5
GRONDSLAGEN VAN HET STRAFRECHT
THEMA 1 RECHT EN RECHTSWETENSCHAP
1 INLEIDING
.
Recht = alomtegenwoordig overal aanwezig
Recht = complex gegeven moeilijk te omschrijven in eigen terminologie
Opvattingen verschillen van mens tot mens + van land tot land
MAAR
• definitie nuttig?
o Ja, enkel juridisch probleem behoeft juridische ‘oplossing’
• Definitie mogelijk?
o Nooit volledig sluitend maar wel enkele essentialia 1
ENGE DEFINITIE
Recht = rechtsregels op maatschappelijk aanvaardbare manier problemen “oplossen”
Bv. Schadevergoeding / sanctie
Afdwingbare normen o
Via overheid
= geweldmonopolie:
• zorgt ervoor dat men zichzelf geen recht mag verschaffen
• in de loop van de geschiedenis is de overheid de enige die geweld mag gebruiken -> om
onrecht recht te zetten
>< niet-afdwingbare normen bv. Normen van goed fatsoen of morele standaarden
MAAR zorgt voor discussie
Bv. Wanneer jongen geslagen wordt omdat hij boer aan tafel laat rechtsregel/gedragsregel??
DUS onderscheid:
Rechtsregels: afdwingbaarheid gaat uit van bevoegde overheid
Sanctie-vrijwillig =
Rechtsregel wordt grotendeel gerespecteerd ‘omdat het zo hoort’ NIET door de opgelegde juridische sanctie
Dwang komt zeer weinig aan bod
1 Belangrijke kenmerken
, lOMoARcPSD|11439016
5
BREDE DEFINITIE
Recht = jargon, methode, geheel van instellingen
Juridisch probleem: Stromae vergeet afspraak om op te treden in de Vooruit terwijl 100en kaartjes zijn
verkocht
Geen juridisch probleem: je vergeet de afspraak om bij je moeder langs te gaan
Voor juridisch probleem juridische “oplossing”
“oplossing” tussen aanhalingstekens omdat het recht er niet voor kan zorgen dat Stromae nog komt MAAR kan
wel ervoor zorgen dat hij een financiële schadevergoeding moet betalen o = essentiële beperking van het
recht
o Juridische “oplossing” is meestal financiële oplossing
We spreken over recht van zodra aan de meeste van volgende kenmerken is voldaan
A | EEN RATIONEEL OPGEBOUWD GEHEEL
Recht = samenstellende deeltjes die op een logische manier met elkaar verbonden zijn
Dus: zaak van de rede
MAAR recht is niet harteloos
Toename van de aandacht voor de voelende mens in het recht
Bv. De belangen van een kind + recht om gehoord te worden in familiezaken
Praktijk recht voelende mens
Theorie recht logische of rationele bezigheid
TERMINOLOGIE
Elke term specifieke betekenis vastgelegd door
• Wet
• Of rechtspraak
• Of rechtsleer
• Of gewoonte
Juristen gebruiken jargon2 dat strikter is dan gewoon taalgebruik
2 Een jargon is het taalgebruik binnen een vakgebied of een groep mensen
, lOMoARcPSD|11439016
5
Bv. “belastingen ontduiken is een misdaad”
FOUT misdrijf = een handeling die strafbaar is:
• Misdaad = zwaarste misdrijf bv. Moord, brandstichting
• Wanbedrijf = bv. Diefstal, slagen en verwondingen
• Overtreding = bv. Verkeersovertreding
Juridische terminologie = genormeerd
Bv. Verboden voor voertuigen om stil te staan op plaats waar het gevaarlijk is voor andere weggebruikers
“stilstaan” = niet langer stilstaan dan nodig is voor in- of uitstappen of in- of uitladen
Juridische taal = vak- en volkstaal
• Sommige termen zelfde als in dagdagelijks taalgebruik
• Soms specifieke betekenis die afwijkt van wat in gewone omgang wordt verstaan
• Soms woorden die buiten juridische context geen zin hebben o Door noodzaak op wetenschappelijk
niveau toepassingsgebieden en definities te kunnen omschrijven en menselijke situaties te kunnen
bekijken en beoordelen op basis van feiten, met het oog op analyse
o Om een afstand te creëren
C | DE BEDOELING VAN HET RECHT IS DE MAATSCHAPPIJ TE ORDENEN
Recht = middel om de maatschappelijke orde te regelen, te herstellen
In principe waardeneutraal, maar wordt ingezet door de politiek om beleid af te dwingen
Maar toepassing en omzetting van rechtregels = techniek
Toch: juristen niet pure technici
o Bij bijna elke rechtstoepassing en bij bijna elke geschillenbeslechting
Persoonlijke inbreng jurist = waardekeuze
Discussie regulering – deregulering:
Overheid te ver gegaan in wil om alles wettelijk te regelen?
D | WAARAAN VAN OVERHEIDSWEGE SANCTIES KLEVEN
Norm = rechtsnorm ALS er een sanctie aan verbonden is
Sanctie = algemene term verschillende soorten sancties
Bv. Misdrijven worden gesanctioneerd door een straf bv. boete, gevangenisstraf
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Anoniem12345678. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.03. You're not tied to anything after your purchase.