Beknopte samenvatting gezondheidsrecht
Week 1 HC 1: inleiding gezondheidsrecht en WGBO
Drie rechtsbeginselen in het gezondheidsrecht
- Zelfbeschikking: bevorderen van de mogelijkheid om zelf keuzes te maken m.b.t.
gezondheid en behandeling
- Bescherming: verantwoordelijkheid nemen voor zorg- of hulpbehoevenden;
gezondheid en welzijn van mensen beschermen en bevorderen
- Gelijkheid
In WGBO staan rechten van patiënten tegenover plichten van hulpverlener
Goed hulpverlenerschap en medische standaard, art. 7:453 BW
De zorgverlener moet de zorgvuldigheid van een redelijk bekwaam en redelijk handelend
arts betrachten. Gemiddelde hulpverlener
Professionele standaard: geheel van professionele medische normen. Beschrijft wat in een
bepaalde situatie goed medisch handelen is. artsen moeten handelen als gelijke
beroepsgenoten.
Geheel van regels en normen waarmee een goed hulpverlener bij de uitoefening van zijn
werkzaamheden rekening moeten houden, o.a.:
- Wettelijke voorschriften en jurisprudentie
- Beroepscodes, technische gedragsregels
- Standaarden, protocollen, richtlijnen
Informatieplicht art. 7:448 BW
Informed consent veronderstelt informeren; pas daarna en op grond daarvan kan door of
namens de patiënt toestemming worden gegeven voor de uitvoering van de overeenkomst
(7:450 BW), tenzij de tijd daarvoor ontbreekt (7:466 lid 1).
7:448 lid 4, 449 BW: tijdelijk onthouden van info is mogelijk ter voorkoming van kennelijk
ernstig nadeel voor patiënt. Erg hoge drempel.
Plichten patiënt 7:452 BW
- Informatieplicht en medewerkingsplicht
Je moet vertellen als je bv. Allergisch bent
- Niet nakomen leidt evt. tot opzegging van de overeenkomst of tot her niet honoreren
van een lager ingediende klacht
Toestemming bij minderjarigen
- Vanaf zestien jaar is minderjarige bekwaam, art. 7:447 BW
- Tot twaalf jaar heeft minderjarige patiënt geen rechtens relevante wil, art. 7:465 lid 1
BW
- Tussen twaalf en zestien jaar toestemming van kind en van zijn ouders of voogd;
toestemming kind volstaat indien kennelijk nodig om ernstig nadeel voor kind te
voorkomen of kind blijft verrichtingen weloverwogen wensen art. 7:450 lid 2 BW
- Toestemming van kind en één ouder in tuchtrecht toegestaan bij reguliere ingreep.
,Inzage voor patiënt art. 7:454 BW
Patiënt heeft recht op inzage in (en afschrift van) gegevens die in het dossier staan.
Uitzonderingen (indien en voor zover):
- Persoonlijke levenssfeer van derden;
- Overmacht, goed hulpverlener, wordt niet echt in literatuur erkend
Geheimhoudingsplicht art. 7:457 BW
Geen info of inzage naar anderen dan cliënt, tenzij diens toestemming of wettelijk
voorschrift. Geldt natuurlijk niet voor behandelteam.
Opzeggen behandelovereenkomst
Patiënt mag altijd opzeggen
- Opzeggen door hulpverlener enkel op grond van gewichtige redenen art. 7:460 BW
Vertegenwoordiging; behandeling zonder toestemming 7:465, 466 BW
- Tot 12 jaar vertegenwoordiging ouders en voogd, ook wilsonbekwaam kind tussen 12-
18 jaar.
- Meerderjarige wilsonbekwamen worden vertegenwoordigd door mentor/curator,
gevolmachtigde, partner of 1 van de ouders, (klein)kinderen, broers, of zussen.
- Geen toestemming vereist van vertegenwoordigen bij spoed, art. 7:466 lid 1
- Geen toestemming van vertegenwoordiger vereist bij niet-ingrijpende verrichtingen
art. 7:466 lid 2 BW
Dwangbehandeling art. 7:465 lid 6
- Behandeling mogelijk bij wilsonbekwame patiënt ondanks verzet
- Betreft het een ingrijpende verrichting dan is toestemming van de vertegenwoordiger
vereist en kan behandeling alleen worden uitgevoerd indien kenelijk nodig om ernstig
nadeel voor patiënt te voorkomen.
Invulling van de ‘zorg van een goed vertegenwoordiger’ art. 7:465 lid 5 BW
- Wat je denkt dat in belang van cliënt is
- Wat familieleden denken dat in belang is
- Wat professionals zeggen dat in het belang is
- Wat leidt tot harmonie in familie/consensus
, Week 2 HC 1 Rechtspositie in bijzondere situaties
Wet Zorg en Dwang (WZD): psychogeriatrie en verstandelijke gehandicaptenzorg. Over
vrijwillige zorg in accommodaties, maar ook thuis. Hieronder valt bv. Dementie.
Geen zorgaanbieder/geen indicatie> geen WZD
Geen verzet? In beginsel WGBO en geen WZD
Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz): psychiatrie. Alle vormen van
onvrijwillige zorg van de WZD, ook opname.
Ernstig nadeel art. 1 lid 2 WZD= 1:1 lid 2 Wvggz
- Levensgevaar
- Ernstig letsel/schade
- Verwaarlozing
- Teloorgang
- Verstoorde ontwikkeling
- Agressie
- Gevaar veiligheid
Onvrijwillige zorg > art. 2 lid 1 WZD
‘Toedienen van vocht, voeding en medicatie, alsmede doorvoeren van medische controles of
andere medische handelingen en overige therapeutische maatregelen, ter behandeling van
een psychogeriatrische aandoening, verstandelijke handicap, een daarmee gepaard gaande
psychische stoornis of een combinatie hiervan, dan wel vanwege een aandoening, handicap
of stoornis, ter behandeling van somatische aandoening’
Er moet een duidelijk verband zijn tussen stoornis en niet willen meewerken!
Overige 8 vormen van onvrijwillige zorg, ook art. 2 lid 1 WZD
Zorg waartegen cliënt/vertegenwoordiger zich verzet en bestaat uit:
- Beperking bewegingsvrijheid
- Insluiten > slot erop
- Toezicht (domotica) > afluisteren, chips in schoenen
- Controle kleding, lichaam, verblijfsruimte op verboden middelen
- Beperking in vrijheid eigen leven in te richten > gaat niet erg ver
- Beperken bezoek
Verplichte ggz, zie art. 3:2 Wvggz
- Rechter beslis over alle 10 vormen van verplichte zorg
WZD: 3 opname mogelijkheden
1. Onvrijwillige opneming in accommodatie indien cliënt geen bereidheid toont maar
ook geen verzet
Art. 21-23 WZD beslissing CIZ max. 5 jaar geldig
CIZ neemt beslissing, indien:
- Cliënt geeft naar zijn oordeel geen blijk van de nodige bereidheid tot opname/verblijf
en verzet zich er niet tegen
- Naar zijn oordeel het gedrag van cliënt als gevolg van de aandoening leidt tot ernstig
nadeel
Week 1 HC 1: inleiding gezondheidsrecht en WGBO
Drie rechtsbeginselen in het gezondheidsrecht
- Zelfbeschikking: bevorderen van de mogelijkheid om zelf keuzes te maken m.b.t.
gezondheid en behandeling
- Bescherming: verantwoordelijkheid nemen voor zorg- of hulpbehoevenden;
gezondheid en welzijn van mensen beschermen en bevorderen
- Gelijkheid
In WGBO staan rechten van patiënten tegenover plichten van hulpverlener
Goed hulpverlenerschap en medische standaard, art. 7:453 BW
De zorgverlener moet de zorgvuldigheid van een redelijk bekwaam en redelijk handelend
arts betrachten. Gemiddelde hulpverlener
Professionele standaard: geheel van professionele medische normen. Beschrijft wat in een
bepaalde situatie goed medisch handelen is. artsen moeten handelen als gelijke
beroepsgenoten.
Geheel van regels en normen waarmee een goed hulpverlener bij de uitoefening van zijn
werkzaamheden rekening moeten houden, o.a.:
- Wettelijke voorschriften en jurisprudentie
- Beroepscodes, technische gedragsregels
- Standaarden, protocollen, richtlijnen
Informatieplicht art. 7:448 BW
Informed consent veronderstelt informeren; pas daarna en op grond daarvan kan door of
namens de patiënt toestemming worden gegeven voor de uitvoering van de overeenkomst
(7:450 BW), tenzij de tijd daarvoor ontbreekt (7:466 lid 1).
7:448 lid 4, 449 BW: tijdelijk onthouden van info is mogelijk ter voorkoming van kennelijk
ernstig nadeel voor patiënt. Erg hoge drempel.
Plichten patiënt 7:452 BW
- Informatieplicht en medewerkingsplicht
Je moet vertellen als je bv. Allergisch bent
- Niet nakomen leidt evt. tot opzegging van de overeenkomst of tot her niet honoreren
van een lager ingediende klacht
Toestemming bij minderjarigen
- Vanaf zestien jaar is minderjarige bekwaam, art. 7:447 BW
- Tot twaalf jaar heeft minderjarige patiënt geen rechtens relevante wil, art. 7:465 lid 1
BW
- Tussen twaalf en zestien jaar toestemming van kind en van zijn ouders of voogd;
toestemming kind volstaat indien kennelijk nodig om ernstig nadeel voor kind te
voorkomen of kind blijft verrichtingen weloverwogen wensen art. 7:450 lid 2 BW
- Toestemming van kind en één ouder in tuchtrecht toegestaan bij reguliere ingreep.
,Inzage voor patiënt art. 7:454 BW
Patiënt heeft recht op inzage in (en afschrift van) gegevens die in het dossier staan.
Uitzonderingen (indien en voor zover):
- Persoonlijke levenssfeer van derden;
- Overmacht, goed hulpverlener, wordt niet echt in literatuur erkend
Geheimhoudingsplicht art. 7:457 BW
Geen info of inzage naar anderen dan cliënt, tenzij diens toestemming of wettelijk
voorschrift. Geldt natuurlijk niet voor behandelteam.
Opzeggen behandelovereenkomst
Patiënt mag altijd opzeggen
- Opzeggen door hulpverlener enkel op grond van gewichtige redenen art. 7:460 BW
Vertegenwoordiging; behandeling zonder toestemming 7:465, 466 BW
- Tot 12 jaar vertegenwoordiging ouders en voogd, ook wilsonbekwaam kind tussen 12-
18 jaar.
- Meerderjarige wilsonbekwamen worden vertegenwoordigd door mentor/curator,
gevolmachtigde, partner of 1 van de ouders, (klein)kinderen, broers, of zussen.
- Geen toestemming vereist van vertegenwoordigen bij spoed, art. 7:466 lid 1
- Geen toestemming van vertegenwoordiger vereist bij niet-ingrijpende verrichtingen
art. 7:466 lid 2 BW
Dwangbehandeling art. 7:465 lid 6
- Behandeling mogelijk bij wilsonbekwame patiënt ondanks verzet
- Betreft het een ingrijpende verrichting dan is toestemming van de vertegenwoordiger
vereist en kan behandeling alleen worden uitgevoerd indien kenelijk nodig om ernstig
nadeel voor patiënt te voorkomen.
Invulling van de ‘zorg van een goed vertegenwoordiger’ art. 7:465 lid 5 BW
- Wat je denkt dat in belang van cliënt is
- Wat familieleden denken dat in belang is
- Wat professionals zeggen dat in het belang is
- Wat leidt tot harmonie in familie/consensus
, Week 2 HC 1 Rechtspositie in bijzondere situaties
Wet Zorg en Dwang (WZD): psychogeriatrie en verstandelijke gehandicaptenzorg. Over
vrijwillige zorg in accommodaties, maar ook thuis. Hieronder valt bv. Dementie.
Geen zorgaanbieder/geen indicatie> geen WZD
Geen verzet? In beginsel WGBO en geen WZD
Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz): psychiatrie. Alle vormen van
onvrijwillige zorg van de WZD, ook opname.
Ernstig nadeel art. 1 lid 2 WZD= 1:1 lid 2 Wvggz
- Levensgevaar
- Ernstig letsel/schade
- Verwaarlozing
- Teloorgang
- Verstoorde ontwikkeling
- Agressie
- Gevaar veiligheid
Onvrijwillige zorg > art. 2 lid 1 WZD
‘Toedienen van vocht, voeding en medicatie, alsmede doorvoeren van medische controles of
andere medische handelingen en overige therapeutische maatregelen, ter behandeling van
een psychogeriatrische aandoening, verstandelijke handicap, een daarmee gepaard gaande
psychische stoornis of een combinatie hiervan, dan wel vanwege een aandoening, handicap
of stoornis, ter behandeling van somatische aandoening’
Er moet een duidelijk verband zijn tussen stoornis en niet willen meewerken!
Overige 8 vormen van onvrijwillige zorg, ook art. 2 lid 1 WZD
Zorg waartegen cliënt/vertegenwoordiger zich verzet en bestaat uit:
- Beperking bewegingsvrijheid
- Insluiten > slot erop
- Toezicht (domotica) > afluisteren, chips in schoenen
- Controle kleding, lichaam, verblijfsruimte op verboden middelen
- Beperking in vrijheid eigen leven in te richten > gaat niet erg ver
- Beperken bezoek
Verplichte ggz, zie art. 3:2 Wvggz
- Rechter beslis over alle 10 vormen van verplichte zorg
WZD: 3 opname mogelijkheden
1. Onvrijwillige opneming in accommodatie indien cliënt geen bereidheid toont maar
ook geen verzet
Art. 21-23 WZD beslissing CIZ max. 5 jaar geldig
CIZ neemt beslissing, indien:
- Cliënt geeft naar zijn oordeel geen blijk van de nodige bereidheid tot opname/verblijf
en verzet zich er niet tegen
- Naar zijn oordeel het gedrag van cliënt als gevolg van de aandoening leidt tot ernstig
nadeel
