Basisboek Bedrijfseconomie. In deze samenvatting zitten alle hoofdstukken die van belang zijn voor verschillende tentamens voor alle leerjaren die stof in dit boek moeten behandelen. De volgende hoofdstukken komen aanbod H1 t/m H18: H1: Ondernemingen en hun functie in de economie, H2: Bedrijfsecono...
Basisboek bedrijfseconomie
H1 Ondernemingen en hun functie in de economie
1.1 Consumenten en producenten
Mensen hebben veel nodig zoals een huis, voedsel, een auto of een fiets, hulp bij de
belastingaangifte etc. Al deze goederen en diensten moeten worden “geproduceerd”.
Productiehuishoudingen, ook wel bedrijven genoemd, vervaardigen goederen en
diensten en verkopen deze aan de consument. De consument beschikt over de
benodigde koopkracht, omdat hij inkomen verdient in de productiehuishoudingen.
De economie houdt zich bezig met de vraagstukken die samenhangen met het
streven naar welvaart van de mens.
Algemene economie
Micro-economie Macro-economie
Economische
theorie van de
problemen van de
marktvormen
maatschappij
Voorbeeld: Hoe komt
de prijsvorming op Voorbeeld: inflatie,
een bepaalde markt werkeloosheid
tot stand
De bedrijfseconomie richt zich op het economisch handelen binnen de
productieorganisaties. Hierbij gaat het niet alleen om de productie van fysieke
goederen, maar ook om de handel en het verlenen van diensten.
Ondernemingen zijn productieorganisaties die erop gericht zijn om ‘op de markt’
inkomen te verdienen voor hun eigenaren. Het zijn productieorganisaties die naar
winst streven.
1
, Basisboek bedrijfseconomie
2 belangrijke elementen in de definitie van een onderneming:
Een onderneming is een productieorganisatie;
- De productieorganisatie is een samenwerkingsverband van de
productiefactoren: arbeid en kapitaal.
Een onderneming streeft naar winst;
- De grootte van de winst is afhankelijk van enerzijds de efficiency en anderzijds
de effectiviteit van het productieproces.
1. Efficiency is de doelmatigheid van het productieproces.
2. Effectiviteit is de doelgerichtheid van het productieproces, ofwel de mate
waarin het eindproduct geschikt is om te voldoen aan de eisen van de
afnemers.
Kenmerkend voor een onderneming is dat het winstcijfer een maatstaf is voor zowel
de efficiency als de effectiviteit: het is immers het saldo van de omzet en kosten.
Kanttekeningen:
- Streven naar winst ‘tot elke prijs’ is meestal niet aan orde. De continuïteit van
de onderneming vormt eveneens een belangrijk uitgangspunt.
- Het streven naar een zo groot mogelijk omzet is het belangrijkste
ondernemingsdoel. Hoe groter hoe beter.
- Als ondernemingen zelf hun doel beschrijven, komt het winststreven meestal
niet prominent naar voren; wel zaken als zorg voor het milieu, de
arbeidsvreugde bij de werknemers enzovoort.
1.2 Profit- en non-profitorganisaties
Ondernemingen streven naar winst en behoren dus tot de profitsector. Daarnaast zijn
er in Nederland vele non-profitorganisaties. Hierbij kan een onderscheid gemaakt
worden tussen enerzijds de overheidssector en anderzijds de “particuliere” non-
profitinstellingen.
De particuliere
De
non-
overheidssector
profitinstellingen
het Rijk, amateursport-
provincies, verenigingen,
gemeenten, goededoelen-
waterschappen organisaties
De overheid
Goed doel te
levert collectieve
bereiken
goederen
2
, Basisboek bedrijfseconomie
Organisaties in de non-profitsector verschillen in de volgende opzichten van
ondernemingen:
- Non-profitorganisaties hebben als doel om bepaalde (maatschappelijk van
belang geachte) voorzieningen tot stand te brengen.
- Non-profitorganisaties kunnen normaliter niet voorbestaan door zakelijke
markttransacties uit te voeren, en zijn dus – in tegenstelling tot
ondernemingen – economisch niet zelfstandig. Ze zijn afhankelijk van:
1. Subsidies;
2. Contributies;
3. Donaties;
4. Schenkingen;
5. Erfenissen.
- De beoordeling van de effectiviteit is bij non-profitinstellingen veel moeilijker
dan bij ondernemingen.
1.3 Ondernemingsactiviteiten
We kunnen een globale indeling van bedrijven maken naar de aard van het
omzettingsproces:
1. Land- en
mijnbouw
4. Omzettings- 2. Industrie
Dienstverlening proces
3. Handel
3
, Basisboek bedrijfseconomie
Handel
Handelsondernemingen produceren geen nieuwe producten.
Handelsondernemingen ontlenen hun bestaansrecht aan het feit dat er geen
gelijkheid is tussen productie en consumptie. Deze ongelijkheid kan betrekking
hebben op:
1. De grootte van de productie en consumptie;
2. De samenstelling van de productie en consumptie;
3. Het tijdstip van de productie en consumptie;
4. De plaats van de productie en consumptie.
Onderscheid bij
handelsondernemingen
Detailhandel Groothandel
Koopt in bij de fabrikant
Levert rechtstreeks aan en verdeelt de
de consument ingekochte partijen
over de detailhandel
Dienstverlening
Ondernemingen die zich bezighouden met dienstverlening, verrichten prestaties voor
hun klanten zonder dat zij een nieuw concreet goed vervaardigen, of een bestaan
goed overdragen.
Belangrijke categorieën:
Financiële dienstverlening (banken, verzekeraars);
Horeca;
Transport;
ICT-dienstverlening (softwarebureaus, computeradviesbureaus);
Facilitaire dienstverlening
Kenmerk bij dienstverlening is dat er geen (of nauwlijks) grondstoffen worden
ingekocht bij leveranciers.
4
, Basisboek bedrijfseconomie
1.4 Rechtsvormen van ondernemingen
Er kan een hoofdindeling worden gemaakt tussen rechtsvormen waarbij de
onderneming rechtspersoonlijkheid heeft en rechtsvormen waarbij dat niet het geval
is. Als de onderneming rechtspersoon is, wordt zij zelf als partij beschouwd in de
juridische overeenkomsten die het zakendoen met zich meebrengt.
Ondernemingen met geen rechtspersoonlijkheid:
Eenmanszaak
Vennootschap onder firma
Commanditaire vennootschap
Maatschap
Ondernemingen met rechtspersoonlijkheid:
BV
NV
Coöperatie
Belangrijkste verschillen tussen bv en nv:
1. Bv’s kennen alleen aandelen op naam, terwijl het bij nv’s ook mogelijk is dat
aandelen aan toonder uitstaan, die eenvoudig van eigenaar kunnen wisselen.
2. In de statuten van een bv kan een blokkeringsclausule worden opgenomen,
die beperkingen oplegt aan de aandeelhouder bij de verkoop van zijn
aandelen.
3. Voor de oprichting van een nv is een minimum beginkapitaal van € 45.000
vereist, bij de bv is er geen minimumkapitaal.
Ondernemingen met rechtspersoonlijkheid:
Stichting
Vereniging
5
, Basisboek bedrijfseconomie
De aard van zaken doen bij een coöperatie:
2. Inkoop-
coöperatie
3.
1. Productie-
coöperatieve
coöperatie
bank
De aard van
zaken doen
bij een
coöperatie
De financiering van coöperaties is een lastig punt. Er is geen aandelenkapitaal;
winsthouding ligt gevoelig, omdat winst maken door de coöperatie betekent dat zij
haar leden te lage prijzen heeft betaald of te hoge prijzen heeft gevraagd.
In Nederland kennen we bij een coöperatie drie juridische vormen:
1. Wettelijke aansprakelijkheid (WA): de leden zijn aansprakelijk voor de
schulden van de coöperatie.
2. Uitgesloten aansprakelijkheid (UA): de leden kunnen niet verplicht worden om
de schulden van de coöperatie te betalen.
3. Beperkte aansprakelijkheid (BA): de leden zijn tot een bepaald
maximumbedrag per lid aansprakelijk voor de schulden van de coöperatie.
1.5 Omzetbelasting
Omzetbelasting wordt ook wel belasting toegevoegde waarde (btw) genoemd, een
belasting waar elke onderneming in Europa en in de meeste andere landen in de
wereld – ongeacht haar rechtsvorm – mee te maken heeft.
De door de EU opgestelde basisregels zijn:
Voor levering van goederen en diensten geldt een standaardtarief van ten
minste 15%.
Voor een beperkt aantal gespecificeerde goederen en diensten mag een
lidstaat een of twee gereduceerde tarieven van ten minste 5% hanteren.
In Nederland is het standaardtarief van de omzetbelasting 21% en is er een
gereduceerd tarief van 6% op voedingsmiddelen en sommige diensten.
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller henkkees. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.82. You're not tied to anything after your purchase.
