Dit meesterlijk document van 135 pagina's is een uiterst complete samenvatting op basis van: - De slides uit de les. - Aantekeningen uit de les en extra informatie van de professor. De examenvragen en casussen zoals gesteld in voorgaande jaren met volledig antwoord staan steeds vermeld bij het bijp...
H1: INLEIDING TOT DE GERODONTOLOGIE + INLEIDENDE BEGRIPPEN (FLAMAING)
GERODONTOLO GIE
INLEIDING
• Gerodontologie: de wetenschap van de veroudering in al zijn vormen:
– Veroudering van volgroeide levende wezens.
– Individuele en sociale gevolgen van veroudering.
• Gerodontologie: mondzorg voor kwetsbare ouderen.
− Mondzorg binnen de context van de patiënt (cognitieve/fysische functie, sociale context, …): kijk eerst naar persoon en dan naar mond.
− Mondzorg als deel van integrale zorg voor de oudere met focus op levenskwaliteit en functie.
− Mondzorg op maat van de draagkracht van de patiënt.
− Mondzorg die breder gaat dan tandheelkundige verzorging:
a) Communicatie met de patiënt.
b) Communicatie met verzorgenden voor optimalisatie van dagelijkse mondzorg.
c) Communicatie met andere zorgverleners.
d) Organisatie van mondzorg.
• Geriatrie:
– Is een tak van de geneeskunde.
– Richt zich op preventie, diagnostiek en behandeling van ziekten:
➢ Veroorzaakt door veroudering.
➢ Beïnvloedt door veroudering van de patiënt.
GEZONDHEID
LEVENSVERW ACHTING
• Algemene levensverwachting in functie van de geschiedenis:
– Algemene levensverwachting neemt toe met golfbeweging. Eerst in het westen, dan Azië en tenslotte Afrika: door shift in welzijn en
welvaart + verandering in structuur van bevolking.
– Levensverwachting vrouw > man, maar mannen leven langer in goede gezondheid.
– Begin 20e eeuw grote sprong in levensverwachting omwille van:
➢ Industrialisering
➢ Meer levenscomfort
➢ Meer hygiëne
➢ Hoger inkomen (bruto nationaal product)
➢ Preventie: vaccins, screening, antibioticum
➢ Geneeskundige interventies
– In België daling van levensverwachting tijdens WOI, WOII en Spaanse griep.
1
,• Levensverwachting in België:
− Levensverwachting is laatste anderhalve eeuw zeer sterk toegenomen door
wijzigingen in levenscondities. Men weet niet zeker of er een plafond is.
− Het begrip ‘oud’ is ook zeer relatief: 60 is het nieuwe 50 van vroeger.
− Levensverwachting neemt af in functie van de leeftijd. Maar hoe ouder je
wordt met goede gezondheid, hoe groter de kans dat je nog ouder wordt.
− Toekomstprospectie België: aantal ouderen zal toenemen, 1 op 2 meisjes die
nu geboren wordt, heeft kans om 100+ te worden ⇒ daarom meer inzetten
op goede mondgezondheid oudere patiënt (preventie).
• Algemene levensverwachting in functie van de leeftijd:
– Vrijwel lineaire curve tot het einde van het leven.
– Op het einde van vlakt de curve af: ouderen hebben een relatieve goede
levensverwachting.
• Gezondlevenspiramide: structuur van de bevolking:
– 1881: brede basis jonge mensen en topje ouderen, waarbij de jonge mensen bijdragen aan maatschappij tot de zorg van de ouderen.
– 2020: smallere basis van jongere mensen, dus ook een minder groot deel dat actief bijdraagt tot de maatschappij.
– 2050: aantal 80-100 jarigen zal verachtvoudigen.
VEROUDERING
EXA: Bespreek gezondheid. Wat wordt bedoeld met gezondheid? Is gezondheidsverwachting gelinkt aan levensverwachting? Welke factoren
spelen rol in levens- en gezondheidsverwachting? Bespreek impact van mondgezondheid op algemene gezondheid. (2020) (2018) (2016) (2012)
• Demografische vergrijzing:
− Europa is samen met Japan het oudst: Duitsland en Italië zijn hierbij koplopers.
− Geëxtrapoleerd naar 2020: enorme demografische verschuivingen waarbij er een sterke vergrijzing optreedt.
− België: gestagneerde bevolkingsaangroei en aantal personen >65 jaar ↑ ⇒ zowel absolute als relatieve toename van ouderen.
− Aantal ouderen zal in toekomst toenemen ⇒ daarom meer inzetten op goede mondgezondheid van oudere patiënt (preventie).
• Verouderingsproces:
− In het rood staat de optimale levensverloop/overleving.
− Doorheen jaren naderen we steeds meer de rode curve, maar nog niet helemaal.
− Het aantal gezonde levensjaren neemt in aantal toe, maar het aantal zieke
levensjaren neemt maar traag af. De totale levensduur verlengt dus
voornamelijk door toename in aantal gezonde jaren.
2
,EXA: Welke factoren spelen een rol in de levens- en gezondheidsverwachting. (2018) (2016) (2012)
EXA: Welke factoren beïnvloeden het primaire en secundaire verouderingsproces. (2018) (2017) (2016)
• Mechanisme van veroudering:
− Veroudering is het met de tijd optredende, spontane en irreversibele
veranderingen (lichaamssamenstelling, functionele reserve van organen…)
➢ Lichaamsamenstelling: spiermassa en vetvrije massa nemen af met de
leeftijd; vetmassa neemt toe met de leeftijd.
➢ Sarcopenie: vermindering van spierkracht, spiermassa en mogelijkheid
tot functionele prestatie.
− Er zijn beïnvloedende omgevingsfactoren die op ons inwerken en leiden tot
veroudering. Hoe beter we deze externe factoren onder controle kunnen
krijgen, hoe meer we het verouderingsproces tegen gaan.
− Stressoren beschadigen moleculen ⇒ opstapeling cellulaire defecten ⇒
aanleiding infecties ⇒ kwetsbaarheid, invaliditeit en ziekte = veroudering.
Primair verouderingsproces Secundair verouderingsproces
door genetische factoren (10-25%) door andere factoren: met invloed op de genetische factoren
– Maximale levensduur van verschillende diersoorten. Onveranderlijke factoren
– Familiaal voorkomen van hoge leeftijden. – Geboortegewicht
– Genetische afwijkingen die aanleiding geven tot versnelde – Geboorteseizoen: in lente geborgen zorgt voor 1 jaar langer leven,
veroudering: Vb Hutchinson Gilford progeria: kinderen met want in de winter is er meer voedseltekort.
progeria krijgen reeds op jonge leeftijd een fenotype van oude – Educatieniveau: hoe hoger, hoe langer goede levenskwaliteit.
mensen en overlijden ook op jonge leeftijd door – Inkomen: hoe hoger, hoe groter de levensverwachting.
ouderdomsgerelateerde aandoeningen.
– Veroorzaakt door bv verlies lengte van telomeren, DNA- Veranderlijke factoren
schade… – Leefgewoonten: fysieke activiteit, gezonde voeding…
– Ziekten: aanwezige ziektes zijn oa afhankelijk van leeftijd en
geslacht. Er is grote technische vooruitgang in de hartziekten en
kankers, boosdoeners op latere leeftijd.
3
, GEZONDHEIDSVERW ACHTING
EXA: Bespreek gezondheid. Wat wordt bedoeld met gezondheid? Is gezondheidsverwachting gelinkt aan levensverwachting? Welke factoren
spelen rol in levens- en gezondheidsverwachting? Bespreek impact van mondgezondheid op algemene gezondheid. (2020) (2018) (2016) (2012)
• Gezondheid:
− Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn niet alleen de afwezigheid van ziekte.
− Variatie bij ouderen is groot: actieve en gezond versus fragiel. Volgens gezondheidsenquête voelt bijna helft 75+ers zich niet gezond.
− Opleidingsniveau is goede indicator voor socio-economische status ⇒ impact op levensverwachting en gezondheidsverwachting.
➢ Hoe lager de opleiding, hoe lager de levensverwachting en de gezondheidsverwachting.
o Indien geen diploma: vanaf 45+ levensverwachting in slechte ervaren gezondheid.
o Indien hoger onderwijs: vanaf 65+ levensverwachting in slechte ervaren gezondheid.
• Levenskwaliteit:
− Levenskwaliteit is perceptie van individuen hun positie in het leven in context van cultuur en waardesystemen waarin zij leven en in
relatie tot hun doelen, verwachtingen, normen en zorgen: zeer individueel ⇒ tevredenheid hangt af van je eigen verwachtingen.
− Mondgezondheidsgerelateerde levenskwaliteit: samenspel van socio-economische status, mondgezondheid, opleidingsniveau, voeding,
levensstijl, prioriteiten: zeer subjectief en ook wel leeftijds- en omgevingsgebonden.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller THKmaster. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $37.97. You're not tied to anything after your purchase.
