Summary
Samenvatting probleem 8 Recht, Economie en Maatschappij
- Course
- Institution
Werkgroepuitwerkingen probleem 8 Recht, Economie en Maatschappij
[Show more]
Seller
Follow
anneliekespanninga
Content preview
Probleem 8 REM1. Welke kosten en risico’s spelen een rol bij de beslissing om al dan niet te gaan
procederen?
Door internaliseren van externe effecten dalen de totale ongevalskosten. Om via het
aansprakelijkheidsrecht de juiste prikkels te geven moete geleadeerden wel een zaak
beginnen. Toegang tot het recht is ex ante dus belangrijk, anders worden
schadeveroorzakers niet met de externe effecten geconfronteerd.
Toch zullen niet alle claims die maatschappelijke waarde hebben worden ingediend;
- Eiser kan over te weinig financiële middelen beschikken om een zaak te financieren;
- Er kan sprake zijn van gespreide schade of strooischade (schade is per eiser zodanig
beperkt dat proceskosten het niet waard zijn);
- De uitkomst van een rechtszaak kan onzeker zijn, vanwege risicoaversie en de kans
dat proceskosten uitstijgen boven het resultaat bij winst kan het zijn dat potentiële
eiser het niet aandurft een zaak te beginnen.
Rationeel apathisch: op basis van een afweging van de verwachte kosten, baten en
mogelijkr risico’s kan het rationeel zijn geen zaak te beginnen. Aansprakelijkheidsrecht
verstrekt dan niet de wenselijke gedragsprikkels.
- ‘Kleine eisers vs grote gedaagden’.
- Door gebrek aan informatie vreest de benadeelde niet aan de bewijslast van
onzorgvuldigheid/causaliteit te voldoen. Wordt dan geen zaak begonnen omdat kans
op succes laag is.
- Benadeelden kunnen afwachten om te kijken of iemand anders een rechtszaak
begint, waarvan men kan meeprofiteren. (free-riderprobleem)
- Geen enkel individu is als eiser ontvankelijk, bij bijvoorbeeld verminderde
luchtkwaliteit of andere milieuschade.
2. Welke oplossingen bestaan er voor het probleem dat hoge risico’s en kosten de
toegang tot het recht kunnen beperken?
Strafrecht kan niet alles oplossen; om de pakkans te vergroten en een eventueel ontradend
effect te versterken kan aanvulling van het privaatrechtelijk sanctiearsenaal daarom
aangewezen zijn.
Mogelijke oplossingen:
1. Collectieve afhandeling van massaschade
Voordelen
- Door bundeling van individuele claims dalen de kosten per eiser door spreiding. Dit
bestrijdt rationele apathie en zorgt voor daling in systeemkosten.
- Doordat de kosten dalen neemt het probleem van risicoaversie in belang af. Het
financiële risico daalt.
- Informatieasymmetrie kan verminderen; door bundeling ontstaan schaalvoordelen,
waardoor meer middelen beschikbaar zijn voor (kostbare) informatieverzameling,
deskundige belangenbehartiging etc.
- Door de collectieve actie wordt de totale schadeomvang beter duidelijk en
internaliseert de laedens het externe effect meer. Goed vaststellen van
schadeomvang is ook van belang voor beoordeling van onrechtmatigheid.
, - Free-riderprobleem kan worden opgelost, maar alleen als resultaat van collectieve
actie alleen geldt voor degenen die bij de actie zijn aangesloten.
In situaties waarin er geen sprake is van individuele benadeelden die een vordering zouden
kunnen instellen, is een bundeling van claims niet mogelijk. Collectieve afhandeling in de
vorm van een representatieve vordering kan hier een oplossing voor bieden. Op deze
manier kan een laedens immers toch worden geconfronteerd met de door hem
veroorzaakte schade, bijvoorbeeld aan het milieu.
De mate waarin rationele apathie en free-ridergedrag worden tegengegaan, hangt sterk af
van de omvang van de groep en de manier waarop de groep gevormd wordt.
Realistische alternatieven:
- Opt-inacties;
- Opt-outacties: voorkeur van rechtseconomen. De vrees bestaat dat vanwege
rationele apathie, informatieasymmetrie en free-ridergedrag relatief weinig mensen
gebruik zullen maken van een opt-in, zodat de groep niet groot genoeg wordt om de
bovenbeschreven voordelen te behalen.
Een opt-outgroep is naar verwachting veel groter en empirisch onderzoek bevestigt dat de
opt-outratio meestal laag is. Het argument dat opt-out op gespannen voet staat met
partijautonomie en het grondwettelijk recht op toegang tot de rechter is vaak een lege huls,
zeker in gevallen van strooischade. Vanwege rationele apathie komt er immers in veel
gevallen helemaal geen individuele claim (of zelfs maar een opt-in).
Nadelen collectieve afhandeling
- Principaal-agentprobleem: als persoon namens iemand anders handelt hebben zij
niet altijd dezelfde belangen. Dit probleem speelt al bij individuele acties, omdat de
cliënt niet altijd voldoende informatie en deskundigheid heeft om het werk van de
advocaat te kunnen beoordelen. In collectieve acties, waar het belang van individuele
eisers meestal relatief klein is en de juridische materie complex, speelt dit nog
sterker. Het gevaar bestaat dus dat de belangenbehartiger eigen belangen nastreeft
en dat geen enkele benadeelde adequate controle houdt.
o Bij resultaatafhankelijke beloningen is dit minder. Dit bestrijdt ook de
rationele apathie en risicoaversie, omdat de advocaat de procedure
voorfinanciert en het risico van verlies draagt.
- Gevaar van ‘frivole claims’ en ‘blackmail settlements’: gaat om vorderingen die
(vrijwel) geen kans van slagen hebben en die eigenlijk niet voor de rechter zouden
moeten worden gebracht, omdat de maatschappelijke kosten ervan hoger zijn dan
de maatschappelijke baten. De reden dat ze toch in een collectieve actie zouden
kunnen worden gebracht, is omdat het voor de gedaagde(n) aantrekkelijker kan zijn
om zo’n zaak te schikken dan te procederen, zelfs als de procedure zou worden
gewonnen. Het proces brengt immers onvermijdelijk proceskosten met zich mee en
zou reputatieschade kunnen veroorzaken. Als schikken voor de gedaagde(n)
goedkoper is dan procederen, dan zou het voor eisers dus toch aantrekkelijk kunnen
zijn een claim te starten om zo’n blackmail settlement af te dwingen. Er is echter
geen empirisch bewijs dat dit in de praktijk vaak gebeurt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anneliekespanninga. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.68. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now