Class notes
Hoorcollege 2
- Course
- Institution
- Book
Hoorcollege 2 internationale geschiedenis van Nederland
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
2 reviews
By: mennobosch • 3 year ago
By: gkaaij • 3 year ago
Seller
Followmyrthekuiper
Reviews received
Content preview
Hoorcollege 2: Contouren van een staatsverband 1477-1609 (9-9)1: Opstand: wereldhistorische betekenis en demythologiseren
- De Opstand als wereldhistorisch moment: Vrijheid, burgerschap, Republiek.
- Bevrijding van de mensheid uit onderdrukking.
- Fr. Schiller, Geschichte des Abfalls der Vereinigten NIederlande (1788). Grootsheid geschetst voor
internationaal publiek.
- Voorbeeld voor Bill of Rights (Engeland 1689) en Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog 1776-1783:
afzwering, ‘Verlatinghe’ en vrije Republiek.
- Vorst heeft geen recht meer op trouw en loyaliteit onderdanen door misdragingen.
- In Nederland:
- Propagandastrijd in zestiende en zeventiende eeuw.
- Heroïsering, nationalisering en ideologisering.
- Groen van Prinsterer (1846) en de calvinistische geschiedschrijving: geloofsstrijd, een
Tweede Israël, Gods bestemming, Orangistisch.
- Liberalen: Van Limburg Brouwer, Fruin: vrijheidsstrijd, maar ook ‘Staatsgezind’,
constitutioneel conflict (erkenning van rechten), staatsgezinde kant.
- Nuyens: katholiek perspectief; geen kwestie van katholiek tegen protestants, maar
nationale rol voor katholieken stonden aan de ‘goede kant’.
- Geyl: de Groot-Nederlandse optie; toevallige scheiding van de ‘Nederlandse stam’.
2: Contouren van een staatsverband
- Het Europese staatsvormingsproces van een proces van concentratie en schaalvergroting.
- Rond jaar 1000 veel kleine staatjes en hertogdommen, aantal slinkt naarmate tijd vordert.
- Rond 800, vorming van het Frankische rijk van Karel de Grote. Laat zich kronen tot keizer, hij zou de
ware opvolger zijn van de erfenis van de Romeinse keizer.
- Nederlandse gewesten onder Midden-Frankische Rijk onder koning Lotharius na dood Karel de
Grote (Verdrag van Verdun 843).
- Lappendeken van rechtsgebiedjes, bezittingen, steden, kloosters, bisschoppelijk gezag.
- Elfde tot dertiende eeuw opkomst bisschoppen Utrecht en Luik, ‘graven’ in Vlaanderen, West-
Friesland, Holland, en hertogen van Gelre en Brabant. Lokale gebieden ontwikkelen zich zelfstandig,
lokale heersers hebben weinig te maken met ‘hogere’ gezag.
- Opkomst steden in Vlaanderen, Brabant en de ‘Hanze’.
- Steden worden economische kernen, trekken zich weinig aan van gezag hertogen en
graven, kunnen zichzelf verdedigen. Steden motor van de ontwikkeling in deze periode
Middeleeuwen.
- De Bourgondische dynastie 1384-1477:
- Bourgondische hertogen, uit Franse vorstenhuis Valois. Via huwelijkspolitiek en erfenissen
steeds meer gebieden in bezit en sprake van staatsvorming. Heterogeen geheel van
gebieden, typisch voor Middeleeuwse statenvorming -> clustering van gebieden.
-Vanuit Bourgondisch kerngebied.
- 1384 Filips de Stoute (1363-1404) -> gezag over Henegouwen, Vlaanderen, Holland, Zeeland
-> na 1404 ook Luxemburg en Brabant.
- 1428 Filips de Goede vaste greep op Holland en Zeeland -> versterking eenheid
Bourgondische landen, unificerende maatregelen.
- Ambities Karel de Stoute (1433-1477) -> Elzas-Lotharingen, maar mislukking 1477. Grote tijd
Bourgondische hertogen zo goed als voorbij.
- Calais tot Den Helder -> economische zwaartepunt van latere Nederlanden.
- Groot Privilege 1477 tot Pragmatieke Sanctie 1549:
- Staten Generaal bijeenroepen (1464); vertegenwoordigers van gewesten bij Filips de Goede
geroepen om te onderhandelen over belastingen. Voor het eerst Staten Generaal als groep
, bijeen om te onderhandelen.
- Groot Privilege 1477: machtsgreep Staten Generaal t.o.v. Maria van Bourgondië -> gezag
Staten Generaal en eerbiediging privileges en zelfstandigheid gewesten. Tijdelijk
machtsvacuüm na dood Filips de Stoute.
- Door huwelijk Maria van Bourgondië met Maximiliaan I van Oostenrijk: Nederlanden onder
Huis Habsburg -> 1519 Karel V. (Keizerschap Duitsland gebaseerd op verkiezing, maar later
bijna altijd leden Habsburg).
- Nederlanden worden onderdeel bezittingen Huis Habsburg. Maar Bourgondische
bezittingen deels onder Frankrijk.
- Het wereldrijk van Karel V 1506/1519-1555:
- Erft:
- Oostenrijk, Bourgondische Nederlanden/Franche Comté.
- Castilië en de nieuwe koloniën in Amerika (Mexico en Peru).
- Aragon, de Middellandse Zee-eilanden en Zuid-Italië.
- Onder Turkse dreiging kiezen Hongarije en Bohemen Karels broer Ferdinand tot
koning/keurvorst (1526).
- Habsburgse rijk omvat bijna heel Europa en de Amerikaanse koloniën.
- 1512: ‘Bourgondische Kreits’ als autonoom vorstendom binnen het Heilig Roomse Rijk.
- In 1543 aangevuld met onderworpen gewesten Friesland, Groningen, Gelre, Overijssel en
Drenthe.
- Sinds 1531 Brussel hoofdstad, unificatie van bestuur, administratie, recht.
- 1549 Pragmatieke Sanctie: Zeventien Provinciën voortaan ondeelbaar geheel (zonder
Bourgondië) als erfbezit.
- Tot tevredenheid van de rijke provincies Brabant, Vlaanderen, Holland.
- Maar voortdurende oorlogen met Frankrijk tot 1559, van Italië tot aan de Nederlanden.
- Een geheel, geen eenheid:
- Gebieden met verschillend karakter, belang, ontwikkeling, economie:
- Welvarende, verstedelijkte kern: Brabant, Vlaanderen, Zeeland, Holland.
- Randprovincies: Griesland, Groningen, Drenthe, Overijssel, Gelre -> recent
toegevoegd, landelijk, niet belangrijk.
- Waalse gewesten Henegouwen, Artois, Namen, Luxemburg, Limburg: economisch
niet belangrijk, wel sterke positie hoge adel.
- Franche-Comté/Bourgondië: oorspronkelijk kerngebied, maar onder Franse invloed
sinds 1477.
- De Spaanse en Oostenrijkse Habsburgse monarchie:
- Na 1555 deelde Karel V zijn enorme rijk in twee delen:
- De Oostenrijkse-Habsburgse monarchie (HRR, Oostenrijk/Hongarije/Bohemen),
Ferdinand.
- De Spaanse Habsburgse monarchie (Spanje, Zuid-Italië, Bourgondische
Nederlanden), Filips II.
3: De Opstand: achtergronden -> staatsvormingsproces
- Drie typen staten: West, midden, oost.
- De ‘middenstrook’: zwakkere staten, maar modernere en vrijere maatschappijen in centrale
gebieden met kleiner, eigen grondbezit en meer steden, geen expansieve staten (Frankrijk,
Lage Landen, Zwitserland, delen West-Duitsland, delen Scandinavië).
-Oosten: grote, zwak bestuurde imperia, continentaal gericht, niet erg expansief, moeite
zichzelf in stand te houden.
- Algemeen: staatsvormingsproces -> centralisatie en organisatie van bestuur -> versterking
monarchaal gezag.
- Daartegenover: vasthouden aan regionale/lokale rechten, vrijheden, privileges, zelfbestuur.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller myrthekuiper. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48756 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now