Rechtshandeling: een handeling met een beoogd rechtsgevolg. Er bestaat een onderscheid:
- Eenzijdige rechtshandeling: tot stand gebracht door één persoon.
o Eenzijdige niet-gerichte rechtshandelingen: het maken van een testament,
aanvaarding of verwerping van een nalatenschap.
o Eenzijdige gerichte rechtshandelingen: door één persoon tot stand gebracht,
maar tot een of meer bepaalde andere personen gericht (b.v. opzegging van
een huurovereenkomst, ontslag, buitengerechtelijke vernietiging van een
rechtshandeling 3:50).
- Meerzijdige rechtshandelingen: tot stand gebracht door twee of meer personen. De
verreweg belangrijkste groep binnen de meerzijdige rechtshandelingen wordt
gevormd door de overeenkomsten.
Partij (bij een rechtshandeling): degenen die haar tot stand brengen.
- Eenzijdige niet-gerichte rechtshandeling: slechts één partij betrokken.
- Eenzijdige gerichte rechtshandeling: eveneens slechts één partij betrokken, maar
bovendien een geadresseerde.
- Meerzijdige rechtshandeling: wordt tot stand gebracht door twee (of meer) partijen
(partij en wederpartij).
1. Wanneer komt een overeenkomst tot stand?
De totstandkoming van een rechtshandeling
De totstandkoming van een overeenkomst is gebaseerd op een dubbele grondslag(art. 3:33):
1. Een op rechtsgevolg gerichte wil
2. die zich door een verklaring heeft geopenbaard
Wilsleer: van contractuele gebondenheid is slechts sprake indien en voor zover aan de
verklaring ten grondslag ligt een daarmee corresponderend, volwaardig wilsbesluit.
Het rechtsverkeer wordt hierdoor ernstig belemmerd, omdat nooit zekerheid bestaat dat
een bepaalde verklaring tot contractuele gebondenheid zal leiden.
Verklaringsleer: men is gebonden aan hetgeen men verklaart. Volgens deze leer leiden ook
verklaringen die in strijd zijn met het bedoelde tot contractuele gebondenheid.
In ons BW daarom de leer van de dubbele grondslag: een rechtshandeling vereist een op
een rechtsgevolg gerichte wil die zich door een verklaring heeft geopenbaard.
Art. 3:35: er wordt ook waarde toegekend aan het bij de wederpartij (of de geadresseerde)
opgewekte vertrouwen.
Aldus wordt de totstandkoming van de rechtshandeling op een dubbele grondslag
gebaseerd:
1. De geopenbaarde wil (3:33): intreden van de rechtsgevolgen verklaard uit het feit
dat zij door de handelende zijn gewild. Maar een zuiver interne wil is onvoldoende:
de wil moet in een verklaring zijn geopenbaard.
a. De verklaring wordt geregeld in 3:37. Zij is in beginsel vormvrij, en kan ook in
gedragingen (waaronder nalaten) besloten liggen. Uit wet of rechtshandeling
kan echter een vormvereiste voortvloeien (3:37 lid 1). Moet een verklaring
, schriftelijk worden gedaan, dan kan zij ook bij exploot geschieden (3:37 lid 2).
Ook andere mededelingen dan wilsverklaringen zijn in beginsel vormvrij (3:37
lid 1), b.v. mededeling van een cessie aan de debiteur (3:94), kennisgeving
van gebreken door koper aan verkoper (7:23).
2. Het opgewekte vertrouwen (3:35): De wederpartij of geadresseerde heeft
gerechtvaardigd (eis 3) vertrouwd (eis 2) op een door de ander gewekte schijn (eis 1).
De primaire grondslag is de wil (als wil en verklaring overeenstemmen), als deze niet
overeenkomen komt opgewekte vertrouwen als subsidiaire grondslag te hulp. De
rechtshandeling kan zo toch tot stand komen, als deze grondslag wordt
gerechtvaardigd.
a. Gerechtvaardigd vertrouwen moet worden beoordeeld;
b. Redelijkheid en billijkheid wordt in achtgenomen.
Vertrouwensbeginsel (art. 3:35): beschermt degene die andermans verklaring of gedraging
heeft opgevat als een door die ander tot hem gerichte verklaring van een bepaalde
strekking.
Uitzondering op toepasselijkheid van 3:35 (3:37 lid 4): Als een verklaring onjuist is
overgebracht door een door de ontvanger aangewezen communicatiemiddel, dan geldt het
ontvangene niet als verklaring van de afzender. De ontvanger kan zich dan niet op de
bescherming van 3:35 beroepen (in verband met het sub 1 genoemde vereiste).
Samenvatting totstandkoming van de rechtshandeling
Mogelijke situaties:
1. Wil en verklaring stemmen overeen. De rechtshandeling komt tot stand krachtens
3:33.
2. Wil en verklaring stemmen niet overeen, maar de ontvanger van de verklaring doet
een geslaagd beroep op zijn gerechtvaardigd vertrouwen. De rechtshandeling komt
tot stand krachtens 3:35 jo. 3:33.
3. Wil en verklaring stemmen niet overeen, de ontvanger van de verklaring heeft geen
beroep op 3:35 of laat dit beroep achterwege. Er komt in het geheel geen
rechtshandeling tot stand. Uitzondering: een eenzijdige gerichte of meerzijdige
rechtshandeling van een geestelijk gestoorde komt wel tot stand, maar is
vernietigbaar (3:34 lid 2, nr. 36).
Ten aanzien van een eenzijdige niet-gerichte rechtshandeling is 3:35 niet van toepassing: de
totstandkoming is alleen van 3:33 afhankelijk.
Obligatoire (verbintenisscheppende) overeenkomst: middel waardoor partijen zelfstandig
onderlinge rechtsbetrekkingen kunnen aanknopen.
Verbintenis: een vermogensrechtelijke rechtsbetrekking tussen twee (of meer) personen
krachtens welke de een tot een bepaalde prestatie is verplicht, terwijl de ander tot die
prestatie is gerechtigd.
Een verbintenis kan rechtstreeks uit de wet voortvloeien, wet kan ook verwijzen naar een
bron waaruit verbintenissen kunnen voortvloeien.
Andere overeenkomsten dan de obligatoire: huwelijksvoltrekking en bewijsovereenkomst.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anneliekespanninga. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.80. You're not tied to anything after your purchase.