Class notes
College aantekeningen Kernthema's Bestuurs Organisatiewetenschap
- Course
- Institution
Collegedictaat van 37 pagina's voor het vak Kernthema's Bestuurs Organisatiewetenschap aan de VU
[Show more]
Seller
Follow
matthiaelders
Content preview
Kernthema’s bestuurs- enorganisatiewetenschap
HC 1: Introductie
Literatuur
- Grey Introduction
- Grey H1 Bureaucracy and scientific management
Inhoud college
- De historische achtergrond van de opkomst van bestuur en organisatie
- De opkomst van de bestuurs- en organisatiewetenschappen
- De opkomst van de bureaucratie als het dominante model voor hoe te organiseren en te
besturen
- Taylor’s scientific management
Centraal debat
I. Rationeel-bureaucratische vs. humanistische/sociale sturing
B&O: aanvullende perspectieven
Bestuur Organisatie
Dicht op bestuurders, beleidsmakers, overheid Dicht op managers, professionals, uitvoerders
Macro: het systeem, het grotere plaatje Meso/micro: interne organisatie, mens + zijn
sores
Richting: wat we willen Inrichting: hoe we het doen
Voorschrijvend en normatief: hoe het zou Beschrijvend en begrijpend: hoe het feitelijk
moeten werken werkt
Stellingen
1. Organisaties zijn knooppunten of de spil waar alles op draait: zij ordenen onze contacten,
reguleren onze dag, reguleren ons leven
a. Organisaties zijn overal (duo, vu, klm, etc.)
b. Organisaties zijn er de hele dag
c. Organisaties zijn er ons hele leven
d. Macro: denk bijvoorbeeld aan globalisering via internationaal opererende
organisaties als VN, Rode Kruis
e. Micro: Nutella, Mastercard
, f. Op straat lopen we langs elkaar heen, in organisaties komen we elkaar tegen. → in
organisaties gedragen mensen zich op een bepaalde manier tegen elkaar (bakker-
klant, docent-student)
2. De rol als spil in de samenleving is in de afgelopen eeuw almaar toegenomen: wij leven in een
organisatie-samenleving
Organisaties zijn cruciale knooppunten, bepalend voor wie wij zijn en wat we doen en die rol
is alleen maar toegenomen, maar wat weten we nou helemaal van organisaties en hun
werking?
3. Wij weten over het algemeen geen moer van organisaties en hun werking
a. Georganiseerd leven is vaak volkomen vanzelfsprekend. Het is zo vanzelfsprekend
geworden dat er niet meer over gesproken wordt.
b. Alles blijft verborgen achter een gouden muur → belang van organisaties
(uitzondering uni) → zorgt ervoor dat de buitenwereld geen vragen stellen →
organisaties blijven verborgen
4. Organisaties zijn overal, maar wij zien ze niet of krijgen ze niet te zien
5. Werk kan soms saai zijn, maar werkende mensen bestuderen is juist niet saai
a. Psychologische complexiteiten op werk → mensen kunnen niet om elkaar heen
b. Nederlanders vinden vaker dan andere nationaliteiten privé belangrijker dan werk en
leuk werk belangrijker vinden dan een goed loon. Oftewel, werk mag het leven niet
overnemen. Door de welvaart in Nederland hebben Nederlanders ook wel de luxe
om dit te zeggen. De vanzelfsprekendheid van genoeg geld en een sociaal vangnet
veroorzaken dit. Nederland is een postmaterialistische samenleving. Nederlanders
hechten meer dan andere landen waarde aan vrije tijd. Aan de andere kant blijkt uit
de werkcijfers dat er in Nederland veel overuren worden gemaakt en de
productiviteit hoog is.
Werk: inkomen
- Structuur
- Identiteit + status
- Gezelschap + sociaal netwerk
- Ontplooiing + uitdaging
- Betekenis voor jezelf/de samenleving
- Plezier + geluk
Depressie is vaak werkgerelateerd: werk, rottige baan, baanzekerheid.
6. Nederlanders denken dat het om je privéleven draait, maar in de praktijk draait het minstens
even zeer om je werk.
Organisatie: doelgericht (maar vaak halverwege wordt het doel uit het oog verloren),
activiteiten op elkaar afgestemd
, - Enerzijds multinational, anderzijds zzp’er
- Enerzijds lokaal, anderzijds mondiaal
- Enerzijds legaal, anderzijds illegaal
Organisatie: vaststaand ding/product of een proces? Organisaties zijn een doorlopend proces
→ aan de andere kant is een organisatie altijd afhankelijk van mensen die denken dat het een
vaststaand product is.
7. Het fenomeen organisatie is niet eenduidig. Het is van alles tegelijk: orde en wanorde, proces
en product
8. Elke ordening (historisch, theoretisch, thematisch) van het gebied b&o is per definitie
onvolmaakt en onvolledig en dus een tikje willekeurig.
9. Theorie is de landkaart, niet het landschap.
Collegethema’s kbo
- Rationele vs. humanistische sturing 1900-1940, jaren 60
- De formele vs. de informele organisatie jaren 50 en 60
- Organisatie en omgeving jaren 60 en 70
- Structuur vs. cultuur jaren 80 en 90
- Bureaucratie vs. postbureaucratie jaren 90 tot nu
Paradigmastrijd in de organisatiewetenschappen
Fundamentele verschillen
Positivisme vs. constructivisme:
Positivisme: de positivist gaat uit van een objectief bestaande, en objectief te observeren
werkelijkheid (een wetenschapper meet de objectieve kenmerken).
, Constructivisme: de constructivist gaat uit van een werkelijkheid die door mensen wordt
geconstrueerd (een wetenschapper bestudeert hoe mensen hun wereld interpreteren en
construeren).
Managerialisten vs. critici:
Managerialisme: managerialisten richten zich op de vraag hoe organisaties effectiever zijn te
besturen.
Kritisch-afstandelijk: critici blijven op afstand en schrijven over, in plaats van voor management en
organisaties. Vaak zijn zij ook partijdig door sympathie voor wie wordt ‘gemanaged’, waarbij
sommigen een organisatie neerzetten als instrument van onderdrukking/overheersing.
HC 2: De opkomst van de organisatie-samenleving en
de bureaucratie
Bureaucratische beheersing Humanistische beheersing
Scientific Management – Taylor Human Relations School – Mayo
Science of Administration – Fayol Revisionisme – McGregor
Organisatie is een rationeel ontworpen, Organisatie is een sociaal verband waarin
efficiënte machine: beheersing van formele mensen de doorslag geven: beheersing
aspecten informele aspecten (motivatie,
groepsprocessen)
Vastleggen regels & procedures Taakverbreding/verrijking
(standaardisatie) en taken & posities Decentraal/participatief i.p.v. hiërarchisch
(differentiatie)
Mensbeeld: theorie X Mensbeeld: theorie Y
Harde sturing door dwang, controle, straf Zachte sturing door inspraak, participatie
Management is een technische vaardigheid Management is een sociale vaardigheid
Historische achtergrond: de opkomst van de organisatie-samenleving en
Big Business
begin 19e eeuw Kleine bedrijven van baas- Kleine productie voor lokale
eigenaar markten
1850-1930: opkomst Grote bedrijven onder leiding Massaproductie voor grote
van professionele bestuurders markten: ‘Big Business’
1930-1970: bloei
1970-nu Nieuwe organisatie? Maatwerk voor decentrale
markten
Kenmerken organisatie van de 20e eeuw
- Snelle, forse groei en dus grote gebouwen, veel personeel, etc.
- Grote, complexe organisatie met verregaande differentiatie van taken
- Horizontale en verticale integratie van de markt: samenwerking, fusies en overnames
tussen concurrenten (horizontaal) en tussen leveranciers, producenten en distributeurs
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller matthiaelders. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.72. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80630 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now