Summary
Samenvatting psychologie jaar 2 blok 1
- Course
- Institution
Dit document bevat een samenvatting van hoofdstuk 6, 7.3, 7.4, 9, 11 en 14. Deze samenvatting is gemaakt op basis van de Topic list.
[Show more]
Seller
Follow
rosalydegraaf
Content preview
Samenvatting psychologieWerkcollege 1
Hoofdstuk 11: Sociale psychologie
Hoe wordt ons gedrag beïnvloed door de omgeving?
Sociale psychologie, het vakgebied waarin wordt onderzocht op welke wijze individuen elkaar
beïnvloeden. De sociale psychologie onderzoekt ook welke krachten mensen samenbrengen in
vriendschappen en liefdesrelaties, en hoe mensen samenwerken en conflicten oplossen.
- Kortom: sociaal psychologen proberen ons gedrag te begrijpen in zijn sociale context. Ze zijn
benieuwd naar de onderlinge relaties tussen de persoon en de situatie naar de wijze waarop
de individuele persoonlijkheid en het karakter van invloed zijn op het gedrag in de sociale
omgeving.
In een onbekende situatie baseren de meeste mensen hun gedrag op de cues (aanwijzingen) die ze
van de mensen om zich heen ontvangen en die aangeven wat de juiste handeling is. Hoe nieuwer de
situatie hoe minder we gebruikmaken van onze automatische manieren van reageren en hoe minder
gekleurd we de situatie tegemoet treden.
Situationisme gaat ervan uit dat de externe omgeving, of de gedragsmatige context, onze gedachten,
gevoelen en gedragingen op een subtiele, maar krachtige manier kan beïnvloeden. Situationisme
staat tegenover dispositionalisme: de neiging gedrag aan interne factoren toe te schrijven, zoals
genen, persoonlijkheidstrekken en karaktereigenschappen.
Sociale rollen en sociale normen:
Een sociale rol is een sociaal gedefinieerd gedragspatroon dat mensen in een bepaalde
omstandigheid of groep dienen te vertonen. Sociale rollen vertellen hoe je je moet gedragen door
duidelijk te maken wat je zou moeten doen, hoe je dat zou doen. De omstandigheden waarin je leeft
en functioneert, bepalen uit welke rollen je kunt kiezen en welke gedragspatronen anderen van je
verwachten.
Sociale normen: de attitudes en gedragingen die een groep passend vindt voor zijn eigen leden.
Sommige normen bestaan in de vorm van ongeschreven regels die in verschillende situaties zijn
ingebouwd. Wanneer een docent lesgeeft, wordt van studenten bijvoorbeeld verwacht dat ze
luisteren en niet tegelijkertijd praten.
Je aanpassen aan een groep betekent eigenlijk dat je uitzoekt wat de sociale normen van die groep
zijn. Dat gebeurt op twee manieren: de uniformiteit (eenheid of gelijksoortigheid) en op de
frequentie van bepaalde gedragingen, en door de negatieve consequenties van een overtreding van
een sociale norm op te merken.
Schema’s worden verplichtingen voor de wijze waarop mensen zich in bepaalde situaties zouden
moeten gedragen. wanneer ze dit niet doen, wekt dat negatieve reacties op. Een script is iemands
kennis over de volgorde van gebeurtenissen en handelingen die van een bepaalde sociale rol in een
bepaalde situatie wordt verwacht.
De effecten van sociale druk zijn onder meer zichtbaar in de stemming van mensen, in hun manier
van kleden en in hun vrijetijdsbesteding. De neiging om andere mensen te imiteren, wordt ook wel
het kameleoneffect genoemd.
,Asch-effect: de sterke invloed van een groep op het oordeel van een individu. Vorm van conformisme
waarbij een groepsmeerderheid het oordeel van een individu beïnvloedt.
Conformisme: de neiging van mensen om het gedrag en de meningen van andere groepsleden over
te nemen. Ook al beoordeelden individuen feitelijke zaken en geen persoonlijke meningen, toch
bezweken velen onder de druk om zich te conformeren. Welke omstandigheden die conformisme
bevorderen zijn ontdekt? (dat hieronder staat niet in topiclist.., maar wel even samengevat)
- Unamiteit van de meerderheid. Als iedereen in de groep het met elkaar eens is kan de groep
grote sociale druk uitoefenen.
- Omvang van de groep. In een groep van twee andere voelen de meeste kennelijk minder druk
om zich aan de verkeerde inzichten van de groep te conformeren.
- Openbaarheid, als je denkt dat anderen in de groep je reacties niet horen, is de kans kleiner
dat je met hen meegaat dan als je denkt dat ze je antwoord te weten komen.
- Ambiguïteit, als iets ambigu is, wil dat zeggen dat iets op verschillende manieren kan worden
begrepen.
- Samenstelling van meerderheid, er is meer sprake van conformiteit wanneer de groep een
hoge status heeft of door een individu wordt gezien als belangrijk.
- Gevoel van eigenwaarde, mensen die weinig gevoel hebben van eigenwaarde zullen zich
eerder conformeren.
- Macht van een bondgenoot, in een grote groep nam de conformiteit sterk af als de
deelnemer een bondgenoot kreeg die het oneens was met de mening van de meerderheid.
!! Bij het Asch-effect conformeren mensen zich vanwege normatieve invloeden: ze willen
geaccepteerd, goedgekeurd en aardig gevonden worden en niet worden afgewezen door anderen.
Een andere oorzaak voor conformiteit vinden we bij informationele invloeden: correct willen zijn en
begrijpen wat de juiste manier van handelen is in bepaalde situaties !!
Autokinetisch effect: perceptuele illusie waarbij men beweging waarneemt van een stilstaande
lichtvlek in een volkomen donkere kamer. Zie voorbeeld blz 465-466.
Sociale neurowetenschappen: onderzoeksgebied dat gebruikmaakt van methoden uit
hersenonderzoek om verschillende typen sociaal gedrag te onderzoeken. In dit onderzoeksgebied
worden methoden uit het hersenonderzoek gebruikt om verschillende typen sociaal gedrag te
onderzoeken, zoals stereotypering bij vooroordelen, attitudes, zelfbeheersing en emotionele
regulering.
Groepen kunnen zelf ook druk ervaren om zich te conformeren. Dit belangrijke sociaalpsychologische
proces waarbij conformisme van denken en besluitvorming van individuen in groepen, zoals
commissies, wordt gestimuleerd, werd door de psycholoog Irving Janis groepsdenken genoemd. Bij
groepsdenken conformeren leden van de groep hun mening aan wat volgens ieder van het de
consensus van de groep is. Vijf omstandigheden die het groepsdenken bevorderen zijn:
1- Directief leiderschap, een dominante leider.
2- Sterke cohesie in een groep, er zijn geen afwijkende meningen.
3- Gebrek aan normen waarin een zorgvuldige procedure is vastgelegd om bewijsmateriaal te
verzamelen en te beoordelen.
4- Homogeniteit van de sociale achtergrond en van de ideologie van de leden.
5- Sterke druk als gevolg van externe dreiging, met weinig hoop op een betere oplossing dan die
van de groepsleider.
,Groepsdenken: de term voor de gebrekkige oordelen en slechte beslissingen die door groepsleden
worden genomen en die in te sterke mate door veronderstelde groepsconsensus of door het
standpunt van de leider worden beïnvloed.
Cohesie: term die refereert aan solidariteit, loyaliteit en groepsgevoel.
Dubbele neiging om de kracht van de mens te overschatten en de kracht van de situatie te
onderschatten wordt fundamentele attributiefout genoemd.
- De neiging om bij het interpreteren van gedrag van anderen enerzijds een overmatige nadruk
te leggen op persoonlijke karaktertrekken terwijl anderzijds de situationele invloeden worden
geminimaliseerd.
Helden zijn mensen die in staat zijn verzet te bieden tegen situationele krachten waarvoor hun
groepsgenoten zwichten, en die zelf trouw blijven aan hun persoonlijk waarden.
- Iemand die in nood helpt of die een onrechtvaardig of corrupt systeem bevecht, zonder zich
erom te bekommeren of hij zal worden beloond of dat het afwijkende gedrag mogelijk
negatieve consequenties voor hem zal hebben.
Voorbeelden van zulke helden zijn de klokkenluiders. Klokkenluiden: personeelsleden maken illegale,
immorele of niet-legitieme praktijken die onder de controle van hun werkgever vallen, bekend bij
personen of entiteiten die tegen dergelijke praktijken actie kunnen ondernemen.
- Klokkenluiders: het bekend maken van bijvoorbeeld illegale praktijken of immorele situaties
zodat hier tegenop getreden kan worden.
(blz 472) Crossculturele replicaties van het onderzoek van Milgram: is een gehoorzaamheid
experiment. Bij de herhalingsonderzoeken was het niveau van gehoorzaamheid bij vrijwillige
proefpersonen relatief hoog. Crossculturele replicaties van Milgram's gehoorzaamheidsexperiment
onderzoeken of mensen in verschillende landen en culturen even gehoorzaam zijn aan autoriteit als
in het oorspronkelijke experiment. Dit helpt te begrijpen of gehoorzaamheid universeel is of
beïnvloed wordt door culturele verschillen, zoals machtsafstand of collectivisme. Over het algemeen
tonen veel replicaties aan dat mensen wereldwijd geneigd zijn bevelen op te volgen, hoewel de mate
van gehoorzaamheid kan variëren per cultuur.
Waarin proefpersonen extra geneigd waren om te gehoorzamen:
1- Als een gelijkwaardige persoon gehoorzaamheid voordeed (modelleerde) door in te stemmen
met de opdrachten van de autoriteitsfiguur.
2- Als het slachtoffer zich niet in de buurt bevond en als de proefpersoon hem niet zag of
hoorde, wat een gevoel van anonimiteit versterkte.
3- Als de ‘leraar’ onder direct toezicht stond van de autoriteitsfiguur, zodat de ‘leraar’ zich
bewust was van diens aanwezigheid.
4- Als de autoriteitsfiguur een hogere status had dan de ‘leraar’.
, Kortom: de mate van gehoorzaamheid wordt bepaald door situationele variabelen en niet door
persoonlijkheidsvariabelen. Op grond van deze resultaten kunnen we concluderen dat meetbare
persoonlijkheidskenmerken geen doorslaggevende rol spelen in gehoorzaam gedrag. Tien
elementaire manieren waardoor gewone mensen tot het kwaad kunnen worden verleid:
- Mensen doordringen van een ideologie die bepaalde acties of denkwijzen rechtvaardigt.
- Mensen eerst een triviaal schijnende, maar schadelijke handeling laten verrichten en
geleidelijk aanzetten tot steeds schadelijkere handelingen.
- Een leider zich in het begin meeleven laten gedragen, en geleidelijk aan steeds dictatorialer
laten optreden.
- Mensen vage en steeds veranderde regels geven.
- De handelende figuren en hun handelingen van een nieuw etiket voorzien om de ideologie te
legitimeren.
- Mensen sociale voorbeelden van volgzaamheid geven.
- Toestaan dat een afwijkende mening verbaal wordt geuit, maar alleen als mensen bevelen
blijven opvolgen.
- Dehumanisatie van het slachtoffer stimuleren.
- Verantwoordelijkheid spreiden.
- Het moeilijk maken zich aan de situatie te onttrekken.
Onafhankelijke variabele verwijst naar de verschillende condities waaraan de proefpersonen in een
experiment worden blootgesteld.
Omstandereffect (bystander effect) hoe groter het aantal omstanders dat getuige is van een
noodgeval, hoe kleiner de kans dat een van hen het slachtoffer te hulp komt.
- Ze vermoedden dat dat komt doordat elk individu ervan uitgaat dat een ander wel iets zal
doen, zodat hij of zij zelf niet betrokken hoeft te raken. Mensen die het gevoel hebben dat ze
deel uitmaken van een grote groep potentiële hulpverleners, ervaren een diffusie van
verantwoordelijkheid, oftewel een verstrooiing van de plicht van ieder individu om te
helpen, om persoonlijk betrokken te raken.
- Op het moment dat mensen weten dat ze niet anoniem zijn, zouden ze eerder gaan helpen.
Om de patronen die we in sociale interacties tegenkomen te kunnen verklaren, moeten we ook
begrijpen hoe we onze sociale werkelijkheid construeren: onze subjectieve interpretatie van andere
mensen en onze relaties met hen.
Beloningstheorie van aantrekkingskracht: die stelt dat aantrekkingskracht een vorm van sociaal leren
is. Als we de sociale kosten en baten van een relatie overzien, kunnen we meestal wel begrijpen
waarom mensen zich tot elkaar aangetrokken voelen. Vier belonende factoren die als duidelijke
voorspellers van aantrekkingskracht kunnen fungeren:
1- Nabijheid
2- Gelijkenis
3- Openheid
4- Fysieke aantrekkelijkheid
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rosalydegraaf. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.51. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now