Summary
Samenvatting MEMO VMBO 4 (Hele boek)
- Course
- Level
- Book
Een samenvatting van het hele boek MEMO VMBO 4. Dit is een samenvatting van de hoofdstukken 1t/m 5. Handig voor bijvoorbeeld een SE of je centrale eindexamen!
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
2 reviews
By: ahlam080207 • 1 year ago
By: bahiyajakir • 4 year ago
Seller
Followthijmensmit
Reviews received
Content preview
1,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Democratisering van Nederland 1848-1919………………………………………………………………….3
§1.1 Koning en parlement…………………………………………………………………………………………………………………..3
§1.2 Ongelijkheid en emancipatie……………………………………………………………………………………………………...4
§1.3 Het volk krijgt de macht……………………………………………………………………………………………………………..6
§1.4 Nederland als parlementaire democratie…………………………………………………………………………………..8
Hoofdstuk 2 De Eerste Wereldoorlog 1914-1918……..……………………………………………………………………..15
§2.1 Moordaanslag in Sarajevo………………………………………………………………………………………………………..15
§2.2 De loopgravenoorlog………………………………………………………………………………………………………………..17
§2.3 België getroffen en Nederland neutraal…………………………………………………………………………………..18
§2.4 Het einde van de oorlog……………………………………………………………………………………………………………20
Hoofdstuk 3 Het interbellum 1918-1939……………………………….………………………………………………………..26
§3.1 Democratie en economische crisis……………………………………………………………………………………………26
§3.2 Opkomst van het nationaalsocialisme……………………………………………………………………………………….27
§3.3 Duitsland en het buitenland……………………………………………………………………………………………………..29
§3.4 Sovjet-Unie, 1922-1939…………………………………………………………………………………………………………….30
Hoofdstuk 4 De Tweede Wereldoorlog 1939-1945………………………………………………………………………….37
§4.1 De wereld in oorlog…………………………………………………………………………………………………………………..37
§4.2 Nederland in de Tweede Wereldoorlog…………………………………………………………………………………….38
§4.3 Massamoord…………………………………………………………………………………………………………………………….40
§4.4 Oorlog in Azië en onafhankelijkheid van Indonesië………………………………………………………………… .42
Hoofdstuk 5 De wereld na 1945……………………………………………………………………………………………………….49
§5.1 De Koude Oorlog…………………………………………………………………………………………………………………......49
§5.2 Het einde van de Koude Oorlog………………………………………………………………………………………………..50
§5.3 Nederland na 1945……………………………………………………………………………………………………………………52
§5.4 Internationale organisaties……………………………………………………………………………………………………….53
§5.5 De wereld na 1993……………………………………………………………………………………………………………………54
2
, Hoofdstuk 1: Democratisering van Nederland 1848-1919
§1.1 Koning en parlement
1.1 De machtsverhouding tussen koning en parlement vóór 1848
• Meer dan 200 jaar geleden was Nederland een republiek. Dat is een land zonder koning.
• In 1813 werd Nederland uiteindelijk een monarchie: een land met een koning.
• Nederland, België en Luxemburg werden in 1815 onder koning Willem l samengevoegd tot één
land: het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. kreeg een grondwet!
Deze grondwet maakte van Nederland een constitutionele monarchie. Daarin stond de macht van de
koning vastgelegd. Die gaf de koning veel macht:
‒ Ministers waren dienaren van de koning. De koning moest ieder voorstel van de ministers
goedkeuren.
‒ Het parlement (Eerste en Tweede Kamer) had weinig te zeggen.
‒ De koning benoemde de leden van de Eerste Kamer. Willem l gebruikte die macht om vooral
vrienden te benoemen.
‒ Mensen in de Provinciale Staten kozen de leden van de Tweede Kamer. De mensen in de
Provinciale Staten bestuurden de provincies. Zij waren vaak ook vrienden van de koning.
• In 1830 kwamen de Belgen in opstand tegen Willem l, omdat ze weer zelfstandig wilden worden.
Na een korte oorlog werd België een zelfstandig land met een eigen koning. Om België weer terug te
krijgen hield Willem l bijna 10 jaar lang een groot leger op de been, maar zonder resultaat: België
bleef zelfstandig!
Het leger had Nederland veel geld gekost. Enkele parlementsleden wilden daarom een verandering
van de grondwet. Ze wilden hiermee de macht van de koning verkleinen en de uitgaven beperken.
Door al deze uitgaven ging Nederland zelfs bijna failliet. Willem l wou dat er geen wijzigingen werden
aangebracht aan de grondwet. Dit zorgde voor veel spanningen tussen de koning en het parlement.
1.2 De veranderingen in de grondwet van 1848
• De liberaal Thorbecke was één van de parlementsleden die de grondwet wilden veranderen.
Thorbecke wilde dat het parlement meer te zeggen kreeg. Hij kreeg steun van andere liberalen.
• In 1848 braken er in verschillende Europese landen revoluties uit en gingen mensen de straat op en
eisten ze vrijheid en democratie, dit gebeurde ook in Amsterdam. De opvolger van Willem l was zijn
zoon Willem ll (1840). Hij schrok erg van de buitenlandse revoluties: hij was bang dat dit ook in
Nederland zou gebeuren en dat hij zijn macht zou verliezen. Om dit te voorkomen gaf hij in 1848 aan
Thorbecke de opdracht om een meer democratische grondwet te maken. In de nieuwe grondwet van
1848 stonden allerlei zaken die de liberalen wilden:
– Iedereen kreeg dezelfde grondrechten (iedereen is gelijk).
– De koning werd onschendbaar. Kamerleden konden dus niet langer de koning de schuld
geven. De ministers hadden voortaan ministeriële verantwoordelijkheid.
3
, – Elke 4 jaar kwamen er rechtstreekse verkiezingen voor de Tweede Kamer, gekozen door
burgers en niet meer door de Provinciale Staten.
– De Eerste Kamer werd vanaf nu indirect gekozen. Eerst stemden de burgers wie er in de
Provinciale Staten kwamen. Daarna kozen de mensen in de Provinciale Staten de leden van
de Eerste Kamer. De koning had niet langer het recht om zelf de leden van de Eerste Kamer
te kiezen.
Kort samengevat: de koning verloor dus bijna alle macht met deze nieuwe grondwet.
1.3 Het parlement wordt echt de baas in Nederland
• De grondwet van 1848 maakte van Nederland een parlementaire democratie. Dat parlement heeft
sinds 1848 een grote invloed op het bestuur van het land.
Het parlement kon door de ministeriële verantwoordelijkheid de regering controleren. Omdat de
koning onschendbaar is, kijken Kamerleden vooral naar de ministers of ze hun werk wel goed doen.
De Tweede Kamer controleert als eerste de regering, door kritische vragen te stellen aan de regering.
Daarna controleert de Eerste Kamer de regering.
• De grondwet van 1848 had het parlement veel macht gegeven. In 1849 volgde Willem lll zijn vader
Willem ll op als koning van Nederland. Het zou nog een tijd duren voordat Willem lll wilde
accepteren dat het parlement ook echt de baas was. Dat gebeurde pas door de Luxemburgse
kwestie. Dat was een ruzie tussen de koning en het parlement over Luxemburg…(zie blz. 12).
§1.2 Ongelijkheid en emancipatie
2.1 Tweede Kamerverkiezingen in 1848
• De grondwet van 1848 had van Nederland een parlementaire democratie gemaakt. Toch was
Nederland in de 19e eeuw nog geen echte democratie. In Nederland bestond namelijk nog een lange
tijd het censuskiesrecht. Omdat vrouwen geen stemrecht hadden, betekende dit in praktijk dat
alleen rijke mannen mochten stemmen. Veel van deze rijke mannen stemden op de liberalen. Die
groep was ook het grootst in het parlement. De liberalen hadden zo dus de macht in Nederland.
• Naast het censuskiesrecht had Nederland in de 19 e eeuw ook het districtenstelsel. Tot 1917 was
Nederland verdeeld in 100 kiesdistricten, net zoveel als het aantal Kamerzetels in de Tweede Kamer.
In elk district werd één Kamerlid gekozen. Dat was degene die in zijn district de meeste stemmen
kreeg. Die persoon kwam dan in de Tweede Kamer.
2.2 Het kiesrecht breidt zich uit: 1848-1887
• Vanaf 1848 mochten alleen rijkere mannen stemmen die voldoende belasting betaalden. Zij waren,
net als Thorbecke, meestal liberaal. Daarom zaten er tussen 1850 en 1900 vooral liberalen in het
parlement. Maar er waren nog 2 politieke groepen:
– Socialisten
– Confessionelen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller thijmensmit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
49497 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now