Summary
Samenvatting sv natuurwetenschappen: cellen, weefsels, stelsels
- Course
- Institution
samenvatting over cellen en weefsels (hele korte basis) en lichaamstelsels (spijsverteringsstelsel, hart en vaatstelsel, ademhalingsstelsel)
[Show more]
Seller
Follow
parkpark
Content preview
CELLEN eencellig: 1 cel nodig om te overleven, vb. bacteriën, gisten, amoebe, psntoffeldiertje= kleinste vorm van leven
meercellig: meer dan 1 cel nodig om te overleven, vb. mens, vlieg, eik
Functie: stofwisseling / metabolisme => elke cel doet iets anders / heeft een andere functie
-> er is samenwerking tussen alle cellen
MENS = zoogdier = warmbloedige dieren die meestal hun kinderen baren (niet via ei geboren dus)
vb. celtypes in het menselijk lichaam: huidcel, eicel, zenuwcel, zaadcel, spiercel…
*
BOUW CEL:
• celkern met kernmembraan
↳
-> kern bevat genetische informatie (DNA)
• celmembraan / cytoplasmamembraan
-> dun laagje om de celinhoud samen te houden
-> bepaalt wat er binnen en buiten de cel mag gaan
• cytoplasma
-> waterachtige vloeistof met stoffen in
WEEFSELS
= structuur van meerdere cellen -> cellen in 1 weefsel zijn niet altijd exact hetzelfde, maar voeren wel allemaal 1 taak uit
Weefseltype Eptiheelweefsel / dekweefsel bindweefsel / steunweefsel spierweefsel zenuwweefsel
&
Functie bedekken en beschermen delen verbinden en het lichaam waarnemen, verwerken en
ondersteunen / beschermen laten bewegen doorgeven van informatie
Voorbeeld maag: maagzuur is veel te zuur botten: ondersteunen je wil iets opheffen: je ogen nemen iets waar:
voor de maag het lichaam spiercellen trekken samen -> zetten dat om in elektrisch signaal
-> weefsel errond om maag en beschermen om met kracht het -> stuurt het naar brein om te verwerken
te beschermen het hart voorwerp te pakken -> stuurt deze info naar bv. spiercellen (=beweging)
, ·
ORGANEN
= een deel van een organisme dat bestaat uit meerdere weefsels om een taak uit te voeren
vb. maag:
S
-epitheel: zie boven
-bindweefsel: verbindt spieren en bloedvaten aan de maag Tong
-spierweefsel: zorgt voor contractie om voedsel te verteren hoektanden
snijtanden
zenuwweefsel: zorgt voor werking spierweefsel kiezen (1 kies)
wijsheidstanden/
onderka
LICHAAMSSTELSELS/ORGAANSTELSELS verstandskiezen
= combinatie van organen die samen een taak uitvoeren smaakpapillen
zorgen samen met geur- en
n reukreceptoren uit de neus voor smaak
4 basissmaken: zout, zoet, zuur, bitter
3
3 VITALE STELSELS: 1) zenuwstelsel het is levensbedreigend
en umami
=nodig om te leven 2 hart- en bloedvatenstelsel
=
als 1 van deze niet werkt
3) ademhalingsstelsel
sluitspier: zorgt dat niks terug
&
SPIJSVERTERINGSSTELSEL naar de slokdarm gaat
FUNCTIE: 1) afbreken van voedsel tot stoffen die in de bloedbaan kunnen opgenomen worden voor verdere
verspreiding naar alle cellen
2) afvalproducten afvoeren
BOUW:
&
Dunne darm: opnemen van water en elektrolyten
Mond + tanden + tong Dikke darm, 3 delen:
neemt water en voedingsstoffen op uit voedsel en uit de feces om niet te veel vocht te
vertering begint al in de mond: 1) blinde darm
stuurt het onverteerd deel naar de dikke darm verliezen -> feces verharden
-> tanden maken voedsel kleiner 2) Karteldarm (=colon)
12-vingerige darm = 1ste deel van de blinde darm
-> slijmvlies + speeksel verteren al 3) endeldarm (=rectum), =einde dikke darm
-gal van de lever en enzymen van de alvleesklier
komen hier samenstelling van de inhoud darm
Slokdarm = buis die keel en mond verbindt -opslagplaats feces = colon verandert steeds:
-> peristaltische beweging = ritmische spiercontractie Alvleesklier: -> wanneer dat vol is: feces gaan naar 12-vingerige darm: veel water in
scheidt 2 stoffen af: rectum: zin om te ontlasten de darm om maagzuur te
1) spijsverteringsenzymen aan de 12-vingerige -anus = opening om onverteerbare verdunnen
Maag = opslagplaats voor voedsel darm voedselresten te verwijderen uit het lichaam dunne darm: heel vloeibaar door
-trekt samen en mengt voedsel met enzymen 2) insuline (hormoon) aan de bloedbaan water, slijm, gal, enzymen
-scheidt 3 stoffen af:
1) slijm: beschermt maag (epitheel)
2) zoutzuur/ HCl (= maagzuur) Galblaas en galwegen: 2 functies van gal:
3) pepsine: breekt eiwitten af -galzouten worden opgeslagen in de galblaas 1) bevordert de vertering en opname van
-> een klein deel hiervan gaat uit de lever vetten
Lever: -vanaf dat er voedsel zit in de 12-vingerige darm 2) verwijdert afvalproducten uit het lichaam
-maakt levensnoodzakelijke stoffen aan -> galblaas trekt samen (bv. cholesterol of hemoglobine uit kapotte
(gal, cholesterol, eiwitten…) -> gal gaat in 12-vingerige darm en mengt met voedsel rode bloedcellen)
-verwijdert afvalstoffen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller parkpark. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.98. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now