Class notes
Hoorcollege 7
- Course
- Institution
- Book
Hoorcollege 7 Internationale geschiedenis van Nederland
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
2 reviews
By: mennobosch • 3 year ago
By: gkaaij • 3 year ago
Seller
Followmyrthekuiper
Reviews received
Content preview
Hoorcollege 7: Democratie, welvaart en massacultuur (14-10)1: Terugkeer van de verzuilde pacificatiedemocratie
- Na de dramatische ervaring van oorlog, bezetting en fascisme (1940-1945):
- Nieuwe waardering voor parlementaire democratie -> voorbeeld VS, associatie met vrijheid
en recht.
- Rechtsstatelijkheid en vrijheid worden belangrijk in de naoorlogse orde (politiek en VN).
- In eerste instantie poging tot ‘Doorbraak’ uit oude tegenstellingen -> brede ‘volkspartijen’;
PvdA, KVP, VVD (1945-1948). Oude partijen proberen zich voort te zetten in iets nieuws.
-> Doorbreken van oude politieke schotten.
- PvdA wil bredere volkspartij worden, aantrekkelijk voor mensen met confessionele
achtergrond.
- KVP richt zich op katholieken, maar zo breed mogelijk op hoog/laag en rijk/arm
richten.
- VVD oudere liberale partijen, pretentie van volkspartij, breder voor iedereen met
idee vrijheid en democratie.
-> Nieuwe beeldtaal waarmee mensen aanspreken.
- Formaties niet heel erg veranderd, maar in aanhang oude partijen matig.
1.1: Sociale democratie 1947-1967
- Toch herstelde vrijwel direct het hele verzuilde bestel van 1939 zich na 1945:
- De partijen, omroepen, kranten, verenigingen -> rond 1960 hoogtepunt verzuilde
organisaties. Verzuiling nog strakker georganiseerd dan daarvoor.
- 1945-1959 brede, ‘rooms-rode’ coalities. Voor de oorlog sociaaldemocraten buitenspel
gebleven door revolutiepoging Troelstra.
- Gedisciplineerde, paternalistische en technocratische ‘wederopbouwpolitiek’. Mensen
stelden geen eisen, vooral graag effectieve wederopbouw realiseren. Politiek van bovenaf
gestuurd. Technocratisch -> planbureaus gaan grote rol spelen, vroege jaren 50 ontwikkeling
computertechniek en rekenprogramma’s. Econometrie basis overheidsbeleid, ambtenarij
nam toe met wetenschappers (economie/sociale wetenschappen).
-> Verwetenschappelijking politiek, internationaal fenomeen. Is er nog wel plaats
voor ideologie, of vooral uitvoeren van correct en verstandig beleid?
- 1945-1960: ‘jaren van tucht en ascese’: soberheid, arbeidsmoraal, wederopbouw,
moralisme, paternalisme, conservatisme.
-> Willem Drees gezicht van naoorlogse politiek.
- 1946-1960 verzuilde overlegeconomie, sterk geleide economie en democratie (CPB, SER,
vakbonden), economische organen steeds belangrijker.
-> Democratie moet maatschappelijk karakter hebben en veiligheid geven -> opbouwen.
- Sterk herstel, industrialisatie, concurrentiepositie. Zeer effectief beleid.
- Combinatie van beheersing arbeidsfront, langdurige sterke economische groei (5%) én sociale
wetgeving:
- 1947 AOW.
- 1958 AWW.
- 1965 WW en Bijstandswet.
- 1967 Arbeidsongeschiktheid.
-> ‘Verzorgingsstaat’: sociale democratie als norm.
- Sterkste en langste welvaartsgroei sinds Gouden Eeuw.
- Drees symbool geworden van sociale democratie, ‘nieuwe vaders des vaderlands’.
, 2: Democratie, welvaart en consumptie
- Rond 1965 einde aan verzuilde democratie:
- Desintegratie, hoogtepunt organisatie paar jaar eerder.
- Welvaartsgroei: rond 1963 (loongolf) -> van ‘wederopbouw’ naar consumptiecultuur.
- Groot verschil tussen oude schaarste-samenleving met veel beperkingen en alle
mogelijkheden na de nieuwe welvaart.
- Loonsverhogingen tot 10% -> Nederlanders gaan consumeren en moderniseren. Invulling
modern huishouden. Wederopbouwmentaliteit naar
welvaartsmentaliteit/consumptiementaliteit.
- Televisie, vrije tijd, toerisme breekt zuilencultuur open.
- Begin jaren 60 zaterdag vrije dag. Vrije tijd en geld om deze in te vullen.
- Eye opener -> naar het buitenland reizen, televisie kijken.
- Auto’s worden vaker verkocht.
- Naoorlogse ‘babyboom’ -> rond 1965 generatiewisseling en jeugdcultuur.
- Veel nieuwe jonge mensen.
- Jeugdcultuur vanuit Amerika met mode, films, muziek. Jongeren worden consumenten.
- Beleid: van disciplinering naar ontplooiing.
- Sinds 1952 ministerie van maatschappelijk werk. ‘Onmaatschappelijken’ opvoeden en
disciplineren.
- Idee dat de overheid mensen moet helpen zichzelf te ontplooien en manifesteren.
2.1: Democratie democratiseren
- Protestbewegingen jaren zestig -> van ontplooiing naar afbraak gezag en ‘regentencultuur’.
- Idee dat Nederland in regentencultuur is blijven hangen met regie van bovenaf.
- 1966-1967: opkomst ‘zwevende kiezer’ en ‘vervreemding’.
- Tot dan toe kiezers gedisciplineerd en loyaal. Vanaf halverwege jaren zestig aandacht voor
nieuwe partijen.
- ‘Vervreemding’ van de eigen tijd (marxistische term).
- Democraten ’66: openbreken van het bestel.
- Meer naar Amerikaans voorbeeld links en rechts blok. Vooral gekozen bestuurders.
- Van parlementaire politiek naar activisme.
- Tweede helft jaren zestig, begin jaren zeventig. Minder serieus nemen parlementaire
politiek.
- Jonge protestbewegingen zoeken activisme buiten politiek om. Democratie naar
maatschappij verplaatsen buiten de politiek om.
- Een nieuwe democratie: inspraak, participatie, rechten en vrijheden.
- Nieuwe democratie niet iets van de politiek alleen, ook medezeggenschap aan de
universiteiten. Ook democratie in gezinsverhoudingen en persoonlijke verhoudingen. Streven
naar democratisering en gelijkheid.
-> Model van activisme gecreëerd in jaren zestig; sit-in stakingen.
- Rookbom bij huwelijk Beatrix en Claus -> iconische foto, symbool omstandigheden jaren zestig.
- Maagdenhuisbezetting -> eis om medezeggenschap in bestuur en lesstof.
- Baas in eigen buik -> vrouwenbewegingen.
-> Nieuwe actievoeren en democratie.
2.2: Welvaart, democratie en verzorgingsstaat
- Kabinet Den Uyl (1973-1977) als het ware de belichaming van ‘de geest van de jaren zestig’:
- Spreiding van macht, kennis en inkomen.
- Meest linkse kabinet dat Nederland ooit gehad heeft.
- De ‘verbeelding aan de macht’. Niet alleen maar cijfers of planbureaus, maar utopische
politiek.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller myrthekuiper. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48756 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now