Waarneming
We nemen niet waar met onze ogen, maar met onze hersenen.
Onze ogen zijn niet meer dan een lens.
De invloed van onze hersenen op de waarneming
- Alles wat wij zien, komt binnen via ons netvlies
- Hoewel 2 mensen die naar hetzelfde kijken en de afbeelding die
binnenkomt identiek is, kunnen zij toch 2 verschillende dingen “zien”.
o Interferentie van hersenen: hersenen geven betekenis aan
datgene dat wordt waargenomen.
Filosofische basisprincipes
- Aristoteles: “De geest is een ongeschreven blad” (Tabula rasa)
- Als we geboren worden, weten we niets. Alles wat we weten is aangeleerd door onze
ervaringen. Ervaringen doe we op via de zintuigen.
- Zonder leren zouden we niet in staat zijn om vormen waar te nemen.
Nature vs. Nurture
- Plato en Socrates staan hier echter lijnrecht tegenover. “De zintuigen staan de
eigenlijke waarneming in de weg.’’
o Mensen die gevangen zitten in een grot en indirect, via schaduwen, alles
waarnemen. Als zij zich na jaren om kunnen draaien en de ‘echte’
voorwerpen zien, zullen zij niet onderkennen dat deze echt zijn en hun
voorkeur geven aan de schaduwen.
o Aboriginals denken dat onze dromen de echte wereld zijn. Wat wij zien als de
werkelijkheid, is voor hen geen realiteit, maar slechts een schijnwereld.
Immanuel Kant – 1724
“Er zijn twee werelden”.
- Noumenale wereld: de wereld zoals deze in werkelijkheid is
o Zien wij niet, wij zien alleen wat wij zelf interpreteren
- Fenomenale wereld: de wereld zoals deze in ons bewustzijn wordt waargenomen
Dit principe wordt gebruikt in bijv.: Vanilla Sky & Inception & The Matrix
David Hume – 1711
- Associatiefilosofie: Mensen zijn geneigd om ideeën met elkaar te associëren. Als
twee waarnemingen gelijktijdig optreden, dan wordt de associatie hierbij versterkt.
o Denk bijvoorbeeld aan donkere wolken en bliksem.
Hierdoor hebben wij een “oorzaak en gevolg besef”.
(Bliksem komt altijd voor de donder, nooit erna).
,Gestalttheorie
- Waarneming vindt direct plaats
- De omgeving wordt in gehelen waargenomen
o De omgeving is meer dan de som der delen (1+1=2)
- De relaties die bestaan in de omgeving in tijd en ruimte zijn zo dat onze hersenen die
direct oppikken
Voorbeelden:
Kn j dt ng stds lzn ls k ht p dz mnr pschrf? Ht kst wt mr mt, mr ht lkt j wrschnlk wl.
Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het
neit uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn. Het
einge wat blegnaijrk is, is dat de eretse en de ltaatse ltteer op de
jiutse patals saatn.
De rset van de ltteers mgoen wllikueirg gpletaast wdoren en je
knut vrelvogens gwoeon lzeen wat er saatt. Dti odmat we neit
ekle ltteer op zcih lzeen maar het wrood als gheeel.
4 wetten binnen de Gestalttheorie
De wet van nabijheid
- Daardoor zie je hier bovenaan kolommen (van onder naar boven
- Daardoor zie je onderaan rijen (van links naar rechts
De wet van gelijkheid
- Daardoor zie je bovenaan 5 kolommen (van onder naar boven
- Daardoor zie je onderaan 4 rijen (van links naar rechts
, De wet van goede voortzetting (continuïteit)
- Je weet dat het object niet stopt, daardoor trek lijnen door
- De meesten veronderstellen hier een rolletje met
daarachter een rechthoek te zien (zoals het oranje
voorbeeld).
o Maar eigenlijk zie je niks meer dan het gele
voorbeeld.
De ruimt lijkt vervormd maar is recht Je ziet vormen die er niet zijn
De wet van aanvulling (geslotenheid)
- De ontbrekende delen worden door de hersenen zelf aangevuld
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anne-lynnbos. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.34. You're not tied to anything after your purchase.
