Duidelijke samenvatting van de bronnen in de weken tot de kerstvakantie op ItsLearning. Scheelt je enorm veel leeswerk én ik heb de bronnen zo helder mogelijk geprobeerd uit te leggen.
Deel 2 komt er nog aan! Volg me op Stuvia als je op de hoogte wilt blijven van mijn samenvattingen. Succes met l...
Samenvatting leerstof
Democratie & Media
deel 1 / blok 2
BoksD Religie, cultuur en context
Johan van Hoek, CHE, 4-1-2020
> Duidelijke samenvatting van de bronnen die op ItsLearning staan, gesorteerd per week.
> Bevat uitleg van moeilijke woorden in mijn eigen woorden. Zo begrijp je dingen beter.
> Let op, dit is het eerste deel tot de kerstvakantie. Het tweede deel bevat week 6 en 7.
Mocht je vragen hebben, neem dan gerust contact met me op! Succes met leren.
Inhoudsopgave
Week 1...................................................................................................................................................2
H2 De Nederlandse Staat, De bestuurlijke kaart van Nederland........................................................2
‘Geld maakt niet langer gelukkig. Welk verhaal komt er na het kapitalisme?’...................................4
‘De democratie verkeert in een midlifecrisis’.....................................................................................5
Cultuurhistoricus David van Reybrouck: 'We hebben nog vijf jaar om de democratie in Europa te
repareren'...........................................................................................................................................7
Week 2...................................................................................................................................................8
H7 De organisatie van de rechtspraak, De bestuurlijke kaart van Nederland.....................................8
Cameratoezicht, filmen en fotograferen van mensen......................................................................10
Week 3.................................................................................................................................................12
In hemelsnaam!................................................................................................................................12
Tien jaar marktwerking in de zorg, wie wordt er beter van? (Radar documentaire)........................14
Er zijn nog 17 miljoen wachtenden voor u........................................................................................15
Week 4.................................................................................................................................................17
Bowling Alone...................................................................................................................................17
H11 Problemen en dilemma’s rond participatie...............................................................................18
Verbeter de wereld begin een bedrijf...............................................................................................20
Coöperatiemaatschappij...................................................................................................................21
1
,Week 1
H2 De Nederlandse Staat, De bestuurlijke kaart van Nederland
Een staat heeft 4 kenmerken:
1 het heeft een grondgebied
2 er is een bevolking
3 er is een wettelijke ordening en bestuurlijke organisatie
4 de staat is erkend door andere staten
De Staat der Nederlanden bevat ook Aruba, Curaçao en Sint-Maarten.
Een staat hoeft dus niet een aaneengesloten territorium te zijn.
Nederlands is een constitutionele monarchie sinds 1815. In zo’n monarchie staat de koning ónder de
wet en niet erboven.
Een constitutie is het geheel van (on)geschreven regels over de organisatie van de staat.
Thorbecke is belangrijk geweest voor de vorming van de Nederlandse Grondwet van 1848.
Drie sleutelbegrippen: parlementair stelsel, rechtsstaat en een gedecentraliseerde eenheidsstaat.
2.1 Parlementair stelsel
Betekenis: staatsorganisatie waarin de hoogste bestuursmacht ligt bij een gekozen
volksvertegenwoordiging (een parlement).
Kern: iedereen (van 18+) kan voor de Tweede Kamer stemmen.
Twee principes:
-Ministeriële verantwoordelijkheid over het koningshuis en het ambtenarenapparaat (de ministers
zijn verantwoordelijk voor handelingen en uitingen van leden van het Koninklijk Huis en voor het
functioneren van het onder hen vallende ambtenarenapparaat). Ministers worden op hun beurt
gecontroleerd door het Parlement.
-Vertrouwensregel: het kabinet moet het vertrouwen van een meerderheid in de Tweede Kamer
hebben.
2.2 Rechtsstaat
Betekenis: De Nederlandse staat is in haar handelen onderworpen aan de regels van het recht.
Kenmerken van de rechtsstaat:
Er is een legaliteitsbeginsel: alle overheidshandelingen moeten zijn gebaseerd op
bevoegdheden die wettelijk zijn vastgelegd en nieuwe wetten mogen niet met
terugwerkende kracht worden toegepast meestal
Er is een trias politica (scheiding van de machten), die bestaat uit de wetgevende,
uitvoerende en de rechtsprekende macht. Deze drie zijn onafhankelijk en controleren
elkaar, zodat er geen absolute macht ontstaat.
In Nederland klopt dit niet volledig. De regering is namelijk actief betrokken bij het
maken van wetten. Zie onderstaand rijtje.
Wetgevende macht in NL: parlement (en regering)
Uitvoerende macht in NL: regering
Rechterlijke macht in NL: rechtbank, gerechtshof en Hoge Raad
Het bestaan van vrije en geheime verkiezingen.
Het bestaan van grondrechten die burgers een staatsvrije sfeer geven.
Het bestaan van vrije en onafhankelijke media die misstanden kunnen opsporen.
2
, 2.3 Een gedecentraliseerde eenheidsstaat
Gedecentraliseerde eenheidsstaat: staatsorganisatie met verschillende bestuurslagen, waarbij de
relatie tussen de bestuurslagen berust op de samenhang van autonomie, medebewind en toezicht.
decentralisatie omdat bijvoorbeeld gemeenten afzonderlijk beslissingen mogen nemen.
eenheidsstaat omdat er gecoördineerde centrale wetten zijn waar gemeenten zich aan
moeten houden.
Eigen bevoegdheid van gemeenten en provincies worden autonomie genoemd (dit zie je terug in
bijvoorbeeld de APV*).
Gemeenten en provincies moeten soms ook verplicht een wet invullen van een hogere regeling,
zoals een bestemmingsplan (gaat over het invullen waar lappen grond voor zijn). De inhoud van
de regels is dus meestal vrij, maar er moet rekening gehouden worden met regels van
hogerhand. Dit alles noemt men medebewind.
Autonomie en medebewind bepalen dus de eenheidsstaat. De nationale overheid controleert en
houdt toezicht op dit eigen beleid.
*De APV = Algemene Plaatselijke Verordening, waarin gemeenten plaatselijk regelingen kunnen
treffen, vaak over veiligheid en orde.
Samenwerking is vereist, maar vaak lastig. Er blijft in ieder geval ‘het Huis van Thorbecke’ (naam
voor bestuurlijke inrichting van Nederland) over.
Samenwerking heeft bij een goede taakverdeling voordeel, zodat niet iedere gemeente
bijvoorbeeld een leger hoeft.
Lagere bestuurslagen weten vaak beter wat er regionaal speelt, en kunnen zo landelijk
beleid praktisch invullen.
Samenwerking is nodig omdat projecten vaak meerdere grondgebieden bestrijken.
Territoriale indeling: de bestuurlijke indeling in Rijk, provincies en gemeenten. Ze hebben een
huishouding (vrij om zelf initiatieven uit te voeren). Daarom mis territoriaal bestuur ook algemeen
bestuur.
Functioneel bestuur heeft een bepaald takenpakket, en kan een wisselend territorium hebben.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Johan033. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.32. You're not tied to anything after your purchase.
