------------------------------------------------------- Week 1 --------------------------------------------------------
Leerdoelen week 1
De student kan na deze onderwijsweek:
1. de grondslagen en beginselen benoemen waarop het Nederlandse stelsel van
strafvordering is gebaseerd;
2. de taken van de organen in de strafrechtspleging benoemen;
3. de voor de strafrechtspleging relevante rechten uit het EVRM benoemen en het
belang daarvan voor het formele strafrecht uitleggen;
4. de relatie tussen een schending van artikel 3 EVRM en artikel 6 EVRM uitleggen;
5. het begrip ‘verhoor’ toepassen op een casus en de wettelijke consequenties ervan
uitleggen;
6. het belang, de inhoud en de grenzen van het pressieverbod benoemen;
7. het belang en de reikwijdte van het nemo tenetur-beginsel uitleggen;
8. benoemen wanneer de verdachte recht heeft op bijstand van een advocaat in
verband met het politieverhoor en wat de consequenties zijn als dit recht is
geschonden;
9. een beredeneerd standpunt in nemen over de leerstukken van deze week aan de
hand van de dogmatiek, wetgeving en geldende jurisprudentie.
Hoofddoel Strafvordering
Het verzekeren van een juiste toepassing van het abstracte materiële strafrecht
Dat doel is tweedelig:
- Het bewerkstelligen dat de schuldigen (degenen die daadwerkelijk de strafwet hebben
overtreden) worden gestraft
- Het voorkomen van de bestraffing van onschuldigen (juiste toepassing)
Bijkomende doelen:
- Voorzien in een regeling waarin een adequate justitiële reactie kan worden gegeven op
strafbaar gedrag
- Eerbiediging van de rechten en vrijheden van de verdachte en andere betrokkenen
- Procedurele rechtvaardigheid
- Demonstratiefunctie
- Generale preventie en speciale preventie
- Voorkomen eigenrichting
, - Bijzondere wetten
- AMvB en ministeriële beschikkingen
- Beleidsregels (voor bv de Opiumwet)
- Internationaal recht (Raad van Europa en Europese Unie)
- Rechtersrecht
- Ongeschreven recht
Klassieke uitgangspunten (huidige wetboek):
- Rechterlijke onafhankelijkheid en onpartijdigheid
- Beroepsrechters
- Vervolgingsmonopolie OM (alleen het OM mag vervolgen)
- Opportuniteitsbeginsel (OM kan afzien van vervolging op gronden van het algemeen belang
verleend)
- Strafvorderlijke legaliteit (primaat bij wetgever)
- Geen procedure zonder aanleiding (verdenking of aanwijzing)
- Vermoeden van onschuld
- Hoor en wederhoor
- Recht op rechtsbijstand
- Recht op vertalen en vertolking
- Zwijgrecht
- Interne openbaarheid
- Externe openbaarheid
- Motivering
- Onmiddellijkheidsbeginsel (ter zitting onmiddellijk beoordelen)
Redenen modernisering WvSv:
1. Onderdelen van het wetboek houden onvoldoende rekening met nieuwe technieken of
veroorzaken onnodige en vermijdbare lasten
2. Het huidige wetboek stamt uit 1926
3. Talloze incidentele wijzigingen waardoor systematiek en vindbaarheid verloren zijn gegaan
4. Ontwikkelingen in de jurisprudentie zijn niet in de wet geïmplementeerd
5. Wetenschappelijke literatuur dringt aan op modernisering
Doelstellingen modernisering:
- Te voorzien in een wetboek waarin zo veel mogelijk bevorderd wordt dat een adequate
justitiële reactie kan worden gegeven op strafbaar gedrag, en dat onjuiste justitiële
beslissingen zo veel mogelijk worden voorkomen
- Een duidelijke regeling van de bevoegdheden en procespositie van de verschillende
deelnemers aan de strafrechtspleging
- Facilitering van een digitaal strafproces
- Vereenvoudiging van het voorbereidend onderzoek en de regeling van de
opsporingsbevoegdheden
- Stroomlijning van procedures in het vooronderzoek, de berechting en de tenuitvoerlegging,
waarbij gekeken wordt naar reductie van administratieve lasten
, - Verkorting van doorlooptijden waarbij de verantwoordelijkheid van de procesdeelnemers
voor een voortvarende procesgang wettelijk wordt vastgesteld en het onderzoek zoveel
mogelijk wordt afgerond voor de inhoudelijke behandeling ter zitting
- Een effectieve en persoonsgerichte tenuitvoerlegging van strafrechtelijke beslissingen
- Te voorzien in een wetboek dat systematisch van opzet is, het toepasselijke recht
weerspiegelt, een logische indeling kent en inzichtelijke is voor de burger
Uitgangspunten nieuw wetboek:
- Hoofddoel blijft ongewijzigd
- Opsporingsambtenaren blijven onder het gezag van het OM opsporen
- Opportuniteitsbeginsel
- Beroepsrechter
- Geen fundamentele herziening maar een stroomlijning en herstructurering
Mensenrechten en het strafrecht
- EVRM
Art. 34 EVRM: individueel klachtenrecht
Art. 93-94 Grondwet
Res interpretata-werking (= uitspraken van het EHRM zijn bindend voor
aangeklaagde staat maar hebben enige werking naar andere staten omdat het een
uitleg geeft op welke manier het EVRM moet worden uitgelegd)
Rechten absoluut of relatief? beide in EVRM (absoluut = geen uitzondering
mogelijk) artikel 6 EVRM (recht op eerlijk proces) is een relatief recht (kunnen
beperkt worden)
Art. 2-10 EVRM
Algemene opmerking bij artikel 6 EVRM:
- Uitwerking van de rule of law
- Bescherming tegen een willekeurig optredende overheid
- Er mag pas worden gestraft als de lidstaat de verdachte in staat heeft gesteld de hem in
artikel 6 gegeven rechten uit te oefenen
- Heeft betrekking op de gehele strafrechtspleging, dus ook op het voorbereidende onderzoek
dat van invloed is op (de eerlijkheid van) het eindonderzoek
- Niet limitatief
- EHRM beoordeeld de ‘procedure as a whole’
Artikel 6 EVRM: Recht op eerlijk proces
- Behandeling binnen een redelijk termijn
- Zwijgrecht (Jalloh, Gafgen)
- Nemo-teneturbeginsel (Jalloh, Gafgen)
- Onafhankelijke en onpartijdige rechter
- Onschuldpresumptie
- Op de hoogte gebracht worden van de beschuldiging
- Verdediging en rechtsbijstand
, - Ondervraging van getuigen
Ratio van het zwijgrecht en het nemo-teneturbeginsel: Kern!
1) Het voorkomen van ongeoorloofde dwang
2) Het voorkomen van onterechte veroordelingen
3) De autonomie van verdachten (verdachte heeft recht om te zwijgen om niet mee te hoeven
werken aan zijn eigen veroordeling)
Zwijgrecht: artikel 29 lid 2 Sv
Nemo-tenturbeginsel: artikel 96a lid 2,
Nieuw wetboek: artikel 2.7.2 (Een bevel als bedoeld in dit hoofdstuk wordt niet gegeven aan de
verdachte, tenzij de wet anders bepaald)
Het verhoor
Zwijgrecht, cautie en ongeoorloofde druk
Verhoor: alle vragen aan een door een opsporingsambtenaar als verdachte aangemerkt persoon
betreffende diens betrokkenheid bij een geconstateerd strafbaar feit
Artikel 29 Sv jo 3 EVRM
Pressieverbod MvT: ‘elke beïnvloeding, elke pressie van dien aard, dat zij een bepaalde verdachte
buiten staat stelt zich behoorlijk rekenschap te geven aan de inhoud zijner verklaringen, elk te lang
voortzetten van het verhoor, alle vragen welke de strekking hebben antwoorden te doen geven die
niet de vrije uitdrukking zijn van de gedachten van hem tot wie de vraag is gericht’
Ongeoorloofde verhoormethoden:
- Geweld (art. 3 EVRM)
- Bedreiging (Gafgen)
- Intimidatie
- Beloften, giften en gunsten
- Misleiding
- Misbruik van de verhoorsituatie of gezag
- Ongeoorloofde zedelijke druk (Zaans verhoren = psychische druk zo groot mogelijk maken
door andere factoren dan de zaak zelf te gebruiken)
Artikel 3 EVRM:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mmmroeling. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.68. You're not tied to anything after your purchase.