Summary
Samenvatting didactiek 2
- Course
- Institution
Uitgebreide samenvatting van het OPO Didactiek 2.
[Show more]
Seller
Follow
sien-basteleus
Content preview
Samenvatting didactiek 21. Spel
1.1. Spel, werk: een schuifjesmodel
1.1.1. Wat is spel?
In deze cursus wordt verder ingegaan op de visies van het ervaringsgericht onderwijs
en het ontwikkelingsgericht onderwijs wat betreft de waarde van spel en het
begeleiden van spelactiviteiten.
Spel heeft volgende kenmerken:
- Er is sprake van plezier
- Er is sprake van vrijheid van denken en handelen
- Er is sprake van regels
- Er is sprake van vrijwilligheid
- Er is sprake van een open en flexibele bezigheid
Er is sprake van plezier
- Het kind beleeft plezier aan het spelen, het is intrinsiek bevredigend
- Er is betrokkenheid (hoe hoger de betrokkenheid, hoe rijker/creatiever het spel)
Er is sprake van vrijheid van denken en handelen
- Kinderen bepalen zelf hoe ze iets doen en wat ze doen
- Ze geven zelf betekenis aan hun handelen (vb een blok is een auto)
Er is sprake van regels
- Kinderen zijn vrij in het spelen, maar maken ook regels die ze zelf verzinnen en
toekennen aan een situatie
Er is sprake van vrijwilligheid
- Het spel komt vanuit het kind zelf, het is zijn eigen fantasie/verbeeldingskracht
- Je kan als volwassen een kind verplichten met iets te spelen, maar het kind
bepaalt nog zelf hoe het zal omgaan daarmee en hoe betrokken het zal zijn
Er is sprake van een open en flexibele bezigheid
- De focus ligt op het spelen, niet op het bereiken van een vast omschreven
product
In het kleuteronderwijs moeten de kinderen de mogelijkheden krijgen om tot spel te
komen dat aan deze kenmerken voldoet. De juf moet tijd voorzien, ruimte scheppen
en de materialen voorzien.
Het spel van kinderen is mede afhankelijk van hun ontwikkeling. Welk soort spel de
kinderen spelen, hangt af van hun mogelijkheden, van de ontwikkeling van hun
1
,motoriek, hun voorstellingsvermogen, hun taalontwikkeling... Spel is waardevol, want
door vrij te spelen gaan kinderen op verschillende vlakken ontwikkelen.
1.1.2. Werk of gestuurde uitdagingen?
Alle activiteiten die worden aangeboden in het KO, zullen speels ingekleed zijn, maar
voldoen niet aan alle kenmerken van spel. Indien er niet aan alle spelkenmerken
wordt voldaan, is er sprake van een activiteit met een pedagogische list.
Een activiteit met een pedagogische list: werk
- = in de activiteit is er een ingebouwde taak of opdracht
- = werk
- Werk: een speels karakter, maar door het materiaal of door de opdracht heeft
het eerder een gesloten karakter. De opdracht wordt gestuurd door de opdracht,
het materiaal.
- Weinig tot geen kansen voor kleuterinitiatief
- VB de kinderen mogen niet vrij omgaan met de bouwmaterialen, maar krijgen de opdracht een
boerderij te maken met stallen. De leerkracht stuurt dus de activiteit
- VB een puzzel maken, de lotto spelen
- ! werk moet ook met plezier kunnen gedaan worden
1.1.3. Overeenkomsten en verschillen: spel en werk
Het belangrijkste verschil tussen spel en werk: de mate van vrijheid van het kind om
de activiteit zelf vorm te geven
- VB puzzel: werk je kan er enkel mee puzzelen, het materiaal stuurt de kleuter
waardoor er geen vrijheid is
- VB spelen met zand: spel het kind kan vrij omgaan met zand en de bijhorende
speeltjes
Er zijn ook activiteiten die kenmerken bevatten van werk, maar initiatief van de
kleuter toelaten
VB opdracht bouwhoek: straat met huizen maken: hoe ze dit doen, welke huizen er in komen te staan
mogen ze kiezen
Het schuifjesmodel: je kan het schuifje verzetten in de richting van het spel of in de
richting van het werk. Dit kan meermaals per dag gedaan worden.
- Het is van belang je bewust te zijn van dit model zodat je een gevarieerd,
evenwichtig aanbod kan uitbouwen die zowel werk, spel als een combinatie
bevat
2
, 1.2. Ontwikkeling van het spel
Basis voor spel: spelend bewegen, sensopathisch spel, manipulatief spel
Spelend bewegen sensopathisch spel manipulatief spel
Een baby beweegt veel: spelend bewegen. Daarna gaat het de mogelijkheden met
zijn eigen lichaam gaan ontdekken door het sensopathisch spel.
Sensopathisch spel: een samentrekking van voelen en ervaren. Het gaat voelend gaan
ervaren en de prikkeling van zintuigen staat voorop.
Na het sensopathisch spel, volgt het manipulatief spel. Jonge kinderen gaan
speelgoed en andere voorwerpen manipuleren door het betasten met de handen en
het te doen bewegen.
‘ wat is dit, hoe zit het in mekaar en wat kan ik er mee doen’
- Jonge kinderen spelen vooral dit soort spel: ze gaan op ontdekkingstocht
- Deze spelvorm is ook belangrijk bij oudere kinderen, het komt tijdens de hele
ontwikkeling aan bod
In de hoeken:
- In elke uitgeruste kleuterklas vind je hoeken terug die op het sensopathische en
manipulatieve spel gericht zijn (VB waterbak, zandtafel, tijdelijke hoek met graan
modder schuim…)
- In deze hoeken stimuleren ze hun zintuigen adhv bepaalde materialen (klei,
plasticine) en gaan ze (onbewust) verkennen
- In élke hoek gaan kinderen sensopathisch en manipulatief om met de
aangeboden materialen
o VB in het zand spelen en taarten bakken, een zandkasteel bouwen
- Kleuters gaan hun sensopathisch en manipulatief spel ook uitbreiden met andere
SAMENVATTI
NG: Bij de
één- en
tweejarigen
wordt het
spel (niet
alleen
soorten spel zoals er iets mee gaan construeren (constructiespel of beeldend
rollenspel,
werken) of experimenteren
maar vele
o VB uitproberen welke materialen zinken en drijven, potjes overgieten
spelactiviteit
Bewegingsspel: van nature uit gaan jonge kinderen hun lichaam oefenen en) in
dusbewegen.
Ze zijn gericht op bewegen en actie. gekenmerkt
VB ze gaan heen en weer rijden met een auto of lopen zomaar rond met een speelgoedbuggy
door of een
winkelkarretje, ze kruipen ergens op of onder, ze gooien iets met geweld om voor de pret
beweging en
- Er is nood aan beweging in elke hoek voldoende bewegingsruimte manipulatie.
voorzien in
de klas Ze zijn
motorisch
bezig, 3
gebruiken
hun hele lijf
om grip te
, De ontwikkeling van het rollenspel
Het bewegen en manipuleren gaat verder bij peuters, waarbij de voorwerpen een rol
of functie gaan krijgen. VB: een stokje wordt een telefoon, kralen zijn soep…
Door het geven van een rol of functie ontstaat er symboolbewustzijn en is er een
overgang van het manipuleren naar het rollenspel.
Rollenspel: kinderen geven willekeurige voorwerpen een symbool, ze geven zelf
betekenis. Ook kinderen kunnen zelf een rol aannemen in het spel en passen hier hun
handelingen en gedragen aan (rolgebonden handelingen). VB: moeder gaat koken, pop
wassen…
! het spel vormt nog geen echt verhaal, maar bevat flarden of momenten.
Eenvoudige rollenspel (3-4j): de kleuters gaan de rol benoemen en het spel gaat
medespelers krijgen. De fantasie en het inlevingsvermogen gaan toenemen, ze spelen
de rollen zoals zij dat willen waardoor het spelen meer een imitatie van iets is. Ze
maken gebruik van de mentale voorstellingen van de rollen die ze tegenkomen in hun
omgeving.
Thematisch rollenspel: een gezamenlijk rollenspel met een gemeenschappelijk thema.
Er worden meerdere rollen opgenomen en er zijn meerdere handelingen en
gebeurtenissen. Er wordt een verhaal opgebouwd
VB: een winkelier en zijn klanten, een moeder met haar kinderen, een tandarts heeft een patiënt… de
bakker die taarten en broodjes maakt, verkoopt en de klant die deze koopt en in zijn huisje een feestje
viert, de prinses die met de ridder trouwt en samen in het kasteel gaan wonen
- Het inlevingsvermogen, taal en sociale vaardigheden zijn van belang
- Leeftijd thematisch rollenspel: 6-7j
In de hoeken:
- In een goed uitgeruste klas zijn er 1 of meerdere hoeken ingericht die speciaal
gericht zijn op het rollenspel: poppenhoek/huishoek, winkel, verkleedhoek
- In elke hoek waar kinderen vrij kunnen spelen, kan er rollenspel ontstaan
Enkele voorbeelden:
- in de bouwhoek een kasteel maken en daar vervolgens spelen met kleine
riddertjes
- in de autohoek spelen dat er een grote botsing gebeurt en dat de ambulance
moet kome
- met klein speelgoed bezig zijn en een heel verhaal gaan spelen met hun popjes
in hun huisjes
- op het klim- en glijdtoestel gaan spelen dat ze acrobaten zijn in een circus
Constructief spel
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sien-basteleus. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
49497 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now