Inleiding in de Agogische wetenschappen
PowerPoints + notities
(’23-’24)
1
,les 1 (13-02-’24)
PowerPoint 1
- Wat is agogiek?
o Agogogiek = een definitorisch probleem het is moeilijk om uit te leggen wat het is
o Agogentaal = versluierend taalgebruik = van alles zeggen, maar eigenlijk helemaal niks
zeggen, een taalgebruik met een sluier errond
o Agogiek vs andere ‘studierichtingen’ niet zo duidelijk en bekend als andere
disciplines agogiek steunt op andere disciplines het is een
bovenbouwwetenschap
Onderbouw zijn de steunwetenschappen zoals psychologie, pedagogiek,
sociologie dit is de onderbouw waar de agogiek op steunt
o Agogiek: multidisciplinair en multifunctioneel wat een agoog later doet kan echt
heel breed gaan en hierdoor is het moeilijk om te outpointen wat een agoog nu
eigenlijk doet
o Dus conclusie: agogiek definiëren is niet heel makkelijk
- Er zijn heel veel mensen geweest die geprobeerd hebben om een definitie te plakken op
agogiek Prof gaat nooit letterlijk de definitie van deze mensen vragen maar je moet ze wel
kunnen toepassen om een kritische definitie te geven over agogiek
Wat is agogiek?- geen definitorisch probleem?
Nederlandstalige agogische theorievorming begonnen in Nederland.
Hieruit volgde verschillende pogingen tot het definiëren van agogiek.
Nederland:
Ten Have (+/-1960)
Ø “opvoeding, vorming, leiding” met “een zekere richting, in
overeenstemming met haar doelstellingen”,
Ø Grondlegger van de agogiek
Ø “deskundige en intentionele beïnvloeding van een (of meer) volwassenen gericht op
verandering die wordt ervaren als welzijnsbevordering”.
Ø ⇒ Agogiek als interventiewetenschap
o hij heeft zich veel bezig gehouden met agogiek en geprobeerd hier een definitie op te
plakken. Hij legt de focus op volwassenen, hij houdt zich dus niet enkel bezig met
kinderen
o Ook heeft hij het over een deskundigheid, agogiek als een deskundige tak
o Het intentionele wijst op het bepaald doel, er is een bepaald doel en gericht op een
bepaald doel, de intentie die wordt ervaren als een welzijnsbevordering het wordt
ervaren als een welzijnsbevordering voor de mensen die worden geholpen door de
agoog en dus niet voor de agoog zelf
o Agogiek is volgens Ten Have een interventiewetenschap hoe kunnen we een
bepaalde invloed uitoefenen en de interventies zo efficiënt mogelijk maken volgens
Ten Have was dit het belangrijkste
o agogiek als interventiewetenschap: de agoog die tussenkomt in een maatschappelijke
dynamiek, die deze kan veranderen en waarbij de verandering leidt tot verbetering.
2
, Van Beugen (1970)
Ø “agogische aktie” = “het complex van handelingen (interventies) door middel
waarvan een dienstverlenend systeem (‘change agent’, agoog) beïnvloedend inwerkt
op sociale processen en sociale strukturen met het expliciete doel om het welzijn van
een cliëntsysteem (individu, groep, organisatie of gemeenschap) te bevorderen’
Ø ⇒ Agogiek als interventiewetenschap
Ø ⇒ Agogiek = change management/veranderingswetenschap
o Cliëntsysteem Beugen gaat door op de definitie van Ten Have hij gebruikt de
term cliëntsysteem omdat het voor een agoog heel zelden is dat je 1 op 1 met een
persoon gaat samenwerken de persoon in kwestie valt terug op een breder
systeem je gaat verder kijken dan enkel wat er voor je zit je gaat dus bv. Ook de
familie, vrienden, leerkrachten van je cliënt moeten betrekken
Nijk (1978)
Ø kritiek tegen van Beugen en Ter have
Ø voor hem gaat Agogiek om het opheffen van de impasse (blokkade, Bv. een burn-out)
die ontstaat wanneer “mensen niet, niet adequaat, [of] niet bevredigend weten te
handelen”
opheffen van de impasse dus mensen juist verder helpen
handelen = cruciaal (mensen leren ondersteunen in hun handelen, mensen
meer grip geven op hun leven, laten omgaan met omgeving,…)
Ø Geldt voor “de huisvrouw die niet met geld om kan gaan, voor de boer
die vastloopt in de problemen van de moderne bedrijfsvoering, voor de
mijnwerker die onthand is geraakt in de procesindustrie, voor de
buurtbewoners die niet weten hoe zij het – door anderen wellicht
bewust beoogde – verval van hun buurt moeten stuiten”
Ø ⇒ Agogiek als handelingswetenschap = de agoog zal zich in de eerste plaats
richten op het handelen van mensen
Ø gericht op het vergroten van iemands handelingscapaciteit/potentiaal, ervoor
zorgen dat iemand om kan gaan met bepaalde situaties (grip op hun leven)
o Nijk heefteeft geschreven over de ‘mythe van de zelfontplooing’
Hij legt veel meer de nadruk op het begrijpen van andere en andere
ondersteunen
Bij ter Have en beugen is het een interventiewetenschap en bij Nijk is het
vooral een handelingswetenschappen
Handelingsvermogen of handelingspotentiaal = meer autonomie, uiteindelijk
is het handelingsvermogen verwijst naar het arsenaal van handelingen die gij
hebt, kunt als mens handelen zegt in die zin iets over hoe je kunt omgaan
met de wereld hoe hoger het handelingspotentiaal, hoe hoger je
competentie om te handelen
o Agogiek als het vermogen van handelingen gaat ook een deels over zelfontplooing
en agogiek gaat over het ondersteunen van de zelfontplooing van mensen en dit
kaart Nijk goed aan, de focus tot zelfontplooing leidt volgens hem tot een mythe, het
is altijd iets wat je niet kunt bereiken
o Verbiest (1984)
o Agogiek is de ‘hulpverlening aan en vorming en begeleiding van volwassenen’
3
, o agogiek is pedagogiek voor volwassenen
o Michielse (1977)
o Agogiek is ‘het beïnvloeden, vormen e opvoeden van (volwassenen) mensen’ binnen
het welzijnswerk
Van interventie en beïnvloeding naar sociale en culturele educatie (de focus verschuift)
o Van Gent (1991)
o Agogiek is een ‘bescheiden, wetenschappelijk onderbouwde, bijdrage aan de sociale
en culturele ontwikkeling en ontplooiing van volwassenen’ of kortweg als
‘volwasseneducatie’
focus verschuift van interventie en beïnvloeding meer en meer naar het
bredere veld van de (sociale en culturele) educatie en vorming
maatschappelijke educatie/vorming
educatie = leren omgaan met het leven
Korte samenvatting:
- ten have en Van beuge willen zo efficiënt en doelgericht mogelijk tot verbetering komen
- bij de andere gaat het over educatie
België:
o Wildemeersch (1998) – KUL:
o Agogiek als sociaal leren: “bij sociaal leren gaat het om collectieve leerprocessen van
mensen die proberen oplossingen te zoeken voor de problemen of uitdagingen
waarmee ze geconfronteerd worden”
link met NL agogiek: oplossingen zoeken
’90: sociaal leren
sociaal leerproces
o Bouverne-De Bie (2015) – UGENT:
• sociale agogiek is “de wetenschappelijke studie van sociaal werkpraktijken, vanuit
een sociaal-pedagogisch perspectief”
o Vanwing, Elias, (2007) – VUB:
• Hoewel het aan de Vrije Universiteit Brussel “nooit de eerste zorg [is] geweest om
het eigen vakgebied af te bakenen en te verzelfstandigen zoals dat in Nederland”
gebeurde, wordt agogiek als niet-formele educatie en vorming gekaderd binnen het
bredere humanistische streven
o educatievormen:
formele educatie: school, rijles, verplichte cursussen
informele-educatie: dagelijkse spontane leerprocessen waar oorspronkelijk
geen intentie in zit om te leren, maar uiteindelijk leer je er wel iets van je
hebt hierbij zelf eigenlijk niet door wat je bijgeleerd hebt
niet-formele educatie: vormen van leren met een intentie maar zonder
repressie, vormen van leerplan, leerdoelstellingen, examens met vrije keuze
(Bv. lezingen, hobby, infosessies…)
o agogiek is alles wat te maken heeft met het initieren of begeleiden van sociale
verandering
Conclusie: we zien dat er een verschuivende focus van interventie en beïnvloeding is
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nisaxxx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.57. You're not tied to anything after your purchase.