Inhoud
Hoofdstuk 1 Moraal en sociaal werk.............................................................2
1.1 Normatieve professionaliteit...............................................................2
1.2 Signaleren van morele problemen......................................................3
1.3 Moraal.................................................................................................4
1.4 Waarden, normen en deugden............................................................5
1.5 Intuïtieve moraal.................................................................................6
1.6 Ethiek..................................................................................................7
1.8 De normatieve professional................................................................8
Hoofdstuk 2 Normatieve theorieën..............................................................9
2.1 Deugdenethiek..................................................................................10
2.2 Gevolgenethiek.................................................................................12
2.3 Beginselethiek..................................................................................13
Hoofdstuk 3 In gesprek over morele problemen........................................14
3.1 De argumentatieve dialoog..............................................................15
3.2 Open-mindedness.............................................................................15
3.3 Legitimatie en macht........................................................................16
3.4 Spelregels en drogredenen...............................................................17
3.5 Vier vormen van argumentatie.........................................................18
3.6 Stappenplan voor het maken van ethische keuzes...........................19
Hoofdstuk 4 Sociaal werk in context..........................................................20
4.1 Een veranderende samenleving.......................................................21
4.2 Sociaal werk......................................................................................25
4.3 (Drie)dubbel gebonden.....................................................................26
Literatuur: Ethiek in sociaal werk, 5e editie Jacquelien Rothfusz
1
Samenvatting Ethiek
,Hoofdstuk 1 Moraal en sociaal werk
1.1 Normatieve professionaliteit
Technisch-instrumentele professionaliteit: Sociaal werkers die beschikken over
de juiste kennis, kunde en professionele vaardigheden zijn efficiënt en effectief in het
bereiken van hun doelen.
Normatieve professionaliteit: Je bent je bewust van de normen, waarden en
deugden die een rol spelen in jouw handelen -over wat je als sociaal werker
belangrijk en nastrevenswaardig vindt- en dat je die in open dialoog kunt toetsen aan
de argumenten van anderen. Respect voor de ander staat hierin centraal.
Normen: Op waarden gebaseerde handelingsvoorschriften.
Waarden: De idealen die wezenlijk zijn voor de kwaliteit van leven en van het
beroep.
Deugden: Goede eigenschappen die de handelwijze van de sociaal werker bepalen.
Efficiency: De mate waarin de sociaal werker zijn doelen bereikt.
De BPWS formuleert de volgende kernwaarden van professionals in het sociaal
werk:
- Respect voor menselijke waardigheid en autonomie.
- Betrokkenheid en bereidheid om mensen bij te staan.
- Sociale rechtvaardigheid en mensenrechten.
- Deskundigheid en zorgvuldigheid.
- Betrouwbaarheid en integriteit.
Een sociaal werker moet kritisch kijken naar wat zijn handelen teweeg brengt. Hierbij
komt kijken dat hij zichzelf moet aanscherpen. Dit is zo belangrijk omdat het
samengaat met een aantal kenmerken van het sociaal werk, zoals:
- Kwetsbaarheid van de mensen waarmee je werkt. Mensen komen bij je
omdat ze problemen hebben die ze niet zelf (denken) op te kunnen lossen.
- Je werkt met gevoelige informatie.
- Je moet omgaan met macht. je hebt veel invloed/kunt veel invloed hebben.
- Krachtenveld met verschillende belangen. Je werkt vaak in een
spanningsveld tussen cliënt, zijn/haar omgeving, instellingen, etc.
- Werken met ouders, kinderen en jongeren.
In sociaal werk gaat het volgend Kunneman (2005) om 3 vragen:
- Wat mag ik?
- Wat kan ik?
- Waar sta ik voor?
2
Samenvatting Ethiek
, De overkoepelende deugd van sociaal werkers is professionele wijsheid. Banks
(2012) omschrijft dit als het vermogen om op basis van argumenten de juiste
praktische keuzes te maken, die deel uitmaken van goed sociaal werk.
Het betekent dat:
1. de sociaal werker in gesprek kan gaan over keuzes.
2. Dat hij ethische vragen kan signaleren.
3. Hierop kan reflecteren.
4. Hier open-minder over in gesprek kan gaan.
Op basis van deze overwegingen kan hij in situaties beoordelen en professioneel
handelen.
Morele kwesties spelen op verschillende niveaus:
Microniveau: Individuen, huishoudens.
Mesoniveau: Het collectief, groepen, wijken, gemeenschappen.
Macroniveau: Samenleving, beleid.
1.2 Signaleren van morele problemen
Als sociaal werker moet je verantwoordelijkheid nemen voor je keuzes en
handelingen. Dit is zowel de plicht om te zorgen dat iets goed gaat, als het vermogen
en de bereidheid je te verantwoorden. Je kunt onderscheid maken tussen taak- en
deugdverantwoordelijkheid:
Taakverantwoordelijkheid: Verwijst naar afspraken die binnen een organisatie
gemaakt zijn.
Deugdverantwoordelijkheid: Is niet gebaseerd op vastgelegde afspraken, maar op
normen en waarden, op een morele plicht die de betrokkene heeft. Belang:
Verantwoording, morele problemen zijn vaak complex.
Top 10 morele excuses samengesteld door Wirtz (2006) en Bovens (1990):
1. Ik was slechts een klein radertje in het geheel.
2. Iedereen deed het.
3. Als ik het niet had gedaan, zou iemand anders het hebben gedaan.
4. Zonder mijn bijdrage zou het nog erger zijn geweest.
5. Ik had er niets mee te maken.
6. Ik wist nergens van.
7. Ik wist niet dat het niet mocht.
8. Ik deed slechts wat mij werd opgedragen.
9. Het was niet mijn taak.
10. Ik had geen keuze.
3
Samenvatting Ethiek
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bobleeker2002. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.53. You're not tied to anything after your purchase.