Dit is een samenvatting van het vak sociale psychologie (onderdeel minor toegepaste psychologie, gegeven aan de HU) op basis van het bijbehorende boek en de PowerPoints van de lessen. Bevat alle belangrijke begrippen die bevraagd worden in het multiple choice tentamen. Succes!
Definitie sociale psychologie
Sociale psychologie is de wetenschap die bestudeert hoe gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen worden
beïnvloed door de echte of denkbeeldige aanwezigheid van anderen.
Kern sociale psychologie
De kern van sociale psychologie is sociale invloed: het effect dat woorden, daden of alleen al de aanwezigheid van andere
mensen invloed hebben op onze gedachten, gevoelens, attitudes of gedrag.
Sociaal psychologen onderzoeken deze sociale invloed met empirische methoden waarbij hypotheses en theorieën worden
getoetst met op waarneming of onderzoek gebaseerde methodes.
Doel sociale psychologie
Het doel van sociale psychologie is de universele wetten van menselijk gedrag te ontdekken (cross-cultureel onderzoek).
Sociale psychologie vs. verwante wetenschappen
Sociale psychologie Sociologie Persoonlijkheidspsychologie
Onderzoekt interne, psychologische Onderzoekt groepen mensen in Onderzoekt de kenmerken die
processen die mensen met elkaar bepaalde categorieën zoals gezin, ras, individuen uniek maken in termen
gemeenschappelijk hebben: religie of klasse: van persoonlijkheidsverschillen:
universele kenmerken kenmerken van samenlevingen individuele verschillen
Macht van de situatie
- Het gedrag van individuen wordt in sterke mate door de sociale omgeving beïnvloed.
- Veel mensen willen dat niet geloven. We hebben de neiging ons gedrag en dat van anderen uitsluitend op grond
van persoonlijkheidstrekken te verklaren en de macht van de situatie te onderschatten
= fundamentele attributiefouten
- Sociale- en omgevingsfactoren hebben gewoonlijk meer invloed dan persoonlijkheidsverschillen
Sociale interpretatie
- De relatie tussen individuen en de situatie is tweerichtingsverkeer
- Het is belangrijk te begrijpen hoe mensen de sociale wereld en gedrag van anderen waarnemen en interpreteren
- Hoe we ons in bepaalde situaties gedragen wordt niet bepaald door de objectieve omstandigheden,
maar door de wijze waarop we deze condities waarnemen = constructen
- Fenomenologie: hoe een object op iemand overkomt
- Gestaltpsychologie: subjectieve waarneming onderzoeken i.p.v. objectieve, fysieke eigenschappen
1
,Fundamentele menselijke behoeften
De wijze waarop een individu een situatie construeert, dus waarneemt, begrijpt en interpreteert, wordt bepaald door
2 fundamentele menselijke behoeften:
1. De behoefte om ons goed te voelen over onszelf
- Benadering vanuit zelfachting
- Vertekenen van de werkelijkheid om ons gevoel van eigenwaarde in stand te houden
- Gedrag van vroeger rechtvaardigen
2. De behoefte om accuraat waar te nemen
- Benadering vanuit sociale cognitie: hoe we denken over onszelf en de sociale wereld
- Accurate inzichten verwerven door effectieve beoordeling en nemen van effectieve besluiten
2. Methodologie
Hindsight bias
- De neiging om ons vermogen een uitkomst te voorspellen te overdrijven nadat we weten wat de uitkomst is
- Het is de wetenschap, kennis of inzicht achteraf
- Het doet iets met onze ‘common sense’: achteraf verklaren we wat we wisten, maar niet hebben aangegeven
- Vb: Hindsight bias ontstaat als de winnaar van de verkiezingen bekend is en je opzoek gaat naar de redenen
waarom die kandidaat heeft gewonnen. Nadat het feit heeft plaatsgevonden, lijkt de uitkomst onvermijdelijk
- Hindsight bias in de sociale psychologie: Als onderzoekers het resultaat eenmaal kennen, lijkt het of de
uitkomsten gemakkelijk voorspeld hadden kunnen worden
3. Sociale cognitie
Sociale cognitie
Hoe mensen sociale informatie selecteren, interpreteren, herinneren en gebruiken om oordelen te vormen
en beslissingen te nemen.
Automatische sociale cognitie duidt op een snelle en automatische manier van denken (een eerste indruk).
Gecontroleerde sociale cognitie duidt op weloverwogen nadenken met inspanning (belangrijke beslissingen).
Schema’s
Automatisch denken is een onbewust, onopzettelijk, onwillekeurig proces dat geen inspanning kost.
Het helpt bij het begrijpen van nieuwe situaties doordat we deze in verband kunnen brengen met eerdere ervaringen.
We gebruiken schema’s om nieuwe situaties te begrijpen.
2
, Een schema is een mentale structuur die we gebruiken om kennis over de sociale wereld te organiseren rond thema’s
of objecten. Schema’s beïnvloeden welke informatie we opmerken, waar we over nadenken en wat we ons herinneren.
Een schema over een specifieke gebeurtenis wordt een script genoemd.
Het schema dat in je opkomt, wordt bepaald door de toegankelijkheid: de mate waarin schema’s en concepten zich op de
voorgrond van ons bewustzijn bevinden waardoor het waarschijnlijker is dat we ze gebruiken bij onze oordelen.
Blijvend toegankelijk
- Blijvend toegankelijk en constant actief door eerdere ervaringen
- Bv. alcoholisme in de familie → kenmerken die wijzen op alcoholisme zijn constant toegankelijk
Tijdelijk toegankelijk
- Schema gerelateerd aan een doel dat je op dat moment hebt
(bv. leren begrip hindsight bias → kenmerken in je omgeving merk je eerder op als ‘wijsheid achteraf’)
- Schema tijdelijk toegankelijk door recente ervaringen:
een specifiek thema staat tijdelijk op de voorgrond door iets waar je over hebt nagedacht of hebt gedaan
Priming
Priming is het proces waarbij recente ervaringen de toegankelijkheid van een schema, kenmerk of concept verhogen.
Priming is een goed voorbeeld van automatisch denken, omdat het snel, onwillekeurig en onbewust gebeurd.
Als we anderen beoordelen, zijn we ons gewoonlijk niet bewust van het feit dat we concepten of schema’s toepassen waar
we om wat voor reden dan ook eerder aan dachten.
Perseveratie-effect
- Opvattingen over onszelf en de sociale wereld houden aan óndanks bewijzen van het tegendeel
- Vb. Je weet dat het beter is als je er een nachtje over slaapt, maar toch neem je direct een beslissing
- Hardnekkig schema
Bestraffingseffect
- Positieve opvattingen slaan ten gevolge van bewijzen van het tegendeel om naar zeer negatieve opvattingen
- Vb. Je hoort iets negatiefs over iemand waar je goed over denkt en past je mening daarop aan
- Schema dat extreem omslaat bij nieuwe informatie
Selffulfilling prophecy
De manier waarop mensen op basis van hun schema’s handelen heeft invloed op de mate waarin deze schema’s worden
bevestigd of ontkracht. Dit wordt selffulfilling prophecy genoemd = een zichzelf waarmakende voorspelling.
Selffulfilling prophecy is een voorbeeld van automatisch denken. Het is onbewust en onopzettelijk.
Het ontstaat als volgt
➢ Mensen hebben een verwachting over hoe iemand anders is
➢ De verwachting beïnvloed de manier waarop ze zich tegenover diegene gedragen
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Anoniems. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.95. You're not tied to anything after your purchase.
