Summary
Samenvatting Sociale psychologie - Groepsdynamica
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting sociale psychologie. Opleiding Social work op de Hanzehogeschool.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
jolienjellema
Content preview
Hoofdstuk 1Vanuit de evolutionaire psychologie kan worden gesteld dat sociale contacten en relaties
bijdragen aan het overleven van de menselijke soort om, in ieder geval, de volgende drie
belangrijke redenen:
1. Ze zorgen voor sociale steun
2. Ze maken samenwerking bij belangrijke taken mogelijk
3. Ze maken voortplanting mogelijk
Ons brein is nog steeds afgestemd op periodes van schaarste en moeilijkheden hierdoor zijn
sociale contacten en relaties van groot, zo niet essentieel belang. Een van de belangrijkste
redenen is dat sociale contacten en relaties een buffer vormen tegen stress. Stress is
tegenwoordig sowieso sneller aan de orde door de snellere manier waarop onze
maatschappij werkt en de hogere eisen die aan mensen worden gesteld. Maar relaties of
contacten die niet goed lopen kunnen ook veel stress met zich mee brengen. In zijn
algemeenheid kan echter gesteld worden dat de voordelen van sociale contacten en relaties
veel zwaarder wegen dan de nadelen ervan.
Relaties zijn een belangrijke bron van sociale steun. Sociale steun kan vier vormen
aannemen:
Emotionele steun, het probleem gaat niet weg maar de ander voelt zich er wel beter
door. Emotionele steun geeft mensen het gevoel te worden begrepen en er niet
alleen voor te staan.
Informationele steun, mensen kunnen elkaar steunen door elkaar adviezen of
informatie te geven.
Instrumentele steun, mensen doen heel praktische dingen voor elkaar. Het voorkomt
en verhelpt praktische problemen en stress
Waarderende steun, mensen halen bevestiging uit het contact met anderen. Het is
belangrijk omdat mensen het gevoel krijgen dat ze goed bezig zijn en dat anderen op
prijs stellen wat ze doen en het met hen eens zijn.
Het hangt af van de situatie wat iemand precies nodig heeft en welke vorm van steun
gewenst is. Belangrijk om op te merken is dat het, bij het ontvangen van steun, niet zozeer
gaat om de daadwerkelijke hoeveelheid steun die mensen ontvangen, maar om de
waargenomen hoeveelheid steun. Mensen kunnen een heel steunende omgeving hebben en
desondanks het idee hebben dat hun omgeving hen niet voldoende helpt.
Elke verandering – positief of negatief – zorgt voor stress, waarvan mensen moeten
herstellen. Maar niet alleen de ernst van een gebeurtenis maar ook de frequentie is van
belang. In zijn algemeenheid geldt dat hoe meer levensgebeurtenissen mensen in korte tijd
meemaken, hoe groter de kans is dat ze stress ervaren en ziek worden, zeker als deze
gebeurtenissen ingrijpend van aard zijn. Sociale steun kan de negatieve effecten van
ingrijpende levensgebeurtenissen verminderen en voorkomen en is daarmee van
levensbelang. Ook kleine, dagelijkse ergernissen zorgen voor stress, gezondheidsproblemen
en behoefte aan sociale steun.
Een andere term voor het helpen van mensen is prosociaal gedrag of altruïsme. Een aantal
redenen waarom mensen helpen:
1. Mensen delen een genetische band. Volgens de theorie van inclusive fitness helpen
mensen familieleden zodat ze hun eigen genen te laten overleven ook al zitten die in
het lichaam van een ander.
2. Het verbetert de eigen reputatie. Volgens de theorie van competitive altruism
vertonen mensen prosociaal gedrag omdat ze daarmee hun reputatie kunnen
verbeteren.
3. Mensen voelen empathie voor de ander.
, 4. Mensen zijn gemotiveerd om onlustgevoelens te verminderen. Volgens het negative
state relief-model hoeven mensen niet per se empathie te voelen om iemand in nood
te helpen. Behalve empathie kan een persoon in nood bij anderen ook een
ongemakkelijk gevoel oproepen. Men kan de ander gaan helpen, niet zozeer om die
ander een plezier te doen, maar om bij zichzelf die negatieve gevoelens weg te
halen.
5. Mensen zijn gemotiveerd om zich goed te voelen. Volgens de theorie van de mood
enhancement helpen mensen omdat ze daarmee in een betere stemming proberen te
komen.
6. Mensen ervaren plichtbesef, mensen kunnen ook prosociaal gedrag vertonen omdat
ze zich daartoe, om wat voor reden dan ook, verplicht voelen.
7. Mensen streven naar wederkerigheid, volgens sociale-uitwisselings-theorieën,
waarvan een aantal varianten bestaan, helpen mensen anderen omdat ze hopen
daar nu of in de toekomst iets voor terug krijgen of omdat de ander hen in het
verleden geholpen heeft
Sociale contacten en relaties maken samenwerking mogelijk. Wie gezamenlijk aan een doel
werkt, bereikt vaak meer dan wie alleen werkt, zeker onder moeilijke omstandigheden. Om
tot samenwerking te komen is er meer nodig dan het bij elkaar zetten van een aantal
individuen. Om samen te werken zal er sprake moeten zijn van positieve interdependentie:
een situatie waarin mensen een doel alleen maar kunnen bereiken als anderen met wie ze te
maken hebben, ook hun doelen bereiken. Daarnaast moet de groep elkaar vertrouwen, dit
wordt ontwikkelt door de cohesie binnen een groep. Dit wil zeggen de mate waarin
groepsleden zich tot elkaar aangetrokken en met elkaar verbonden voelen. Bovendien is het
belangrijk dat groepsleden het idee hebben rechtvaardig te worden behandeld. Soms is
samenwerking vereist terwijl de groepsleden daar niet meteen de zin van inzien en er in
eerste instantie geen voordeel bij hebben. Er kan dan sprake zijn van een sociaal dilemma.
Kenmerkend is dat de keuze voor het individuele belang bij het individu op korte termijn altijd
het meest oplevert, maar als iedereen inderdaad kiest voor het individuele belang is dat op
langer termijn schadelijk voor het collectief en lijdt uiteindelijk iedereen er onder.
Bijvoorbeeld: vissers hebben het meeste baat bij zoveel mogelijk vis, doen alle vissers dat is
de oceaan zomaar helemaal vis vrij en kan geen enkele visser meer vissen.
In een sociaal dilemma zullen mensen eerder bereid zijn tot samenwerking als er sterke
sociale normen heersen die het betreffende gedrag voorschrijven. Sociale normen vormen
een leidraad voor het gedrag van de groepsleden: die normen geven aan wat ze van elkaar
verwachten en hoe ze zich dienen te gedragen. Gaat het om sociale normen dan kan er een
onderscheid gemaakt worden tussen:
Descriptieve normen: geven aan wat mensen denken dat andere mensen in een
bepaalde situatie doen wat ze andere mensen zien doen.
Injunctieve normen: geven aan wat door de groep als gewenst en ongewenst wordt
beschouwd.
Komen de descriptieve norm en de injunctieve norm niet overeen dan zal de descriptieve
norm de doorslag geven.
Sociale relaties en contacten maken voortplanting mogelijk, een vanuit de evolutionaire
psychologie essentiële functie van relaties en contacten. Omdat het zo belangrijk is is de
mens onbewust geprogrammeerd om op zoek te gaan naar een partner om zich mee voort
te planten. De drang om zich voort te planten zorgt ervoor dat mensen elkaar opzoeken,
verliefd op elkaar worden, seks met elkaar hebben.
, Hoofdstuk 2
Klassieke conditionering
Gedrag, denken en voelen worden voortdurend onbewust beïnvloed door de gebeurtenissen
die mensen mee maken. Dit gebeurt onder meer doordat mensen onbewust associaties
leggen tussen verschillende gebeurtenissen, simpelweg omdat deze herhaaldelijk tegelijk
voorkomen. Het fenomeen dat gedrag wordt gevormd en beïnvloed door dit soort onbewuste
associaties wordt ook wel klassieke conditionering genoemd. Hierbij zijn de volgende
onderdelen belangrijk:
De ongeconditioneerde stimulus (OS): bijv. eten;
De geconditioneerde stimulus (GS): bijv. bel;
De ongeconditioneerde respons (OR): bijv. kwijlen;
De geconditioneerde respons (GR): bijv. kwijlen.
Aks er een tijdlang de GS alleen voorkomt, zonder de OS vindt er uitdoving (extinctie) plaats.
De associatie is echter nog niet volledig weg en kan makkelijk weer worden opgewekt als de
OS weer eenmaal of een paar keer samen voorkomt met de neutrale stimulus. Deze wordt
dan weer snel een GS. Dit wordt ook wel het renewal effect genoemd. Allerlei psychische
problemen kunnen worden verklaard aan de hand van de klassieke conditionering zoals
problemen bij angst (fobieën en PTSS). Deze kunnen het best aangepakt worden met
(cognitieve) gedragstherapie, deze vorm is gebaseerd op de principes van de klassieke
conditionering en redeneert dat gedrag dat is aangeleerd ook weer kan worden afgeleerd
(uitdoven).
Operant conditionering
Het gedrag van mensen wordt in sterke mate gestuurd door de gevolgen van hun gedrag,
een mechanismen dat operant conditionering wordt genoemd. Volgt op bepaald gedrag een
positieve consequentie, dan is de kans groot dat mensen dit gedrag vaker zullen vertonen. In
dit geval wordt het gedrag bekrachtigd: de beloning die volgt op het gedrag wordt
bekrachtiger genoemd. Volgt op het gedrag een negatieve consequentie dan verkleint de
kans dat het gedrag nog een keer wordt getoond. De negatieve consequenties van gedrag
worden ook wel straf genoemd. Het verschijnsel dat gedrag na een bekrachtiger in frequentie
toeneemt, en na straf in frequentie afneemt, wordt wel de Wet van het effect genoemd.
Operante conditionering draagt een belangrijke mate bij aan de socialisatie van mensen: het
zorgt ervoor dat mensen dat gedrag vertonen dat door hun sociale omgeving wordt
gewaardeerd en zich gaan gedragen naar de normen en waarden die heersen in hun sociale
omgeving.
Prikkel toevoegen Prikkel wegnemen
Beloning Positieve bekrachtiging: Negatieve bekrachtiging:
aangename prikkel toevoegen Onaangename prikkel wegnemen
Straf Positieve straf: Negatieve straf:
onaangename prikkel toevoegen aangename prikkel wegnemen
Als je iemand beloont dan zorgt het geven van materiële beloningen voor
overrechtvaardiginghypothese, mensen zijn op een gegeven moment alleen nog maar bereid
het gedrag uit te voeren als daar iets materieels tegenover staat. Mensen kunnen de
principes van straf en belonen ook op zichzelf toepassen dit wordt zelfregulatie genoemd.
Sociaal leren
Sociaal leren wordt ook wel modelling genoemd. Het verwijst naar een vorm van leren die
bestaat uit het observeren van het gedrag van iemand anders om vervolgens dat gedrag te
imiteren. Deze iemand anders wordt ook wel het rolmodel genoemd. Uit onderzoek blijkt dat
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jolienjellema. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.40. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now