In deze samenvatting staat hoofdstuk 1 t/m 6 van het VWO 4 boek van Feniks samengevat. Dit is inclusief kenmerkende aspecten bij de paragrafen. Omgerekend betaal je maar 1 euro (!!!) per hoofdstuk. Dit scheelt enorm veel tijd met studeren...
Samenvatting hoofdstuk 1 geschiedenis ‘De tijd van jagers en boeren’
§ 1 Het leven van jager-verzamelaars, ‘de levenswijze van jagers-verzamelaars’
Zonder schriftelijke bronnen
Prehistorie/tijd van jagers en boeren = de tijd waaruit geen schriftelijke bronnen zijn overgeleverd.
Eindigde rond 3000 v.C.
Voor kennis prehistorie zijn we afhankelijk van ongeschreven bronnen (botresten, grotschilderingen
enz.), archeologie is de wetenschap die dit bestudeerd. We weten ongeveer wel hoe de mensen leefde,
maar niets over individuele mensen of concrete gebeurtenissen.
Een zwervend bestaan
Tot 10.000 v.C. leefde de hele mensheid in een samenleving van jager-verzamelaars. De mannen
visten en joegen, de vrouwen zorgden voor de kinderen en verzamelden. Ze leefden in groepen van
hooguit enkele tientallen mensen. Ze waren nomaden: ze moesten zwerven en trokken rond om aan
voedsel te komen. Ze bleven dus niet op een plek weinig bezit.
Kunstuitingen
De meeste jager-verzamelaars woonden in Zuid-europa cromagnonmensen. Er zijn tientallen
grotten gevonden met wandschilderingen waaruit blijkt dat deze mensen niet alleen nuttige
voorwerpen maakten, maar ook kunstuitingen.
§ 2 Het ontstaan van de landbouw ‘Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen’
De vruchtbare halvemaan
De landbouw ontstond het eerst in 10.000 v.C. in ‘de vruchtbare halvemaan’. Dit is een gedeelte bij
Syrië en Irak die toen heel vruchtbaar was. In 5.000 v.C. bereikte de landbouwrevolutie Nederland.
Oorzaken van de landbouwrevolutie
De oorzaken van de landbouwrevolutie waren waarschijnlijk:
Klimaatsveranderingen
Dieren waarop veel werd gejaagd namen in aantal af
Dankzij de landbouw konden meer mensen worden gevoed bevolkingsdichtheid nam toe.
De landbouwsamenleving
Door de landbouwsamenleving ontstond een nieuw soort samenleving
agrarische/landbouwsamenleving. Deze ontwikkeling wordt de landbouwrevolutie genoemd, dit
was een geleidelijk proces van duizenden jaren. De gevolgen waren enorm. Er ontstond een
sedentaire leefwijze (leven op een plaats.) meer overblijfselen uit die tijd doordat ze meer bezit
hadden (botten, potten enz.)
§ 3 De eerste steden, ‘het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen’
De landbouw stedelijke samenleving
Eerste stedelijke beschaving (denken en doen van een groep/cultuur) ontstond vanaf 3500 v.C. in
Soemerië. Uruk grootste stad.
Steden konden ontstaan doordat
de landbouw in de vruchtbare rivierdalen genoeg opleverde om een deel van de bevolking vrij
te stellen van het boerenbestaan.
Ook was er samenwerking en organisatie nodig.
Zo ontstond een landbouwstedelijkesamenleving waarin niet langer iedereen een boer of jager-
verzamelaar was en mensen zich gingen specialiseren.
Economisch was van belang dat er in de steden nijverheid (het maken en bewerken van goederen)
was en dat de steden handel dreven.
, Het schrift
De Soemeriërs deden belangrijke uitvindingen:
Productie van brons, hierdoor konden bijv. meer wapens gemaakt worden
Het schrift
Het belang van het schrift was enorm. Kennis en informatie konden beter verzameld worden en regels
en afspraken konden worden vastgelegd in wetten en verdragen. Geletterde samenlevingen konden
veel beter worden georganiseerd dan ongeletterde.
Godsdienst
Dankzij het schrijft zijn de Soemeriërs en Egyptenaren de eerste volkeren waarvan we de godsdienst
kennen Polytheïsme = godsdienst met veel goden. Ze hadden een mythologisch wereldbeeld (de
wereld werd verklaard uit het handelen van goden).
Samenvatting hoofdstuk 2 geschiedenis ‘De tijd van Grieken en Romeinen’
§ 1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat
‘De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de
Griekse stadstaat.’
Filosofie en wetenschap
Griekse cultuur van de klassieke oudheid bakermat westerse beschaving.
Grieken hadden een mythologisch wereldbeeld, vanaf 6e eeuw v.C. ontwikkelden filosofen een
rationeel-wetenschappelijke manier van denken. In de 5de eeuw v.C. ontstonden aparte takken van
wetenschap.
Socrates
Plato idealisme, alles op aarde vergankelijk en veranderlijk, alles op aarde een afspiegeling van een
hoger idee.
Aristoteles zichtbare werkelijkheid, observeren, beschrijven, groeperen.
De Atheense democratie
De Grieken leefden in onafhankelijke poleis (stadstaten), deze hadden ieder hun eigen bestuur, een
eigen leger en eigen wetten. Grootste = Athene.
Monarchie = staat met één vorst aan het hoofd.
Aristocratie = staat geleid door een groep rijken.
Oligarchie = staat geleid door een kleine groep.
Tirannie = staat geleid door een tiran, wrede onderdrukking.
Veel poleis hadden een volksvergadering, in Athene had deze heel veel invloed waardoor deze
stadstaat de eerste democratie werd. Alle burgers waren gelijk voor de wet en hadden vrijheid van
meningsuiting. Vrouwen, slaven en immigranten mochten niet mee stemmen.
Kritiek op de democratie
Filosofen (bijv. de hierboven opgenoemde) moesten niks hebben van de democratie. Ze vonden dat
mensen die geen verstand van zaken hadden niet het recht hadden om te stemmen. De Atheense
democratie hield 200 jaar stand tot heel Griekenland in 338 v.C. werd onderworpen door de vader van
Alexander de Grote.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Isavdsanden. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.06. You're not tied to anything after your purchase.
