Samenvattingen van het vak Sociologie, hoofdstuk 3, waarin de PowerPoints, het boek en mijn notities van de les verwerkt zitten. (Van Prof. Bram Spruyt)
Studieobject v sociologie
- Wat is ‘het sociale’ of ‘de samenleving’?
- Concreter dan ‘de manieren waarop mensen samenleven’
- Meer dan solidariteit en wellevendheid
- Twee verschillende benaderingen (H3 en H4)
Ontstaan sociologie
- (mensen denken wel al langer na over sl maar was geen zelfstandige discipline)
- 19de eeuwse aangelegenheid (tot 19e was dit denken over vragen waarop geen
antwoord mogelijk is door empirisch onderzoek zoals ‘wat is het doel v mens?’)
- Uit conflict tssn Verlichting en Tegen-verlichting (vroege sociologie zien als poging
om de inzichten v verlichting en tegenverl te overstijgen)
- Sociologie: twee origines
Het sociale is verschillend v het individuele
Het sociale is verschillend v het natuurlijke
- Context v het ontstaan
Mensbeeld v Verlichting (vormt intellectueel referentiekader sociologie, sommige
elementen overgenomen en sommige afzetten)
- Belang individu – positief mensbeeld
- Individu is drager v universele natuur die hun handelen beïnvloedt en
voorspelbaar maakt: haalbaar volgens methoden die lijken op natuurwet
- Universele rede is onderdeel v natuur
- Afwijkingen v universele rede is gevolg v traditie, geloof, bijgeloof
- Universele rede moet de traditie vervangen en nieuwe instellingen scheppen
Sociologie v de Verlichting
- Alle mensen zijn drager v dezelfde natuur (rede is essentieel onderzoek v natuur)
- Het is best die natuur te volgen bij het leven en bij het inrichten v sl (mensen niet
volgen maar heft in eigen handen nemen obv rede – ze zijn ervan overtuigd dat
als mensen dat toepassen dat het zou leiden tot welvaart en geluk) =
toekomstoptimisme
- Cruciale vraag is dan: wat houdt die natuur in? Wat is redelijk handelen?
- Utilitarisme:
Hume: het ultieme motief/doel
Bentham: ‘natuur heeft mens onder de heerschappij v twee absolute meesters
geplaatst: pijn en plezier’
, Utilitaristen
- Streven nr plezier en rationeel vermijden v pijn, haalt het altijd op de rede (doel
wordt op die manier een middel tot bereiken verder doel)
- Daarom: rede inzetten om nut te maximaliseren (pijn minimaliseren, plezier
maximaliseren -> komt tot idee v mens als nutsmaximaliserend wezen)
- Nut/doel/utiliteit = plezier – pijn (bereid om pijn te leiden want plezier is daarna
groter)
- Mens wordt gedreven door passies en rede (rede stond ten dienste v passies)
- Idee dominant in 17de-18de eeuw maar blijft tot op vandaag gebruikt in onderzoek
Bv. studiekeuzes (wrm iemand kiest op bep rationele wijze voor studierichting –
begint bij slaagkans, dan pijn en plezier (kosten hieraan verbonden), dan plezier
(verwacht je uit deze richting te halen)
Reactie in 19de eeuw
- Empiricisme: niet a priori aannemen wat mens is en doet, maar observeren
(dingen letterlijk gaan onderzoeken)
Samenlevingen verwerven zicht op zichzelf
- Mensbeeld in twijfel getrokken (sommige verwierpen idee v utilitaristen)
Het belang v ‘gewoonte’ ipv ‘rationele bereking’
Mensen worden meer bepaal door omstandigheden dan mensbeeld v de
utilitaristen doen vermoeden
Empiricisme
- Samenlevingen krijgen zicht op levens v gewone mensen
- Frederic (eerste socio onderzoek Frederic -> interesse relatie tssn werk mijnen en
gezinsleven – ging vragen stellen en vroeg om dagboek bij te houden)
- Quetelet: sociale mechaniek, gemiddelde mens ipv wezen v mens (wil wetten v
statistiek toepassen op mens bv bmi index – methoden nemen uit natuurwet en
toepassen op sl + belang hechten aan notie v representativiteit: obv studie
generaliseren nr sl)
Mensbeeld utilitaristen in twijfel getrokken
- Empiricisme toonde relevantie OMSTANDIGHEDEN (Eerste vorm v empirisch
onderzoek toonde dat omstandigheden waarin mensen leefden invloed heeft op
hun leven)
- ‘mens als drager rede’ -> ‘Mens gedetermineerd door omgeving’
Door materiële omstandigheden
Door culturele omstandigheden
- Denkwijze snel verspreid via romans
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fienpepermans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.