Anatomie en Fysiologie van de mens
Hoofdstuk 7, Spijsverteringsstelsel
7.1 Voedingsstoffen
De 6 verschillende voedingsstoffen:
- Suikers - Mineralen
- Vetten - Vitaminen
- Eiwitten - Water
Het lichaam gebruikt ze als brand-, bouw- of hulpstoffen ter ondersteuning van stofwisseling.
Voedingsstoffen Functie(s) voor het lichaam
Koolhydraten (suikers) Brandstoffen.
In minder mate ook bouwstoffen.
Lipiden (vetten) Bouwstoffen & brandstoffen.
Isolatie.
Oplosmiddel voor bepaalde vitaminen.
Proteïnen (eiwitten) Bouwstoffen & hulpstoffen.
In noodgevallen brandstoffen.
Minderalen (zouten en sporenelementen) Bouwstoffen & hulpstoffen.
Vitaminen Hulpstoffen.
Water Oplosmiddel.
Transportmiddel.
Warmtebuffer.
Steunstof.
Vulmiddel.
Organisch: Alle stoffen die gemaakt zijn in of door levende organismen.
Anorganisch: Hebben hun oorsprong in de niet-levende natuur.
7.1.1 Koolhydraten
Koolhydraten (suikers) vormen het grootste deel van het voedsel. Ze zijn de belangrijkste
energieleveranciers van de cellen. Naast brandstoffunctie zorgen ze ook voor aanmaak van
belangrijke organische verbindingen (DNA en RNA, in beide zit het koolhydraat ribose).
Er zijn 3 groepen:
- Monosachariden
- Disachariden
- Polysachariden
1. Monosachariden
- Heeft 1 ringvorming molecuul.
- 3 Typen monosachariden hebben een C6-ring:
- Glucose (druivensuiker)
- Fructose (vruchtensuiker)
- Galactose
- Het zijn kleine moleculen die via de poriën in de celmembraan makkelijk de cel in diffunderen.
- Alle koolhydraten in het voedsel worden afgebroken tot monosachariden, de brandstof voor de
celstofwisseling bestaat vooral uit glucose.
2. Disachariden
- Koolhydraten die uit twee monosachariden zijn opgebouwd.
, - De 3 meest voorkomende disachariden zijn:
- Maltose (glucose + glucose)
- Lactose/melksuiker (glucose + galactose)
- Sacharose (glucose + fructose)
- Disachariden worden in het spijsverteringskanaal gesplitst in de monosachariden waaruit ze
bestaan.
3. Polysachariden
- Koolhydraten die uit veel tot zeer veel monosachariden bestaan.
- De 3 belangrijkste polysachariden in voedsel zijn:
- Zetmeel
- Glycogeen
- Cellulose
Zetmeel en cellulose zijn plantaardige polysachariden. Je krijgt ze binnen door
plantaardig voedsel te eten (rijst, aardappelen en granen).
Glycogeen is een dierlijke polysacharide. In het lichaam (lever en skeletspieren)
gevormd en dient als glucoseopslag. In het spijsverteringskanaal worden glycogeen
en zetmeel omgezet in glucose.
Cellulose kan niet worden verteerd en vormt dus de vezels in ons voedsel. Deze
stimuleren de darmperistaltiek en afscheiding van darmsappen.
Afbraak van koolhydraten
Poly- en disachariden worden tijdens spijsvertering afgebroken tot monosachariden. Dit gebeurt
mechanisch (kauwen) en chemisch.
Bij chemisch verandert de moleculaire structuur onder invloed van enzymen. Voor elke biochemische
omzetting is een ander enzym actief:
- Amylase ‘knipt’ de zetmeelketen in disachariden (maltose).
- Maltase splitst de maltosemoleculen in twee glucosemoleculen.
- Lactase splitst lactose in glucose en galactose.
- Sacharase splitst sacharose in glucose en fructose.
7.1.2 Lipiden
Lipiden zijn vetten en vetachtige stoffen. Ze lossen niet op in water en kunnen gebruikt worden als
brandstof. Maar, cellen verbranden liever glucose omdat dit een schonere verbranding is en er
minder zuurstof bij nodig is.
Lipiden dienen ook als:
- energiereserve - oplosmiddel voor vitaminen
- bouwstof - Elektrische isolatie rondom zenuwceluitlopers.
Er zijn 3 groepen lipiden:
1. Triglyceriden
- Bestaat uit 1 molecuul glycerol en 3 vetzuurmoleculen.
- Op grond van een of meerdere dubbele bindingen worden triglyceriden verdeeld
in verzadigde en onverzadigde vetzuren.
Verzadigde vetzuren: Hierbij is een max. H-atomen gebonden
(boter-, palmitine- en stearinezuur). Ze zijn bij
kamertemp. gestold.
Onverzadigde vetzuren: Er zijn minder H-atomen gebonden, omdat er
tussen een of enkele C-atomen een dubbele
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Nynkeav. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.