEO EN NOMO
TELEOCRATISCH: regels in functie van de doelen die sociaal werker
wil bereiken.
NOMOCRATISCH: duidelijk van de regels: rechtszekerheid en
consistentie.
CONCLUSIE
De relatie tussen recht en sociaal werk is niet eenvoudig. De verhouding
tussen recht en sociaal werk vraagt van de sociaal werker dat hij inzicht
3
, heeft in de juridische aspecten van zijn handelen. Wil hij verantwoord
handelen dan vraagt dit om een aftoetsing met de waarden die ontwikkeld
worden in zijn professionele context. Het volstaat niet om elke juridische
norm zomaar in het sociaal werk toe te passen. Deze moet in zijn context
geplaatst worden met een afweging ervan via een
mensenrechtenbenadering en met het doel om sociale rechtvaardigheid
na te streven. De sociaal werker staat zowel verticaal als horizontaal in
relatie met juridische normen en regels en zal hiermee op verantwoorde
wijze moeten mee omgaan in functie van de noden en behoeften van de
gebruiker. Het recht is dus één element tussen vele andere instrumenten
waarover de sociaal werker kan beschikken. Maar hij moet die dan ook
veelzijdig weten in te zetten.
WERKPRINCIPES VAN DE SJD’ER ALS
FRONTLINIEWERKER
2.1. WERKPRINCIPES
WERKPRINCIPES
Instellingsspecifieke werkingsprincipes. Bv. huurdersbond, vakbond
of ombudsdienst.
Manier van werken waarin de uitgangspunten concreet worden
gemaakt.
De werkprincipes gemeen aan alle frontliniewerkers (tussen hulp en
recht):
Herkennen van dilemma’s en discretionaire ruimte
Het legitimeren van beslissingen
Contextgericht werken
Het oplossen van problemen tussen burgers onderling in een
pre-juridisch stadium
De signaleringstaak
FRONTLINIEWERKER
De eerste die ze tegen komen binnen de hulpverlening.
2.2. HERKENNEN VAN DILEMMA’S IN DE FRONTLINIE
DISCRETIONAIRE RUIMTE
Onzekerheid (beleidsvrijheid om zelfstandig te handelen?) soms ook geen
keuze!
KLOOF TUSSEN DE SYSTEEMWERELD EN DE LEEFWERELD
Leefwereld: de wereld waarin wij allemaal leven. Vaak een subjectieve
wereld.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Amqumo27. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now