Summary
Samenvatting Recht & Criminologie
- Course
- Institution
Samenvatting Recht & Criminologie
[Show more]
Seller
Follow
MarieMulder
Content preview
Recht & CriminologieInhoud
1. Inleiding..........................................................................................................................................5
1.1. Criminologen moeten het (straf)recht kennen............................................................................5
1.2. Basisbeginselen S(P)R..................................................................................................................5
1.2.1. Perspectief van “Grondwettelijk strafrecht”.............................................................................6
1.2.2. Gebruik rechtsbronnen.............................................................................................................6
1.3. Opbouw: 4 modules.....................................................................................................................7
1.4. Organisatie...................................................................................................................................7
1.4.1. Studiemateriaal........................................................................................................................7
1.4.2. Evaluatie: schriftelijk examen....................................................................................................7
2. Module 1: Basisbeginselen van het straf(proces)recht...................................................................8
2.1. Leerdoelen HOC1.........................................................................................................................8
2.2. Strafrecht is publiekrecht (overheidsrecht)..................................................................................8
2.2.1. Casussen...................................................................................................................................9
2.2.2. Takken van het publiek strafrecht...........................................................................................10
2.3. Strafrecht moet legaal zijn!........................................................................................................11
2.3.1. Wat is strafbaar gedrag?.........................................................................................................12
2.3.2. Normen & strafrecht...............................................................................................................12
2.3.3. Vier belangrijke gevolgen van het legaliteitsbeginsel..............................................................14
2.4. Straf is lijden ter vergelding van schuld = “leedtoevoeging”......................................................17
2.4.1. Normen en strafrecht.............................................................................................................17
2.4.2. Constitutieve elementen misdrijf............................................................................................19
2.4.3. Strafrecht is “legitiem geweld”...............................................................................................19
2.4.4. Evoluties in strafrechtstheorieën en invulling van de straf......................................................20
2.5. Strafrecht is “straf” en “recht” tegelijkertijd..............................................................................21
2.5.1. Twee karakteristieken van het strafrecht................................................................................21
2.6. Kleine oefening..........................................................................................................................22
2.7. Epiloog.......................................................................................................................................22
2.8. Lesdoelen...................................................................................................................................24
2.9. Definitie en finaliteit van het strafproces...................................................................................24
2.10. Het verloop van het strafproces in twee fasen........................................................................26
2.10.1. Fase 1: Inquisitoir vooronderzoek (onderzoeksfase).............................................................27
2.10.2. Fase 2: Accusatoir proces ten gronde (gerechtelijke fase)....................................................29
1
,2.11. Rechtsmiddelen na het proces.................................................................................................30
2.12. Schema strafprocedure............................................................................................................30
2.13. Actoren in het strafproces.......................................................................................................31
2.13.1. Politie....................................................................................................................................31
2.13.2. OM: de “motor” of “zon” van de SRB...................................................................................32
2.13.3. Onderzoeksrechter...............................................................................................................35
2.13.4. Onderzoeksgerechten...........................................................................................................36
2.13.5. Vonnisgerechten...................................................................................................................37
2.13.6. Strafuitvoeringsrechtbanken.................................................................................................40
2.13.7. Justitieassistenten.................................................................................................................40
2.13.8. Verdachte Dader..................................................................................................................41
2.13.9. Slachtoffer.............................................................................................................................41
2.13.10. Ook nog..............................................................................................................................42
2.14. Epiloog: Beleidsorganen..........................................................................................................42
3. Module 2: Historisch perspectief..................................................................................................42
3.1. Lesdoelen...................................................................................................................................42
3.2. Casus: de opkomst van het herstelrecht....................................................................................43
3.3. De Oudheid................................................................................................................................43
3.3.1. Talio-recht...............................................................................................................................44
3.3.2. 4000 jaar “strafrecht” …..........................................................................................................44
3.4. Het Romeinse (straf)recht..........................................................................................................44
3.5. Vroege Middeleeuwen...............................................................................................................45
3.5.1. Lex Salica: dader-Slo-verzoening.............................................................................................45
3.5.2. Oudgermaans strafproces: beteugeling van “kwade feiten” met Gods hulp..........................46
3.5.3. Lichtpunt in de Middeleeuwen: Het feodale leen-“contract”.................................................47
3.5.4. Casus “herstelrecht & dader-SLO bemiddeling”.....................................................................48
3.6. Late Middeleeuwen...................................................................................................................49
3.6.1. Inquisitie: op zoek naar de “waarheid”...................................................................................49
3.7. Van Absolutisme naar Verlichting: het ontstaan van het klassieke strafrecht 17-18e eeuw......53
3.7.1. Vorstelijk absolutisme.............................................................................................................54
3.7.2. Vanaf 16-17e eeuw: Natuurrecht............................................................................................55
3.7.3. De Verlichting 17-18e eeuw....................................................................................................55
3.7.4. 13the amendment: Abolition of Slavery (1865)......................................................................62
3.7.5. Ontstaan “Klassiek strafrecht” (eind 18e eeuw).....................................................................62
3.8. Historisch-theoretisch perspectief: de strafrechtstheorieën......................................................62
3.9. Van revolutionair strafrecht naar de wetboeken van Keizer Napoleon......................................64
2
,3.9.1. Belgisch “klassieke” strafrecht................................................................................................66
3.10. Totalitarisme: crisis van het strafrecht.....................................................................................67
3.10.1. Opkomst sociaal verweer (eind 19e eeuw tot WOII, 2e strafrechtstheorie).........................68
3.10.2. Het “Joodse Vraagstuk”.........................................................................................................69
3.10.3. Totalitarisme.........................................................................................................................73
3.11. Reacties op de Tweede Wereldoorlog.....................................................................................73
3.11.1. Internationalisering van het (straf)recht en de Grondrechten..............................................74
3.11.2. Nüremberg & legaliteit.........................................................................................................74
3.11.3. Nieuw sociaal verweer (na WOII, 3e strafrechtstheorie)......................................................75
3.12. Strafrechtstheoretische epiloog...............................................................................................76
3.13. Europees Mensrechtelijk perspectief.......................................................................................78
De Europees grondwettelijke verankering van het straf(proces)recht..............................................78
3.13.1. Waarom en hoe is het straf(proces)recht “grondwettelijk verankerd”?................................78
3.13.1.1. Inleiding.............................................................................................................................78
3.13.1.2. GW: Materiële en formele “verankering”..........................................................................80
3.13.2. Waarom een Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens?..........................................84
3.13.2.1. Na WOII: Verenigde Naties (United Nations).....................................................................84
3.13.2.2. Het ontstaan van de Raad van Europa...............................................................................87
3.13.2.3. Raad van Europa: EVRM + EHRM.......................................................................................90
3.13.3. Wat staat er in het EVRM?....................................................................................................91
3.13.3.1. EHRM.................................................................................................................................94
3.13.3.2. European Court: judicial decision “by majority”................................................................96
3.13.4. Wat is de impact van de case-law van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens op
het straf(proces)recht?.....................................................................................................................97
3.13.5. “Gouvernement des juges”/ “judicial activism”..................................................................100
4. Module 4: Belgisch grondwettelijk perspectief...........................................................................101
4.1. Ontstaan Belgische Grondwet en fundamentele wijzigingen...................................................101
4.1.1. Historisch..............................................................................................................................101
4.1.2. Pragmatisch conservatisme..................................................................................................102
4.1.3. Grote Grondwetswijzigingen.................................................................................................102
4.1.4. Materiële en formele grondwet............................................................................................103
4.2. Formele grondwet...................................................................................................................103
4.2.1. Herziening grondwet (lees art. 195 & 196 GW)....................................................................103
4.3. Materiële grondwet & het “constitutionele straf(process)recht”............................................104
4.3.1. Materiële grondwet..............................................................................................................104
4.3.2. Scheiding der machten.........................................................................................................104
3
, 4.3.3. Rechten & Vrijheden van burgers.........................................................................................107
4.3.4. Grondwettelijke indeling van de misdrijven Wettelijke indeling ..........................................109
4.4. Het Grondwettelijk Hof............................................................................................................110
4.4.1. Historiek GW-toetsing...........................................................................................................111
4.4.2. Bevoegdheid GW (lees art. 141-142 GW).............................................................................112
4.4.3. Samenstelling GW Hof..........................................................................................................112
4.4.4. Procedures GW.....................................................................................................................113
4.4.5. Beperking grondrechten in Belgische GW.............................................................................113
4.4.6. Waardering van het GH.........................................................................................................114
4.4.7. Andere vormen van GW-toetsing in België...........................................................................115
4.5. Bevoegdheidsverdeling op vlak van straf(proces)recht............................................................115
4.5.1. Inleiding: de 6 staatshervormingen......................................................................................115
4.5.1.1. België: van een unitaire naar een federale staat met belangrijke G&G (in zes
stappen/staatshervormingen)........................................................................................................115
4.5.1.2. 2012-2014: zesde (laatste) staatshervorming (Vlinderakkoord).........................................116
4.5.2. Bijzondere meerderheidswetten: wat en waarom?..............................................................117
4.5.2.1. Waarom Bijzondere wet Hervorming Instellingen.............................................................117
4.5.3. De zes beleidsniveaus in België.............................................................................................119
4.5.4. De bevoegdheidsverdeling in België: principes van de toegewezen bevoegdheden.............119
4.5.4.1. Bevoegdheidsverdeling tussen federaal G & G: Streven naar toegewezen bevoegdheden
........................................................................................................................................................119
4.5.4.2. Toegewezen bevoegdheden: federaal................................................................................121
4.5.4.3. Toegewezen bevoegdheden: Gemeenschappen................................................................121
4.5.4.4. Toegewezen bevoegdheden: Gewesten.............................................................................121
4.5.5. Art.11 en 11bis Bijzondere Wet tot Hervorming der Instellingen.........................................122
4.5.5.1. Art. 11................................................................................................................................122
4.5.5.2. Art. 11bis...........................................................................................................................123
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MarieMulder. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.55. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now