Summary
Samenvatting Grammatica van Concepten (Filip Buekens)
- Course
- Institution
Samenvatting van 24 pagina's voor het vak Filosofie aan de UVT
[Show more]
Seller
Followmacjv
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 1: Wat is wijsbegeerte?1.1 Wijsbegeerte geeft een allesomvattende verklaring van de werkelijkheid
Filosofen streven ernaar om de gehele werkelijkheid te verklaren vanuit één allesomvattend
principe. De wil om dit te doen is te verklaren vanuit onze cognitieve behoefte aan inzicht in de
wereld. Wanneer je begrijpt wat er aan de hand is, elimineer je onzekerheid. Deze opvatting van
de filosofie bevat een belangrijke kritiek op wetenschappelijke verklaringen, die gebruik maken
van complexe theorieën die steunen op empirisch onderzoek. Deze leggen namelijk geen de zin
of betekenis der dingen bloot.
Objecties tegen de opvatting van filosofie als allesomvattende verklaring van de werkelijkheid:
Het is niet duidelijk wat een allesomvattende verklaring precies inhoudt. Je zou bijv. ook
kunnen zeggen dat de wetenschap in zijn geheel de gehele werkelijkheid bestudeert.
Het is niet duidelijk waarom een goede verklaring eenvoudig en allesomvattend moet
zijn.
1.2 Nagel en Wittgenstein over ultieme filosofische vragen
Vragen over ‘de wereld’, ‘het alles’, ‘het zijn’, etc. zijn onbeantwoordbaar, omdat je slechts van
specifieke dingen, gebeurtenissen, handelingen of uitspraken kan vragen wat hun zin of
betekenis is, maar je kunt die vraag niet zinvol toepassen op het geheel, het kader waarin dingen,
gebeurtenissen, handelingen en overtuigingen hun betekenis krijgen. Wittgenstein acht dit soort
vragen als voorbeelden van mislukte (en dus niet onbeantwoordbare) vragen. Ze vragen naar iets
wat niet te geven is.
Fenomenen die we niet begrijpen proberen we te situeren op een achtergrond van vertrouwde
gebeurtenissen die ons niet verrassen en wél aan onze verwachtingen voldoen. dit ‘terugplaatsen
in een context’ is een structureel kenmerk van elke zingevende praktijk en is dus ook een
kenmerk van de filosofie.
1.3 Wijsbegeerte als conceptuele grammatica
Filosofie beschrijft de structuur van onze concepten en denkgewoonten waarmee we over de
wereld denken.
Ons manifeste wereldbeeld bevat concepten en denkgewoonten waarmee we denken en
handelen. Het is een wereldbeeld dat we in grote mate delen, dat van generatie tot generatie
wordt doorgegeven en door evolutie en traditie aangepast en bijgestuurd wordt. We noemen het
manifest omdat het de concepten en denkgewoonten bevat die we dag in dag uit gebruiken. Het
manifeste wereldbeeld verklaart ons handelen. Onze kennis van haar centrale concepten en
denkgewoonten is echter impliciet. Filosofie probeert die kennis te expliciteren.
Kritische dimensie van het manifeste wereldbeeld: waarom zou de wijze waarop we over de
wereld denken de juiste manier zijn om over de wereld te denken?
Tegenover het manifeste wereldbeeld staat het wetenschappelijke wereldbeeld, die op empirisch
onderzoek berust.
Volgens ons manifest wereldbeeld hebben zijn we wezens wiens handelingen vrij zijn. Het
wetenschappelijke wereldbeeld zegt dat alles gedetermineerd is door fysische wetten.
Al je beslissingen zijn hersenprocessen en dus fysisch gedetermineerd.
, 1.4 Plato en Aristoteles over optimale wereldbeelden
Plato en Aristoteles zijn er beiden over eens dat ons manifeste wereldbeeld ons niet in contact
brengt met de ware aard van de wereld. De concepten en denkgewoonten daarin, zijn niet de
optimale concepten en denkgewoonten.
Volgens Plato wordt de wereld zoals die aan ons verschijnt via de zintuigen geplaatst tegenover
een voor de rede toegankelijke wereld van ‘Ideeën’ of ‘Vormen’ (abstracte concepten). Deze
Ideeën zijn eeuwig en onveranderlijk. Het wezen der dingen zit in de Ideeën waarvan de
manifestaties in de wereld altijd imperfecte uitingen zijn. Met ons verstand proberen we inzicht in
die Ideeën te verwerven. Omdat mensen eindig en onvolmaakt zijn, kunnen we de volmaakte
Ideeën nooit volledig begrijpen. De verhouding tussen het manifeste wereldbeeld en het
alternatieve ‘optimale’ wereldbeeld is volgens Plato complex. Enerzijds is het manifeste
wereldbeeld misleidend omdat het ons niet met de ware aard van de werkelijkheid (abstracte
Ideeën) in contact brengt. Aan de andere kant geldt dat de optimale conceptualisering van de
wereld niet bereikbaar is voor ons. Plato’s ambitie: manifeste wereldbeeld vervangen door een
filosofisch wereldbeeld.
Aristoteles stelt dat het essentieel is om naar de dingen zelf te kijken om te leren wat hun
essentie is. Volgens hem is empirisch onderzoek de beste weg naar kennis van het wezen der
dingen. De optimale concepten vind je in het wetenschappelijke wereldbeeld. Aristoteles’ ambitie:
manifeste wereldbeeld vervangen door een wetenschappelijk wereldbeeld. Dit is ook gedaan in
onze moderne samenleving.
Hoofdstuk 2: Conceptueel onderzoek
Conceptueel onderzoek (versie 1): filosofisch onderzoek naar concepten en denkgewoonten.
Paradoxaal: we gebruiken onze concepten en denkgewoonten om onze concepten en
denkgewoonten te onderzoeken.
2.1 Empirisch onderzoek
Empirische kennis steunt op twee kenmethoden: observatie en inductie.
2.2 Conceptueel onderzoek
A priori vs. a posteriori uitspraken
Conceptueel onderzoek streeft naar inzicht door de samenhang te bestuderen in de concepten
en denkgewoonten waarmee we over de wereld denken (en maakt geen gebruik van observatie
of inductie).
A priori: de waarheid van een uitspraak is te achterhalen zonder empirisch onderzoek.
A posteriori: de waarheid van een uitspraak leg je vast door empirisch onderzoek.
Het a priori/a posteriori onderscheid is een epistomologische distinctie.
Drie vaststellingen:
1. Conceptueel onderzoek vereist geen empirische verificatie.
2. Conceptueel onderzoek moet empirisch correcte inzichten respecteren (=naturalisme).
3. Empirisch onderzoek sluit conceptueel onderzoek niet uit.
Analytische vs. synthetische uitspraken
Analytische uitspraken: uitspraak die waar is op grond van zijn betekenis. Analysandum: datgene
wat geanalyseerd wordt (bijv. een stoel). Analysans: datgene wat analyseert (bijv. de concepten
meubel, uitrusten, etc.). Een analytische uitspraak legt uit wat je weet als je een concept correct
begrijpt. Het concept stoel is met vele andere concepten verbonden en de analyse legt de relatie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller macjv. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52928 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now