Week 8; Wat is eigendom?
Naar hoorcollege geweest en kennisclip achteraf gekeken.
Wat is privaat eigendom?
Definiëring: privaat eigendom is een juridische en economische creatie, het is iets dat
in de wet staat geschreven. Het is geen natuurlijk gegeven. Privaat eigendom wordt
gekenmerkt door het feit dat we een soort vrije beschikking hebben over het goed
waarover we eigenaar zijn. Als je eigenaar bent van een auto kun je zelf bepalen
waar je die auto allemaal voor gebruikt, dat is vrije beschikking. Iets bezitten is niet
hetzelfde als eigenaar zijn van iets. De sleutel van het kantoor op de uni is
persoonlijk bezit van de leraar maar geen eigendom want als het contract op de uni
zal aflopen moet hij de sleutel weer inleveren. Er zijn veel dingen die we bezitten
maar waar we geen eigenaar van zijn.
Het is moeilijk om een vrije markt te hebben zonder privaat eigendom te hebben.
Vrije markt vertrekt van het idee dat we vrij zijn om te kopen en te verkopen. Privaat
eigendom zorgt ervoor dat we een bepaalde mate van vrijheid kunnen hebben. Het
feit dat we zelf een auto kunnen bezitten komt door vrijheid, er is eigenlijk niemand
die jou zegt hoe je je eigendom moet gebruiken.
Privaat eigendom is als het ware de hoeksteen van de kapitalistische economie. Het
kapitalisme is een economisch systeem waarin de dominante eigendomsvorm die
van privaat eigendom is.
Historische dimensie
Economische systemen hebben een historisch karakter. Ze veranderen over de tijd.
Economische systemen zijn er niet zomaar, ze zijn het resultaat van een menselijke
institutie. Privaat eigendom wordt gecreëerd, het is niet iets dat van nature bestaat.
Er zijn nu andere eigendomsverhoudingen, nu kun je mensen niet als bezit houden.
In de tijd van de slaveneconomie kon dat wel.
Legitimatieprobleem, hoe legitimeer je privaat eigendom? Waarom kan je zeggen dat
deze auto van mij is en niet van iemand anders?
Magna Carta (1215)
Conflict Jan zonder land en edellieden
Waarborg individuele vrijheden en rechten
o Geen belasting zonder algemene instemming
o Geen willekeurige arrestatie vrij man, of gevangenschap
o Geen ontzegging van recht
Met dit document bevestigde de koning dat hij geen extra belastingen zal heffen
zonder algemene instemming van zijn edellieden. Ook bevestigde hij hierin dat er
geen willekeurige arrestaties of gevangenschappen zullen zijn en dat iedereen recht
heeft op een vrij proces als hij/zij voor iets wordt veroordeelt.
Charter of the forest (1217)
Soort bijvoeging op Magna Carta, het gaat ook over rechten maar meer over
eigendomsrechten. Het gaat over hoe eigendom verdeeld zou worden. Het koninklijk
domein werd ingeperkt en er kwam algemene toegang tot ‘bossen’. Engelse mochten
eindelijk hun ding doen in de bossen. De natuur is in het principe van iedereen, dit
,was de eerste keer dat dit in een document werd vastgelegd. Het was een
herbevestiging en codificering van een oud gebruik/recht.
“These liberties concerning the forests we have granted to everybody”
Waarom was dit relevant?
In de middeleeuwen was er een agrarische, pre-industriële economie. 1x per jaar
kwam de lokale heer langs en eiste hij een deel van de oogst, boeren verrichtten
taken op het land. Voor de rest zijn de boeren eigenlijk redelijk vrij. Dankzij die vrije
toegang tot rivieren en bossen enz. waren mensen in de gelegenheid om zich in hun
basisbehoeften te voorzien. Mensen konden in hun meest basale behoeften voorzien
zonder hiervoor te betalen. In het heden is dat niet zo, wij moeten voor de vervulling
van onze basisbehoeften een omweg maken naar de geldeconomie en de markt.
Gemeenschappelijk eigendom wilt niet zeggen dat je kan doen wat je wil, er zijn juist
strenge regels. Bijv. collectieve afspraken over toegang tot agrarische bronnen. Het
is niet alleen een eigendomsvorm maar ook een management vorm, manier om
toegang tot resources te gaan organiseren. In een agrarische pre-industriële context
is dit de meest efficiënte manier om alles te organiseren, het was lange tijd de
dominante eigendomsvorm. We zien dit op vandaag ook nog terugkomen in de
agrarische gemeenschap.
Enclosures
= omheining
Met de komst van de moderniteit (15e,16e eeuw) zagen we een evolutie naar het
privatiseren van de gemeenschappelijke eigendommen. Mensen gingen letterlijk
stukken natuur omheinen. In de 18e en 19e eeuw gebeurde dit opnieuw. Je ziet dat
de natuur geprivatiseerd wordt door middel van enclosures. Dit was een proces
waarbij edellieden of rijke burgers op een gegeven moment zeiden; dit is van mij, als
iemand anders er dan aan kwam had dit ernstige gevolgen voor diegene. Het was
een soort schending van de wet maar het gebeurde, het was een gewelddadig
proces.
In die tijd bracht het ook een sociale crisis mee. Het ging gepaard met armoede,
vagebonden en struikrovers, migratie en revolte.
Tijdens het kolonialisme waren er ook enclosures, mensen kwamen op een land en
eigende zich dit toe. Er ontstonden erg vaak conflicterende opvattingen over
eigendom. West-Europeanen zagen eigendom als iets dat privaat was, je hebt een
stuk land, je kan dat omheinen, je doet ermee wat je wil. Inheemse volkeren hadden
een andere opvatting over eigendom ze zagen eigendom veel meer in de zin van
gebruik en bezit. Grond is nooit van iemand.
Commons en enclosures vandaag
Landgrabbing
o Multinationals, overheden vaak zeggen ze kun je aantonen dat dit
land van jou is maar dat kunnen mensen dan niet omdat het niet is
vastgelegd maar van generatie op generatie is overgegeven. Dan pakt
de overheid of multinationals het gebied in.
o Grondstoffen, landbouw
o ‘Ethnische’ conflicten
, Slums en aangroei steden, vaak mensen die van een agrarische situatie
noodgedwongen naar de stad moeten verhuizen.
Migratie
Ecologie
Kapitalisme
Een kapitalistische economie wordt gekenmerkt door het feit dat de dominante
eigendomsvorm privaat eigendom is. Specifiek voor een kapitalistische economie is
het feit dat het gaat om een privaat eigendom van productiemiddelen. Het is niet
gewoon privaat eigendom maar privaat eigendom van productiemiddelen, zoals
machines en patenten.
Eigendom betekent dat je over een bepaald goed vrij kan beschikken.
Sociale en juridische constructie
privaat eigendom bestaat niet, eigendom is er omdat het in wetten staat
beschreven. Als we morgen allemaal samen beslissen dat eigendom niet meer
bestaat, dan zal het ook niet meer bestaan. Het is een sociale constructie.
Verzameling rechten
Exclusief
Vrij gebruik
Management
Eigendom kan toebehoren aan een individu of aan een rechtspersoon. De dominante
eigendomsvorm in onze economie is private eigendom.
Verschillende eigendomsvormen
1. Privaat eigendom
2. Gemeenschappelijke eigendom, zal eerder democratisch zijn.
3. Publiek eigendom, kan democratisch zijn maar zal eerder autoritair zijn. Wordt
beheerd door de staat in naam van het publieke belang.
Legitimatie? Waarom kun je zeggen dat een stuk land in de natuur van jou is? Dat is
een filosofische vraag.
Drie klassieke, filosofische legitimeringen
First occupation theory
o Hugo Grotius (+1645)
Labor theory
o John Locke (+1632)
Utilitarian theory
o Jeremy Bentham (+1832)
First occupation theory
Grotius, Puffendorf
Oorsprong: gemeenschappelijk
Eerste bezit, gebruik eigendom. Het idee dat; de eerste die het stuk land
bezit, dat die ook de eigenaar van het stuk land is.
Erkenning
First occupation vandaag
Kritiek, het is altijd iemands land dus het is nooit echt een first occupation.
Duidelijk een theorie die ingepakt zit in de koloniaanse sfeer.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller josiencusters1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.15. You're not tied to anything after your purchase.
