Alle hoofdstukken horen samen voor een samenvatting van het hele vak algemen economie gegeven door professor Jan Bouckaert in het 1ste jaar van de bachelors HI(B) en tew
Marktimperfecties, rol van overheid
Welvaartsimplicaties van werking vrije markt
- Markt
o Vraagzijde
Consumentensurplus bij (p,x)
= totale betalingsbereidheid – totale uitgaven
Als prijs stijgt daalt consumentensurplus
o Aanbodzijde
Producentensurplus bij (p,x) =
totale ontvangsten – minimale ontvangsten nodig om de gegeven
hoeveelheid aan te bieden
Als prijs daalt daalt producentensurplus
o Efficiëntie vrije markt
totale welvaart (= som van consumenten- en producentensurplus) is maximaal
Vrije markt = wenselijk want CS + PS = maximaal
Normatief
Efficiënte productie: betalingsbereidheid van geproduceerde goederen dekt
steeds opportuniteitskosten van producenten
- Marktwerking/
pareto-efficiëntie
o Pareto-efficiënt = pareto-optimum
= wanneer men welvaart van 1 economische agent niet kan verhogen zonder die van
andere economische agent te verlagen
Marktmechanisme leidt onder aantal voorwaarden tot Pareto-efficiëntie
Voor alle punten op paretogrens kunnen we nooit iemand verbeteren zonder
dat dit ten koste gaat van andere
Voor alle punten onder paretogrens kunnen we min. 1 iemand verbeteren
Paretogrens = nuttigheidsfrontlijn (utility frontier)
o Verdeling van middelen
Maatschappelijke keuze, hangt af van machtsposities van betrokken partijen
o Economische wetenschap
Brengt positieve analyses, normatieve inzichten
1
, Economie Jan Bouckaert
Oorzaken marktfaling, rol overheid
- Monopolie
o Welvaartsverlies = groot
= situatie waarin monopolist minder surplus creëert dan wanneer markt competitief
zou zijn
o Overheid
Creëert monopolies (bv. gelduitgifte)
Houdt monopolies in stand (bv. notariaat)
Bevecht monopolies door liberalisering, regulering (bv. gereguleerde prijzen)
o Afnemers
= finale consumenten, bedrijven,… bevechten monopoliemacht door samenwerking
(= countervailing power)
Consumentenverenigingen, groepsaankoop
Ontstaan bilateraal monopolie: surplus van monopolie wordt in 2 verdeeld
o Correctief optreden overheid
om welvaartsverlies te vermijden
Juridische maatregelen om concurrentie te bevorderen
Niet belasten op winst
W = TO – TK max W = 0 -> MO = MK
* Bijbelasting
NW = (1 – τ )W = (1 – τ )TO - (1 – τ )TK max NW = 0 -> (1 – τ )MO = (1 – τ )MK
=> hoeveelheid blijft hetzelfde, maar winst is minder
Niet belasten op output
voor elke hoeveelheid taxeren => monopolist brengt minder op de markt
voor hogere prijs = meer schade
Maximumprijs opleggen
die onder monopolieprijs ligt, pmax zo kiezen dat die ligt waar MK functie
snijdt met GK functie = optimum
- Natuurlijke monopolies:
= wanneer gemiddelde kosten blijven dalen => technisch efficiënt om bediening van volledige
vraag aan slechts 1 bedrijf over te laten
o Voorbeelden
Spoorwegnetwerk, postbedeling, gasinfrastructuur, waternetwerk
o Vrije prijszetting
is nog steeds monopolistisch en inefficiënt
o Opgelegde prijszetting aan marginale kost
leidt tot verlies => oplossingen:
Regulering van privaat natuurlijk monopolie
Overheidseigendom
Concurrentie door duplicering van natuurlijk monopolistische netwerken
wanneer regulering te moeilijk is
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller colettetje2000. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.