Summary
Samenvatting filosofie
- Course
- Institution
Samenvatting filosofie van UCLL campus sociaal hogeschool Leuven
[Show more]
Seller
Follow
annarousseau
Content preview
Deel 1: Individualisme (Stijn)Introductie op het thema
Wie neemt de beslissingen die we nemen? Dominante visie in onze samenleving: een individu
moet onafhankelijk beslissen. In dit Hoofdstuk zie je dat deze dominante visie niet noodzakelijk
en zelfs niet echt waar is.
Het onafhankelijk subject (individualisme)
- Subject: jezelf, jouw ‘ik’: dat wat onder alle veranderingen hetzelfde blijft (letterlijk: het
onderliggende)
o Vroeger sprak je over jezelf als ‘ik’, nu ben je helemaal veranderd en spreek je
nog altijd over jezelf als ‘ik’. We spreken over onszelf als 1 persoon door heel die
tijd ookal is ons lichaam verandert, onze manier van denken etc.
o “I never can catch myself at any time without a perception and never can
observe anything but the perception.” D. Hume ik kan mezelf nooit niet
vastgrijpen behalve door de waarnemingen die ik doe door mijn zintuigen. Dat
ik’je dat de dingen waarneemt dat kan je niet zien, voelen, horen; is moeilijk vast
te grijpen
- Vandaag vanzelfsprekendheid van het onafhankelijk (jij kiest de dingen) subject
Waarom luister jij naar jouw muziek?, Waarom heb jij die studentenjob aangenomen?
- We leven in een keuzesamenleving: carrière, schol, partner etc.
Het individu heeft ontzettend veel keuzes te maken in zijn leven (is iets heel recent,
vroeger niet zelf keuzes maken)
- Beeld: we maken een afweging van vele argumenten, en nemen een beslissing die
afwegingen en beslissingen zijn we zelf. Teveel leunen op anderen = zwakte
- = ‘uitzonderlijk’ in de geschiedenis
Descartes en de ontdekking van het subject
- René Descartes (1596-1650) = vader van de moderne filosofie
- Breuk
o Idee om zelf te denken (fundament van de latere verlichting met Kant)
o Geloof/traditie niet fundament om van te vertrekken in het denken
- Descartes’ wereld: vooruitgang in de wetenschappen (>< filosofie)
o Owv methode: vertrekken vanuit zekerheden (axioma’s in de wiskunde)
o Bv.: geneeskunde baseert zich op te oude boeken, maar we hebben nooit in
mensen hun lichamen gekeken. Vesalius heeft dan in lichamen bekeken veel
vooruitgang in de geneeskunde
o De filosofie die bleef maar ter plaatse trappelen, het ging over kritiek geven over
de werken van Thomas van Aquino en Aristoteles Descarts wil niet terplekken
blijven en gaat dus verder bouwen op basiszekerheden
TWIJFELEXPERIMENT VAN DESCARTES
Zoektocht naar zekerheden eerst aan zoveel mogelijk twijfelen (traditionele kennis,
zintuigelijke kennis, inhouden ideeën, God etc.)
- Er is maar 1 zekerheid: ‘cogito ergo sum’ (ik denk, dus ben (besta) ik) idée claire et
distincte
- Betekend niet dat Descarts is blijven twijfelen aan het bestaan van God, traditionele
kennis etc.
1
, Individualisme
Rationalisme (waarheid, basis van het denken): in het experiment werd de waarheid
gekenmerkt door de ratio, het denken
Antropocentrisme: een denken waarin de mens centraal staat. Twijfelen tev God en
de wereld
Subject (denkende ik) - object (dingen die buiten ons denken staan, de wereld buiten
ons is een objectieve wereld en die kunnen we leren kennen)
>< objectieve wereld is een stukje een illusie, zelfs WP’ers hebben niet altijd 1 dezelfde
blik, ze hebben elk hun bril (bv discussie coronaexperts). SW’ers moeten via
verschillende brillen kunnen kijken
Individualisme
- Centrale vraag: wie ben ik?
Beeld: er bestaat een ‘ik’, en dat gaat de wereld ontdekken
- Neutrale betekenis: individu staat eerst en vooral op zichzelf, sociale relaties komen
‘daarna’
>< waardengeladen betekenis: individualist/egoïst: geen rekening houden met een
ander, steeds (of overwegend) kiezen voor het eigenbelang (niet zo in de filosofie)
- Ik denk dus ik ben (alleen op de wereld: dat geeft echte waarheid, want Descartes
betwijfelde ook de traditie)
o Ook in alledaags beeld: ‘denk er nog maar eens goed over na, zonder je maar af’
o Leidt tot universalisme (geldig voor iedereen door elke tijd): denken maakt zich
los van je cultuur en historische bepaaldheid, en zou zo voor iedereen tot
hetzelfde resultaat moeten leiden.
- Zelf kunnen kiezen, ook nieuwe wegen kunnen opgaan
We geven mensen de ruimte om te gaan experimenteren. Je ondervindt zelf wat de
goede of slechte weg is.
Positieve en negatieve gevolgen Individualisme
Positief
Individualisme is de basis van:
- Verlichting: uitweg van de onmondigheid waar de mensen zelf schuldig aan zijn
mensen zijn zelf stappen beginnen ondernemen, hierdoor zijn er heel veel
ontwikkelingen gebeurd. “Sapere aude” = durf te denken.
- Mensenrechten: alle mensen moeten zelf kunnen denken, we moeten mensen
beschermen en rechten ervoor opstellen.
Bv.: recht op meningsuiting (volgt op het idee dat alle mensen redelijk moeten kunnen
en mogen denken)
Enorm populair
- Enorme ontwikkeling door zich los te maken van verstikkende tradities. Toont het
belang van de relevantie van vandaag.
- Ontwikkeling op vlak van vele wetenschappen en economie
- Visie op mensen als vrij van anderen (>< lijfeigenschap, slavernij, onderdrukkende
staat etc.)
Heeft taal gekregen om los te komen van onrechtvaardigheid.
Bv.: Franse revolutie
2
, Het onafhankelijk individu ten top
- Ayn Rand, Atlas Shrugged (De kracht van Atlantis)
o Foto aan het witte huis in de VS
o Midden: Alan Greenspan (benoemd tot hoofd van de
economische adviesraad van president Ford (links))
o Alan mag mensen uitnodige: zijn mama en Ayn Rand
(met handschoenen)
o Schreef een fictieboek met haar filosofieën. Ze drijft
het individualisme ten top en hier krijgt het ook meer
de betekenis van egoïsme. Wat we moeten doen om
samen te leven is zo weinig mogelijk inmenging
hebben van anderen, we moeten eerst aan onszelf
denken.
o Je moet voor alles geld vragen
o Neo-liberaal economisch model (‘greed is good’ = hebzucht is goed)
o Meest gelezen boek in de VS, zuivere individualisme heel populair geworden
o Invloed tot in de hoogste beslissingsorganen
PoMo (Zygmunt Bauman, Liquis Modernity)
- Post-modernisme
- Vandaag stellen individuen zelf hun identiteit samen
- Mensen hun identiteit† is flexibel geworden: er is geen vaste structuur meer in culturen:
mensen veranderen vaak van culturele identiteit
- Sinds jaren ’60- ’70: opzoek naar je authentieke, innerlijke ‘ik’: die staat los van tradities
Ons eigen levenstraject uitstippelen, zelf beslissen
Kritiek op het individualisme (negatief)
Individuele keuzes geven verantwoordelijkheid
- Pos.: individuele verdienstmodel: als je het goed hebt gedaan zeg je zelf dat heb ik goed
gedaan, daarvoor krijg je verdiensten (knap, goed gedaan)
- Negatief: individuele schuldmodel: als je keuze mislukt dan krijg je er ook de
verantwoordelijkheid voor, los het dan maar zelf op
- Keerzijde van dezelfde medaille
Keuzesamenleving geeft keuzestress en keuzevermoeidheid
- Keuzestress: elke keuze heeft zijn eigen nadelen: kiezen is verliezen
- Keuzevermoeidheid: wat moet ik nu weer klaarmaken, dragen etc.
- Het steeds maken van keuze is ergens heel lastig
In discrediet brengen van ‘traditie’, ‘gewoonte’, ‘afhankelijkheid van het individu’
- In discrediet brengen: in negatief daglicht worden gezet
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annarousseau. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
82956 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now