Hoofdstuk 1: Iedereen kan leren schrijven
Doel van schrijfonderwijs:
Kinderen leren om te schrijven voor allerlei doeleinden en zich ervan bewust te zijn dat die
doeleinden verschillende eisen stellen aan het schrijven.
Schrijven moet gekoppeld worden aan andere vakken/domeinen.
Koppeling aan andere taaldomeinen
Koppeling met lezen: Kennis opdoen van tekstgenres, -opbouw, zinsbouw en woorden
Koppeling met spelling en grammatica: Wordt geoefend bij het schrijven van teksten.
Woordenschatontwikkeling
Mondelinge taal: Interactief schrijfonderwijs
Beginnende geletterdheid: Woorden bij beelden schrijven
Koppeling tussen schrijven en zaakvakken
Zaakvakkennis wordt verbreed door er actief over te spreken en te schrijven
Welke teksten gebruik je?
Moeten kinderen interesseren en motiveren.
Te vinden in: de ervaringswereld van de kinderen zelf, zaakvakken, (kinder)literatuur en de kunsten.
Basis- en brugfuncties door de groepen heen:
Groep 1/2
Vertellen en tekenen over ervaringen legt een basis
De toevoeging van geschreven tekst zorgt voor een brug naar geletterdheid
Groep 3
De relatie tussen de zelfgeschreven tekst en het eerder vertelde en getekende verhaal blijft
voor het kind bestaan en zorgt voor betekenisvolheid van de tekst
Groep 4
Schrijfplezier staat centraal
Het inzien van het belang van een goede zinsopbouw voor het juiste begrip van een tekst
eerste stap in de richting van actief schools taalgebruik
Groep 5
Het besef van de vorm van schriftelijke formuleringen wordt groter
Bewustwording van het feit dat er een lezer is die de tekst moet begrijpen
Groep 6
Steeds meer teksten gaan over niet-ervaringsonderwerpen, waarover ze les moeten krijgen
of onderzoek moeten doen
Er wordt een focus aangebracht: een specifiek schrijfdoel of een tekstueel aandachtspunt
Grotere plaats van teksten bespreken, herschrijven en uitbreiden
Groep 7/8
Doelgericht schrijven wordt gekoppeld aan bewuste kennis van tekstgenres
De overgang van vertellend schrijven in dagelijkse taal naar feitelijk en waarderend schrijven
in schoolse taal wordt expliciet nagestreefd
Hoofdstuk 2: Genres
Van een meer vertellende, chronologische manier van schrijven naar een meer analytische,
gestructureerde manier de ontwikkeling van het taal- en tekstbewustzijn
Kinderen leren de verschillen tussen teksten, teksten verschillen in:
Genres schrijven per groep
groep 1 tot en met 3
Bezig met de basisfunctie van geschreven taal: opschrijven wat je hardop zegt, waardoor het
los van je stem blijft bestaan
Teksten die ontstaan, zijn te beschouwen als persoonlijke vertellingen over belevenissen en
beschrijvingen van waarnemingen
groep 4
Veel en met plezier schrijven over eigen ervaringen
Positief over teksten praten, bespreken wat je wilt met een tekst en samen nadenken over
goede formuleringen werkt motiverend
groep 5 en 6
Leren teksten op structuurkenmerken te bekijken
Leren om zich voor te stellen hoe een lezer de tekst zal begrijpen en zich af te vragen of dit
klopt met de bedoeling van de tekst
Het gezamenlijk bespreken van tekstdoelen en manieren om die in een tekst te bereiken
belangrijkste didactische strategie
Variatie in genres betrokkenheid bij inhoud belangrijk
groep 7 en 8
Explicieter werken met het benoemen van genrekenmerken, om enkele genres uit te diepen
en om veel te schrijven over zaakvakinhouden
Teksten schrijven met minimale aanwijzingen over de kenmerken van de teksten
Paragraaf- en hoofdstukindeling is een belangrijk aandachtspunt
Een school kan een eigen schrijfleerlijn opstellen door:
Zich goed te informeren over de genres
Te bepalen welke genres in welke bouwen/groepen aan de orde moeten komen en terug
moeten komen
Deze te koppelen aan belangrijke thema’s en zaakvakonderwerpen in die bouwen/groepen
Op grond hiervan met het team een overzicht te maken van mogelijkheden voor schrijftaken
per groep, zodat alle genres voldoende en op het juiste moment behandeld worden
, Hoofdstuk 4: Taalrondes
Taalronde het oproepen en mondeling verwoorden van eigen ervaringen, hieruit selecteren en
tot slot een eerste versie van de tekst schrijven
Tekstbespreking een of meer van de eerste versies worden klassikaal besproken bij wijze van
voorbeeld en de kinderen hun teksten daarna in tweetallen op dezelfde
manier bespreken en veranderen
Het vijffasenmodel van het schrijfproces:
1. Oriëntatie op de schrijfopdracht
2. Schrijfopdracht
3. Schrijven en hulp geven tijdens het schrijven
4. Bespreken en herschrijven
5. Verzorgen en publiceren
De basisvolgorde van werkvormen in een taalronde:
Voorbereiding
Onderwerp en vragen bedenken
Het selecteren van een boek, filmpje, tekstfragment, plaatjes of voorwerpen voor de
introductie
Een kring maken en opwarmen
Introduceren van het onderwerp door middel van:
Kiezen uit inbreng van de kinderen of leerkracht
Laten zien van voorwerpen of afbeeldingen
Verhaal of gedicht voorlezen
Kort filmpje laten zien
Terughalen van kennisinhoud van eerdere lessen of excursie
Vertelronde
Kriskras vertelbeurten over verschillende aspecten van het onderwerp
Interactie gericht op gedetailleerd vertellen en op ideeën komen
Lijstjes tekenen en/of schrijven
Tweetalgesprekken over één ding van het lijstje
Schrijfopdracht en tekst schrijven of taaltekening maken
De leerlingen tekenen iets of schrijven iets op van wat ze verteld hebben (in het
tweetalgesprek)
Voorlezen
De kinderen en/of de leerkracht lezen teksten of taaltekeningen voor, eventueel gevolgd
door vragen stellen
De basisvolgorde van werken bij een tekstbespreking:
Voorbereiding
Verdeling van de teksten in drie stapeltjes (zwak, midden, sterk)
Tekst kiezen
Bedenken welke plek spelling en interpunctie krijgen
Toestemming vragen aan de schrijver
Bordtekst voorlezen
De bordtekst twee keer hardop voorlezen. De leerlingen lezen mee
Vragen opschrijven over de inhoud van de tekst
De leerlingen schrijven (in tweetallen) vragen over de tekst op om meer te weten te komen
over de ervaring
Vragen stellen over de inhoud van de tekst
Laat de leerlingen hun vragen stellen en help ze bij het verduidelijken van de vraag
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliavandewerken. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.