Hoorcollege 3: De Gouden Eeuw van de Republiek der Verenigde
Nederlanden 1609-1713
1: De Gouden Eeuw: grootheid en verdeeldheid, trots en verwijt
- Het Stadspaleis als centrum van de wereld.
- Amsterdam explodeert in de zeventiende eeuw in inwonersaantal en omvang.
- Fronton voor- en achterzijde; grootheid van Amsterdam uitgedrukt. Centrum stedenmaagd
Amsterdam, daaromheen symbolen van steden/rivieren die goederen aanbieden aan
Amsterdam -> Amsterdam economische en culturele centrum van de wereld.
- Machtsstrijd aan de rand van burgeroorlog.
- Hele Gouden Eeuw machtsstrijd. Steden en provincies zoveel spanning (religieuze en
politieke), balanceren op de rand van burgeroorlog.
- Wordt anders aangekeken vanuit verschillende provincies naar project van eenheid.
Particularisme werd beschermd door provincies.
- Moord op gebroeders De Witt (1672); keerzijde/schaduwkant van Gouden Eeuw.
- Publieke waardering: helden, ondernemers en veroveraars, of schurken die geen eer verdienen?
- Beeld van helden en VOC-mentaliteit slaat om naar belangstelling achter de façade van
roem -> slachtoffers, tegenstanders, waren het wel echt helden?
- Bekladding standbeeld Jan Pieterszoon Coen -> oorlogsmisdadiger in plaats van held. Is
weghalen een vorm van geschiedvervalsing? Moet het standbeeld blijven staan?
1.1: Gouden Eeuw: een wonder en omstandigheden
- In 1588 bijna kansloos, in 1648 grootmacht -> militair herstel, snelle economische ontwikkeling door
migratie, vloot, stedelijke economie, beheersing handelsroutes.
- Groei Amsterdam vooral door instroom vanuit zuidelijke Nederlanden. Deze mensen namen
hun netwerken, kennis, geld en handelscontacten mee.
- Handelsroutes door de Noord- en Oostzee, daarnaast ook handelsroutes naar Azië en Zuid-
Amerika.
-> Binnen halve eeuw uitgegroeid tot grootmacht en economisch centrum van de wereld.
- Economische centrum van de wereld: zeehandel, transport, financiën, productie, koloniale handel
-> daardoor tevens militair vermogen.
- Vloot altijd beschermen van opgebouwde belangenposities.
- Beurs in Amsterdam (1611); financieel centrum handelsactiviteiten.
- Door financiële rijkdom mogelijkheid om legerkracht in te kopen en zichzelf te verdedigen.
- Culturele, intellectuele en technologische bloei, voorbeeldsamenleving.
- Binnenkant stadhuis op de Dam (wereldkaarten in de vloer verwerkt).
- Antoni van Leeuwenhoek -> microscoop.
- Mogelijk door internationale constellatie:
- Spanje staat in neergang -> krachten overspannen, kleinere rol.
- Engeland en Frankrijk in opkomst ofwel onderlinge problemen dat ze er niet aan toe komen
met de Republiek af te rekenen.
2: Periodisering
- 1590-1609 -> Heroveren van grondgebied (noorden, oosten, zuiden).
- 1609-1621 -> Bestand met Spanje, maar intern machtsconflict.
- Spanje andere belangen, niet bezighouden met Republiek. Bestuurders Republiek willen
periode geen oorlog.
- 1621-1648 -> Herovering Noord-Brabant, Maastricht; opbouw handelsimperium overzee; Vrede van
Westfalen/Münster.
- 1648 eerste moment waarop Europese mogendheden een vredesregeling sluiten die erkent
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller myrthekuiper. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.