Maatschappijleer Hoofdstuk 2.
2.1 Recht en rechtvaardigheid
Rechtsnormen = Gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vast
gelegd.
Sociale rechtsstaat = Burgers worden met grondrechten ‘beschermt’
tegen de
Overheid en hebben vrijheid van meningsuiting
Absolute monarchie = Regeringsvorm waarbij de koning alle macht
heeft.
Grondwet = Daar staat in welke grondrechten de burgen hebben en hoe
het land geregeerd moet worden.
Plichten = Dingen die je moet doen, waar je verplicht toe bent.
Voor iedereen met inkomen belastingplicht
Voor jongeren Leerplicht
Voor verdachten van strafbaar feit DNA-plicht
Rechtsgebieden/Rechtssysteem =
, 2.2 De grondbeginselen
Nederland is een rechtstaat
Rechtstaat = Gaat onder andere over rechtvaardigheidsgevoel.
Het doel van de rechtstaat
Veiligheid van de burgers.
Gelijke behandeling van de mensen.
In vrijheid kunnen leven.
Doelen van uitgewerkt in grondbeginselen
1e grondbeginsel; Machtenscheiding
De machten zijn gescheiden.
2 grondbeginsel; Grondrechten en grondwet
e
Grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet.
3 grondbeginsel; legaliteitsbeginsel
e
Door het legaliteitsbeginsel is de overheid gebonden aan de wet.
1e grondbeginsel; Machtenscheiding ( trias politica)
Bedacht door fransman Montesquieu (1689-1755)
Doel; >> Niet 1 persoon of 1 instantie heeft alle politieke macht.
>> Maakt absolutisme en dictatuur onmogelijk.
>> Onrechtvaardigheid word voorkomen.
Macht van de overheid verdeeld in 3 ‘groepen’
1. Wetgevende macht
2. Uitvoerende macht
3. Rechtelijke macht
Wie? Regering en Regering Onafhankelijke
parlement rechters
Welke taak? Stellen wetten vast Voeren wetten uit Beoordelen
conflicten over
wetten
Nederland voldoet niet 100% aan het idee van Montesquieu.
Belangrijkste van de trias politica is dat de machten elkaar in de gaten
houden.
, Onafhankelijke rechters
Het feit dat rechters neutraal en onafhankelijk zijn, zorgt voor bescherming.
1. Je kan recht halen (naar de rechter gaan) als je je benadeeld voelt door
andere burgers of door bedrijven en instanties.
2. Je word beschermd tegen ongeoorloofd overheidsoptreden.
3. Mensen gaan niet zelf straffen uitdelen. Maar iedereen krijgt een eerlijk
proces en een verdiende straf, ook een misdadiger.
Rechters worden voor het leven benoemt.
Rechters kunnen dus niet ontslagen worden omdat hij te lage of te hoge
straffen geeft.
Neutraliteit is terug te zien in de zwarte toga die alle rechters aan
hebben.
2e grondbeginsel; Grondrechten en grondwet
Doel; >> Vastleggen van de grondrechten van de mensen.
Grondrechten staan in hoofdstuk 1 in de grondwet.
Klassieke grondrechten;
- Rechten die de overheid ook echt moet garanderen.
Artikel 6 Vrijheid van godsdienst.
Artikel 7 Vrijheid van meningsuiting.
Artikel 11 Recht op onaantastbaarheid van het lichaam.
Artikel 4 Kiesrecht.
Sociale grondrechten;
- Zorgplicht voor de overheid.
- Overheid moet zijn best doen voor de burgers.
Artikel 19 Recht op werk.
Artikel 22 Recht op gezondheidszorg en recht op
woongelegenheid.
Recht regels veranderen regelmatig
>> Aanpassing in de grondwet is ingewikkeld.
Kan alleen na verkiezingen.
Twee derde (2/3) van het parlement (1e en 2e kamer) moet instemmen
voor de wetverandering.
Het EVRM (Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens) moet ook
instemmen met de wetverandering.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller YvD. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.86. You're not tied to anything after your purchase.