- SAMENVATTING 'DE SAMENLEVING' - Ook leerstress voor het (moeilijke) sociologie tentamen in je eerste jaar? Deze samenvatting is een hulplijn die ingeschakeld kan worden om overzicht te krijgen van de hierboven genoemde hoofdstukken van het boek. Gebruik gemaakt van kleurtjes en tabellen voor meer...
Wat is sociologie?
Het systematisch onderzoek van de menselijke samenleving
Wordt bekeken vanuit: sociologische visie of het sociologisch perspectief (eigen
gezichtspunt)
1.1 Sociologisch perspectief
Hoe we het algemene in het bijzondere kunnen zien; door sociologie kunnen we het gedrag van
bepaalde mensen in algemene patronen ontdekken
Hoe we het ongewone in het bekende kunnen zien; bedenk dat wij zelf niet bepalen hoe ons leven
eruitziet, maar dat de samenleving onze beslissingen en ervaringen beïnvloed
Persoonlijke keuzes; in het gedrag van afzonderlijke individuen kunnen we algemene sociologische
patronen ontdekken
Iedereen kan de wereld vanuit het sociologisch perspectief leren zien. Er zijn 2 verschijnselen die
daarbij kunnen helpen:
o Een bestaan in de marges van de samenleving
o Het doormaken van een sociale crisis
1.2 Het belang van een mondiale visie
Mondiaal/globaal perspectief:
Het bestuderen van de wereld in zijn geheel en de plaats die onze samenleving daarin
inneemt. Het globale perspectief is een verlengstuk van het sociale perspectief.
196 landen in 3 economische categorieën:
- Hoge-inkomstlanden; landen met de hoogste algemene levensstandaard: 50 landen (West-
Europa, VS, Japan, Australië etc. Inwoners zijn niet slimmer of harder werkend, maar ze hebben geluk
dat ze in een rijk deel van de wereld zijn geboren)
- Middeninkomstlanden; landen met een gemiddelde levensstandaard: 80 landen (Oost-Europa,
Latijns-Amerika, Azië)
- Lage-inkomstlanden; landen met een lage levensstandaard: 60 landen (Afrika, Azië. Meeste
inwoners arm. In deze landen is het verschil tussen arm en rijk meestal enorm.
Waarom vergelijken we de situatie in westerse landen met die in andere landen? 4 redenen:
- Het leven dat we leiden wordt gevormd door het land waarin we leven. Om onszelf en
de levenssituatie van anderen te kunnen begrijpen moeten we inzicht hebben in de verschillen tussen
samenlevingen.
- De contacten tussen samenlevingen zijn sterk toegenomen. Door informatietechnologieën
en reismogelijkheden.
- Veel sociale problemen waar de westerse wereld mee geconfronteerd wordt, zijn
elders veel ernstiger
- Globaal denken helpt ons om meer inzicht in onszelf te krijgen
Conclusie: In een wereld waarin onderlinge contacten alleen maar toenemen, kunnen wij
onszelf alleen maar begrijpen als wij anderen begrijpen.
,1.3 Het sociologisch perspectief in de praktijk
= in veel opzichten zinvol
- Sociologie speelt een belangrijke rol in het tot stand komen van de wetten en
overheidsmaatregelen die ons leven beïnvloeden
- Op individueel niveau bevordert het sociologisch perspectief onze persoonlijke groei
en bewustwording. Wat klopt er wel en niet aan ons alledaagse denken? Welke kansen en
hindernissen ga ik tegenkomen? Helpt mij om een actieve rol in de samenleving te spelen. Helpt mij o,
te leven in een diverse wereld.
- Een studie van de sociologie is een uitstekende voorbereiding op de arbeidsmarkt
1.4 Het ontstaan van de sociologie
3 veranderingen in de 18e en 19e eeuw die de mensen lieten nadenken over de samenleving:
- Industrialisering: grote machines, fabrieken, mensen moesten van het platteland naar de stad
- Groei van steden: door de verhuizing van de mensen naar de stad
- Politieke veranderingen: er kwamen filosofen die het over vrijheid en rechten van het individu
hadden. Het verstand werd de nieuwe maatstaf om de wereld mee te duiden.
3 ontwikkelingsfasen voor het ontstaan van sociologie 18e en 19e eeuw door Comte):
Theologische fase: de samenleving bracht Gods wil tot uitdrukking
Metafysische fase: de samenleving reflecteert het menselijk tekort; niet Gods wil
Wetenschappelijke fase: wetenschappelijke benadering wordt toegepast
Positivisme: inzicht verwerven enkel op basis van wetenschappelijk onderzoek. Comtes
benadering = positivisme.
1.5 Sociologie en de moderne samenleving
Moderniteit = sociale patronen die het resultaat zijn van industrialisering
Modernisering = het sociale veranderingsproces dat in gang is gezet door de industrialisering
4 belangrijke kenmerken van modernisering (Peter Berger 1977):
- Het verdwijnen van kleine traditionele gemeenschappen: eerst jagers en verzamelaars, nu
nog enkele kleine dorpsgemeenschappen op het platteland
- De uitbreiding van persoonlijke keuzemogelijkheden: eerst geloofden we in goden en in het
lot, nu nemen we zelf de touwtjes in handen en kiezen we alles zelf
- Grotere sociale diversiteit: eerst werden diversiteit en verandering ontmoedigd, nu
aangemoedigd door bvb andere culturen waar je mee te maken krijgt
- Oriëntatie op de toekomst en een groeiend tijdsbewustzijn: eerst werd er vooral op het
verleden gericht, nu op de toekomst. Mensen leven volgens een planning, horloge en ‘tijd is geld’.
Ferdinant Tönnies: modernisering is de overgang van Gemeinschaft naar Gesellschaft
= van traditionele gemeenschap naar moderne maatschappij
Traditionele gemeenschapszin: mensen vormen ondanks factoren die hen verdelen, toch
een hechte eenheid.
, Emile Durkheim: modernisering komt door de uitbreidende arbeidsverdeling in een
samenleving. Mechanische solidariteit gemeenschappelijke activiteiten en opvattingen wordt
vervangen door organische solidariteit mensen worden afhankelijk van elkaar door specialisatie.
Max Weber: modernisering komt doordat een traditioneel wereldbeeld waar mensen de
waarheid linken naar ‘hoe het altijd is geweest’ naar de achtergrond verdwijnt, en rationaliteit
mensen denken efficiënt en doelgericht op de voorgrond treedt.
Karl Marx: modernisering is gelijk aan de weg naar kapitalisme. Het kapitalisme creëert
sociale conflicten die een revolutionaire verandering teweeg zullen brengen die tot een
socialistische samenleving zonder sociale ongelijkheid zal leiden.
1.6 Groei en bloei van de sociologie in Nederland
Eerst: sociologie bedreven door juristen, economen en geografen
1922: eerste hoogleraar Sociologie
Na WO1: steeds meer academische aandacht voor sociologie
Vanaf WO2: sociologie steeds meer een gevestigde wetenschap
3 grondleggers sociologie: Marx, Durkheim en Weber
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller eacbarnhoorn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.86. You're not tied to anything after your purchase.
