Class notes
Aantekeningen colleges IWK II
- Course
- Institution
- Book
uitgewerkte aantekeningen van de colleges van IWK II
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
pucknijland
Content preview
College 1 - Giotto en de wedergeboorte van de kunsten6 november 2023- H13
Stijl: Inzicht in de ontwikkeling van de stijl
Oorzaken wedergeboorte:
I. Aandacht voor de natuur en de mens
- Naar het leven werken: Rond 1300: ging men de natuur observeren en kwam
daardoor bij de naturalistische vormen van de figuren.
VB.: Giotto enorme kunstenaar geweest die grote revolutie in de kunst heeft
gemaakt. Traditie was dat je een schema van een schaap hebt maar Giotto
maakt het met echte referentie.
- Bedelordes:
Bedelorde van de franciscanen = armoede belangrijk want dan ben je gelijk
aan iedereen, 13e eeuw veel oorlogen en Franciscus wilde een brug zijn van
christelijke geloof naar de mens. Het werk was voor de medemens, niet
teruggetrokken in een klooster maar broeders.
Bedelordes zorgen voor (internationaal) netwerk, het kijken naar de natuur
wordt daar aangeleerd. Inleven in de heilige figuren en het betrekken van
mensen bij de rituelen en het geloof werd belangrijk in deze tijd (deed
Franciscus), dit vertaalt zich in de beeldende kunst door de betere aandacht
voor interactie tussen figuren, maar ook meer realisme om de goden te
vermenselijken. Ze worden van vlees en bloed zodat men zich ermee kon
identificeren.
Bonaventura Berlinghieri, Franciscus predikt tot de vogels, 1235: hier is Franciscus te
herkennen aan zijn knopen, minder aan gezicht, maar wordt afgebeeld met belangrijke
verhalen om zich heen.
Schilders werden getrouwer aan de werkelijkheid en de mensen om hen heen
Schildering Franciscus predikt tot de vogels, 1288-1297: natuurgetrouw en levendiger,
vogels overlappen elkaar zoals je dat zou zien vanaf dat standpunt. Dit werd dus ook weer
gestuurd door de Franciscanen.
II. Geografisch bewustzijn:
- Internationale oriëntatie
Italië ligt midden in de middellandse zee, veel gevaren en vervolgens landen
belopen. Het nabije oosten en Egypte is het belangrijkste, veel ideeën, stoffen en
observaties. Bewust van geografie te zien omdat mensen verschillend waren
afgebeeld.
Ook de San Francisco kerk in Assisi: Romaanse stijl en gotische invloed via de
perzen en islamitische invloeden (kunst uit heilige land, werd naar opgekeken).
San Francesco kerk in Assisi, 1228-1253: interieur helemaal geschilderd omdat je
Franciscus zelf niet kon zien. De benedenkerk is romaans (rondbogen), en bovenkerk is heel
licht en gotisch. In de periode dat de kerk is neergezet was die stijlomslag van romaans naar
gotisch. Veel ruimte gemaakt in de kerk voor schilderkunst. Scenes uit Franciscus’ leven in
middenschip: laten gebouwen met perspectief zien.
1
, III. Historisch bewustzijn:
- Goede meesters (wedijver) en rivaliteit
Chimabue was de meester van Giotto. Chimabue maakte 2 schilderingen in fresco en
gebruikte pigment loodwit, dat oxideert en wordt dan zwart. Hij is dus aan het
experimenteren. Het is niet zo schematisch meer en meer emoties, lichaam is dood
en zakt door, heel expressief. Giotto zou dat geleerd kunnen hebben van Chimabue.
Vasaris zegt ook dat het belangrijk is een goede leraar te hebben. Is gemaakt met een
grote werkplaats.
13e eeuw - byzantijnse traditie
Einde 13e eeuw- Chimabue
Daarna- Giotto
Madonna met kind, Ca. 1250-1270:
Plooien via schema gemaakt, plooien met goud is een manier om die
plooien weer te geven
Contrast tussen twee en drie dimensionaliteit. Troon is als een amfitheater
om Maria heen, met twee rondjes erachter, komen zij eruit of is het erop?
Madonna met kind, Cimabue, 1280-1290:
Engelen brengen troon naar je toe, alsof kind echt naar de wereld toe
komt. Ontwikkeling is dus te zien als je het vergelijkt met ouder schilderij.
Byzantijns is lijntje, Giotto is vlak meer natuurgetrouw. Onder de troon zijn
er profeten te zien, dus de ruimte is al duidelijker weergegeven dan eerst.
Orgnissanti Madonna, Giotto, 1310:
Stofuitdrukking, vleselijkheid met lichamelijkheid is te zien. Je kan bijna in
het schilderij.
Betere ruimtelijkheid weergegeven, borsten en knieën onder de jurk te
zien, dus ook betere modellering/weergave van het lichaam.
- Oudheid: kijken naar de oudheid – brengen van emotie en expressie en
natuurgetrouwheid in beeldhouwkunst om een narratief realisme te
bereiken.
Camposanto Pisa: sarcofagen hergebruikt en hiermee beeldhouwkunst uit
oudheid direct bekend voor Giovanni Pisano. Teruggaand op de oudheid is
bijvoorbeeld de diepte van die plooival en lichaam echt onder de kleding
laten zien
Etrusken ook gebruikt als reverenties voor Nicola Pisano (zijn vader en
mentor). Interactie tussen beelden is een ontwikkeling, bijvoorbeeld Maria
die met haar kindje speelt. Dit is allemaal terug te vinden in preekstoel van de
kathedraal van Pisa, 1302-1310
Giotto Arenakapel 1302, 1304: Giotto keek zo goed naar mensen en
ook kunst om zich heen.
Giovanni Pisano
Doet je denken aan madonna’s van île de France. Die stijl op dat moment
gotisch en modern
Iconografie: Begrip van de opzet van een veertiende-eeuws decoratieprogramma
Kathedraal van Siena, 13e en 14e eeuw
Is een Mariakerk, met een altaarstuk Maestà van Duccio: dubbelzijdig, moet je helemaal
omheen om te lezen. Staat op hoofdaltaar. Maria met kind op de troon.
2
,Palazzo Publico Siena, begonnen 1296
Regering stadhuis ligt aan een plein dat opgedeeld is in 9 segmenten want de stad had 9
bestuurders.
De Grote Raadzaal is een vergaderzaal en de belangrijkste zaal.
Simone Martini, Maestà:
Stadspatronen knielen voor Maria. Stadhuis is dus niet per se een plek voor wereldlijke
kunst, Maria in beide heel erg belangrijk. Siena is toentertijd even belangrijk als Florence.
Maria zit hier echt als heerseres van de stad onder zo’n ding waar een wereldlijke heerser
ook mee de stad in komt.
Maria zegt: voor elkaar gezorgd worden, gaat niet om individueel belang in die stad
Kind: staat op de schoot, staat als een heerser, is anders.
Stuk papier opgeplakt en hiermee is wordt er dan echt een wet opgehouden aan de mensen,
papier toentertijd alleen voor wetten gebruikt. Hierop staat: De engelachtige bloemen, rozen
en lelies, waarmee de goddelijke weide zich tooit, verheugen mij niet meer dan jullie goede
beraadslagingen. Zie ik echter ook maar ooit dat iemand, uit eigenbelang (per proprio
stato), mij minacht en mijn staat bedriegt, en dat die, des te slechter hij spreekt, des te meer
geprezen wordt ... dan is diens lot te beklagen!
Zaal van de Heren Negen (Sala dei Nove) 1337-1339:
Allegorie van het goede bewind door Ambrogio Lorenzetti, de effecten van het goede
bewind op de stad:
- Links: De vrouw in het rood is Justitia: rechtvaardigheid, je moet
rechtvaardigheid nastreven wil je een stad goed besturen. Weegschaal aan
ene kant verbeeld distributieve recht (je deelt wat er in de samenleving
verdeeld moet worden) en aan andere kant verbeeld het commutatieve recht
(handelsrecht), korenmaat gebruikt.
- Midden: man in het middel met de baard verbeeld Siena, heeft schild vast
met daarop de zegel van de stad van Siena.
- Boven hem 3 theologische deugden: liefde, geloof en hoop.
- 4 Wereldlijke/kardinale deugden op de bank zittend: Rechtvaardigheid,
voorzichtigheid, gematigdheid, kracht.
Ook Pax (godin vrede): zit op een harnas zodat niet gebruikt kan worden,
stilistische en iconografische dingen uit oudheid gehaald zoals niet eerder en
Venus (in dierenriem) op de bank.
- Onder: gaat door naar allerlei mannen, hebben allemaal touw vast en lopen
naar andere figurengroep toe.
De effecten van het goede bewind op de stad: mensen dansen in de straat en er
wordt veel handelgedreven.
De effecten van het goede bewind op het land: lijkt op Toscaanse land om Siena
heen, ook geleerde tekst er bij (personificatie): gaat weer over rechtspreken. De
Figuur is ontleend aan de oudheid
Allegorie van het slecht bewind door Ambrogio Lorenzetti, de effecten van het slechte
bewind op de stad
- Onderin: mars (god van oorlog), allegorie voor slecht bestuur
- Duivelse figuur met de ondeugden/hoofdzonden erbij: Hoogmoed, hebzucht
en wellust. Daaronder: afgunst, onmatigheid, woede en gemakzucht.
3
, - Er zit bedrog in: drakenvleugels i.p.v. normale vleugels en heeft een klauw
geen voet
- Boven stadspoort: geen rechtvaardigheid maar tirannie, er wordt geroofd en
gemoord. De stad is in verval en land staat in vuur en vlam. Maar 1 winkel
open en die is van wapensmid
Hiërarchie van belangrijkste wand:
Voor kijker is links (heraldisch dexter) is na midden belangrijkste plek, daarna rechts. Is terug
te zien in laatste oordeel
1. Goede/belangrijkste kant: links voor toeschouwer, noem je heraldisch rechts (komt
uit leer van wapenschilden)
2. Rechts voor de toeschouwer is de slechte / minder belangrijke kant noem je
heraldisch links.
Ambrogio Lorenzetti zou eigenlijk ook de effecten van het goede bewind heraldisch rechts
van de personificatie van het Goede Bewind hebben moeten afbeelden. Hij week van de
regel af omdat daar de toegang tot de grote raadszaal was, waar juist goede besluiten
moesten worden genomen!
Architectuur
In Italië is deze gotiek weggebleven. In Florence zien we gebouwen uit de 11-13de eeuw die
weinig te maken hebben met de gotiek, en meer leunen op de romeinse en dus klassieke
vormtraditie. Bij de ... gaat de architraaf in een hoek van 90 graden naar beneden, dit is een
opvallend detail! Italië hoorde niet tot het gebied waarbij de gotiek was binnengedrongen
en het bleef erg klassiek of romaans.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller pucknijland. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.86. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now